Giriş Yap / Kayıt Ol
Hızlı Arama

Theridiidae

  1. Anasayfa
  2. Theridiidae
  • image description

Theridiidae

Theridiidae, örümcekler aleminde çok geniş ve kozmopolit bir familyadır. Halk arasında "Ağ Örümcekleri", "Dolaşık Ağ Örümcekleri" veya "Tarak Ayaklı Örümcekler" olarak bilinirler. Bu familya, 124'ten fazla cins ve 3.000'den fazla tür ile dünya çapında yayılış gösterir. İnsan yerleşimlerinde ve doğada en sık rastlanan örümcek familyalarından biridir.


Temel Özellikler

  • Ağ Yapısı: Theridiidae familyasının en belirgin özelliği, düzensiz ve üç boyutlu, yapışkan ipliklerden oluşan "dolaşık ağlar" (cobweb) örmeleridir. Bu ağlar, genellikle köşelerde, çatlaklarda veya bitki örtüsü arasında karmaşık bir yapı oluşturur. Avlarını yakalamak için yere yakın veya düşen böcekleri tuzağa düşüren yapışkan "damla iplikleri" kullanırlar.
  • Morfoloji:Boyut: Genellikle küçük ila orta büyüklükte olup, vücut uzunlukları 1 mm ile 12 mm arasında değişir.
  • Gövde Şekli: Genellikle yuvarlak ve tombul bir karına (opisthosoma) ve nispeten uzun bacaklara sahiptirler.
  • Bacaklar: Dördüncü bacak çiftinin tarsusunda (ayak bileği kısmında) testere dişli kıllardan oluşan bir tarak (serrated bristles/setae) bulunur. Bu tarak, avı ağa sardırmak için ipek çekmede ve manipüle etmede kullanılır, bu nedenle "Tarak Ayaklı Örümcekler" olarak da bilinirler. Birinci bacaklar genellikle en uzundur, üçüncü bacaklar ise en kısadır.
  • Gözler: Sekiz gözleri vardır ve genellikle iki yatay sıra halinde dizilmiştir.
  • Davranış: Çoğu Theridiidae türü geceleri aktiftir ve ağlarında gizlenerek avlarının gelmesini bekler. Yalnız yaşayan türlerdir, ancak Latrodectus (Karadul örümcekleri), Steatoda (Sahte Karadul örümcekleri), Achaearanea ve Anelosimus gibi bazı cinsler sosyal veya yarı sosyal davranışlar sergileyebilir. Bazı türler, ağına düşen büyük avları etkisiz hale getirmek için ağdaki ipekleri avın etrafına sarma konusunda uzmanlaşmıştır.

Taksonomik Sınıflandırma ve Dağılım

Taksonomik Konum

  • Alem (Kingdom): Animalia (Hayvanlar)
  • Şube (Phylum): Arthropoda (Eklembacaklılar)
  • Sınıf (Class): Arachnida (Örümcekgiller)
  • Takım (Order): Araneae (Örümcekler)
  • Familya (Family): Theridiidae Sundevall, 1833

Coğrafi Dağılım ve Türkiye'deki Durumu

Theridiidae familyası kozmopolit bir dağılıma sahiptir ve Antarktika hariç tüm kıtalarda bulunurlar. Ormanlardan otlaklara, çöllere ve insan yerleşim yerlerine kadar çok çeşitli habitatlarda yaşayabilirler. En bilinen üyeleri olan Karadul örümcekleri (Latrodectus spp.) de bu familyaya aittir ve dünya genelinde birçok bölgede yayılış gösterirler.

Türkiye'de Theridiidae familyasına ait birçok tür bulunmaktadır. Türkiye'nin örümcek faunası açısından oldukça zengin bir ülkedir ve bu familyanın çeşitli cinsleri ve türleri kaydedilmiştir. Özellikle Latrodectus (Karadul) ve Steatoda (Sahte Karadul) cinsleri Türkiye'de bulunan önemli Theridiidae üyeleridir. Türkiye'de kaydedilen bazı cinsler ve türler şunlardır:

  • Latrodectus (Karadul): Türkiye'de Akdeniz karadulu (Latrodectus tredecimguttatus) başta olmak üzere türleri bulunur. Özellikle Akdeniz, Ege, Güneydoğu Anadolu ve İç Anadolu'nun bazı bölgelerinde görülürler.
  • Steatoda (Sahte Karadul): Steatoda grossa ve Steatoda paykulliana gibi türler Türkiye'de yaygın olarak bulunur. Görünüşleri itibarıyla Karadul örümceklerine benzedikleri için "Sahte Karadul" olarak adlandırılırlar.
  • Theridion: Bu cinsin çok sayıda türü Türkiye'nin farklı ekosistemlerinde bulunur.
  • Achaearanea: Özellikle Achaearanea tepidariorum (Ortak Ev Örümceği) gibi türler insan yerleşimlerinde sıkça görülür.

Yaşam Biçimi ve Habitat

  • Habitat: Theridiidae türleri çok çeşitli habitatlarda yaşarlar. Ağlarını genellikle karanlık, korunaklı ve nispeten rahatsız edilmeyecekleri yerlere kurarlar. Bu yerler şunları içerebilir:
  • Binaların köşeleri, tavan araları, bodrumlar, garajlar
  • Depolar, kulübeler, odun yığınları, taş altları
  • Ağaç dalları, çalılıklar, yapraklar arası
  • Mağaralar ve toprak çatlakları
  • Avlanma Davranışı: Pasif avcılardır; avlarının ağa takılmasını beklerler. Ağlarına düşen böcekler (sinekler, karasinekler, hamamböcekleri, diğer küçük böcekler) yapışkan ipliklere takılır. Örümcek, avını hissettiğinde hızla yaklaşır, onu ağa sarar ve zehrini enjekte ederek etkisiz hale getirir. Ardından avını tüketir veya ilerisi için saklar.
  • Üreme: Dişiler, genellikle küre şeklinde, ipekten yapılmış yumurta keseleri (kokon) üretirler. Bu keseleri ağlarında asılı tutar veya korunaklı bir yere gizlerler. Yumurta keselerinin şekli ve rengi türe göre değişiklik gösterebilir. Yumurtadan çıkan yavrular, ilk evrelerde minyatür yetişkinler gibi görünür ve birkaç kez deri değiştirerek olgunlaşır.

Zehir ve Tıbbi Önem

  • Zehirli Olup Olmadığı: Evet, Theridiidae familyasındaki tüm örümcekler zehirlidir. Zehirlerini avlarını felç etmek ve sindirmek için kullanırlar.
  • İnsanlar İçin Tehlikesi: Theridiidae familyasının en bilinen üyelerinden olan Karadul örümcekleri (Latrodectus spp.) tıbbi açıdan önemli zehirlere sahiptir. Bu türlerin zehri nörotoksik özelliktedir ve ısırık sonrası Latrodektizm adı verilen bir sendroma neden olabilir. Latrodektizm semptomları arasında şiddetli kas ağrısı, kramp, terleme, mide bulantısı, baş ağrısı ve bazen solunum güçlüğü bulunabilir. Özellikle çocuklar, yaşlılar ve bağışıklık sistemi zayıf bireyler için daha ciddi olabilir.
  • Sahte Karadul örümcekleri (Steatoda spp.) de bazı durumlarda tıbbi açıdan anlamlı ısırıklara neden olabilir. Bu ısırıkların semptomları genellikle Latrodektizm'e benzer ancak daha hafif seyirlidir ve "Steatodism" olarak adlandırılır. Ağrı, kas spazmları ve mide bulantısı görülebilir, ancak genellikle daha az şiddetlidir ve nadiren ciddi komplikasyonlara yol açar.
  • Genel Tehlike Algısı: Karadul ve Sahte Karadul örümcekleri dışında kalan çoğu Theridiidae türünün zehri insanlar için ciddi bir tehdit oluşturmaz. Isırıkları genellikle hafif lokal ağrı, kızarıklık ve kaşıntı gibi semptomlarla sınırlıdır ve bir arı sokmasına benzer. Bu örümcekler genellikle insanlardan kaçınır ve ancak kendilerini tehdit altında hissettiklerinde ısırırlar.
  • Ahmet Taşçı – Yaban Hayatı Bilimcisi'nin görüşleri: "Theridiidae familyası, özellikle Karadul örümcekleri nedeniyle insanlar arasında yanlış bir korku algısı oluşturabilmektedir. Ancak unutmamanız gerekir ki, bu familyadaki türlerin büyük çoğunluğu insanlar için tehlikesizdir ve zehirleri yalnızca küçük böcekler üzerinde etkilidir. Dünya genelinde sadece birkaç Karadul türünün ısırığı tıbbi müdahale gerektirebilir. Bu örümcekler, ekosistemde zararlı böcek popülasyonlarını kontrol etmede son derece önemli bir rol oynarlar. Evlerimizde gördüğümüz ağ ören örümceklerin çoğu bu familyaya aittir ve aslında bize faydalıdırlar. Onları gereksiz yere rahatsız etmediğimiz sürece, ısırık riski yok denecek kadar azdır."
  • Tedavi Prosedürü (İlk Yardım): Bilinen veya şüphelenilen bir Karadul ısırığı durumunda hemen tıbbi yardım alınmalıdır. Diğer Theridiidae türlerinin ısırıkları için ısırık bölgesi sabunlu suyla temizlenerek soğuk kompres uygulanabilir. Şiddetli ağrı veya diğer sistemik semptomlar gelişirse, bir sağlık uzmanına başvurulmalıdır.

Bilgi ve Araştırma: Ahmet Taşçı – Yaban Hayatı Bilimcisi

Kaynaklar


0 Yorum

Henüz yorum yapılmamış...

Yorum yapabilmek için giriş yapmanız gerekmektedir. Giriş yap