Episinus angulatus

Episinus angulatus, "Dolaşık Ağ Örümcekleri" veya "Tarak Ayaklı Örümcekler" olarak bilinen Theridiidae familyasına ait küçük ila orta boyutlu bir örümcek türüdür. Bu familya, tipik olarak düzensiz ve yapışkan ağlar örerek avlanan türleri barındırır. Episinus cinsi, özellikle karınlarının (opisthosoma) üçgen veya köşeli yapısı ve genellikle avlarını havada yakalamak için kullandıkları özel ağlarıyla bilinir.

Episinus angulatus, Theridiidae familyasına ait küçük, zehirli bir örümcek türüdür. İlk olarak 1765 yılında Charles De Geer tarafından tanımlanmıştır. "Angulatus" tür adı, Latince'de "köşeli" veya "açılı" anlamına gelir ve örümceğin belirgin şekilde köşeli veya üçgen şekilli karın bölgesine atıfta bulunur. Bu morfolojik özellik, türün tanınmasında önemli bir ipucudur.

Taksonomik Sınıflandırma ve Dağılım

Taksonomik Konum

Episinus angulatus'un bilimsel sınıflandırması şu şekildedir:

Alem (Kingdom): Animalia (Hayvanlar)
Şube (Phylum): Arthropoda (Eklembacaklılar)
Sınıf (Class): Arachnida (Örümcekgiller)
Takım (Order): Araneae (Örümcekler)
Familya (Family): Theridiidae Sundevall, 1833 (Dolaşık Ağ Örümcekleri)
Cins (Genus): Episinus Walckenaer, 1809
Tür (Species): Episinus angulatus (Clerck, 1758)

Coğrafi Dağılım ve Türkiye'deki Durumu

Episinus angulatus, Dünya Örümcek Kataloğu'na göre Palearktik bölgenin geniş bir kısmında yayılış gösterir. Bu geniş dağılım, Avrupa'dan (İngiltere ve İskandinavya'dan güneye kadar), Türkiye'den Orta Asya ve Japonya'ya kadar olan bölgeleri kapsar. Özellikle Avrupa'da yaygın olarak bulunan türlerden biridir.

Türkiye'de bu türün varlığı bilimsel olarak kayıt altına alınmıştır ve yaygın olarak bulunur. Türkiye'nin örümcek faunası listelerinde, İstanbul, Bolu, Kastamonu, Bursa, Antalya, İzmir, Muğla, Adana, Samsun, Artvin, Erzurum ve Van gibi çok çeşitli illerden gözlem kayıtları bulunmaktadır. Bu durum, türün Türkiye genelinde, farklı iklim ve coğrafi özelliklere sahip çeşitli habitatlarda bulunabileceğini gösterir.

Fiziksel Özellikler

Boyut: Küçük ila orta boyutlu bir örümcektir.
Dişi: Vücut uzunluğu genellikle 3 ila 6 mm arasındadır.
Erkek: Vücut uzunluğu genellikle 2.5 ila 5 mm arasındadır. Erkekler genellikle dişilerden biraz daha küçük olabilir.
Gövde Yapısı ve Renk: Episinus angulatus, Theridiidae familyasındaki diğer türlerden ayrılmasını sağlayan belirgin morfolojik özelliklere sahiptir.
Genel Görünüm: Karapaks (baş-göğüs kısmı) genellikle açık kahverengimsi veya kırmızımsı kahverengidir. Bacaklar uzun ve incedir, genellikle vücutla aynı renkte veya biraz daha açık tonlarda olabilir.
Karın (Opisthosoma): Türün en belirgin özelliği, karın bölgesinin arka kısmının belirgin şekilde köşeli veya üçgenimsi bir yapıya sahip olmasıdır. Bu yapı, "angulatus" ismine atıfta bulunur. Karın genellikle grimsi, kahverengimsi veya siyahımsı benekli desenlere sahiptir, bu da onu çevresinde kamufle etmeye yardımcı olur. Bazen karın üzerinde beyazımsı veya sarımsı lekeler de bulunabilir.
Keliserler: Erkeklerin keliserleri genellikle belirgin şekilde gelişmiştir ve tür ayrımında kullanılan dişlere sahiptir.
Ayırt Edici Özellikler: Karın bölgesinin kendine özgü köşeli yapısı, Episinus cinsinin ve özellikle E. angulatus'un en belirgin özelliğidir. Kesin teşhis, özellikle benzer görünümlü türlerden ayırt etmek için erkek palpal organlarının ve dişi epigyne yapısının detaylı mikroskopik incelenmesiyle mümkündür.
Ahmet Taşçı – Yaban Hayatı Bilimcisi'nin görüşleri: "Episinus angulatus, Theridiidae familyasının diğer üyelerine kıyasla kendine has bir morfolojiye sahiptir. Özellikle karınlarının üçgenimsi yapısı, onu tarlada bile diğer örümceklerden ayırmayı kolaylaştırır. Bu örümcekler, avlanma stratejileri açısından da oldukça ilginçtir; yere yakın alçak bitki örtüsünde, genellikle avlarını havada yakalamak için kullandıkları özel ağlar kurarlar. Zehirleri insanlar için tehlikeli değildir ve ekosistemdeki küçük böcek popülasyonlarını kontrol altında tutarak önemli bir rol oynarlar. Doğada onlarla karşılaşıldığında, genellikle insanlardan uzak durmayı tercih ederler."

Yaşam Biçimi ve Habitat

Yaşam Tarzı: Episinus angulatus, diğer Theridiidae üyeleri gibi pasif avcılardır. Ancak, avlanma stratejileri diğer Theridiidae türlerinden biraz farklıdır. Yere yakın, alçak bitki örtüsü arasında, genellikle yerde sürünen veya zıplayan böcekleri yakalamak için özel, düzensiz ve gergin ağlar kurarlar. Ağları genellikle diğer Theridiidae'ler kadar karmaşık değildir.
Avlanma Davranışı: Ağlarını genellikle bitki dalları arasına veya yapraklar arasına gererler. Ağlarına takılan avları (karıncalar, küçük böcekler, diğer örümcekler vb.), Theridiidae familyasına özgü olan dördüncü bacak çiftindeki taraklı yapıyı kullanarak ipekle sarar ve zehirleyerek etkisiz hale getirirler.
Yuva Yapısı ve Üreme: Dişiler, genellikle korunaklı bir yerde, bitki kalıntıları veya yapraklar arasına gizlenmiş küçük, ipekten yapılmış yuvalara yumurta keselerini (kokon) bırakırlar. Yetişkinlere genellikle ilkbahar sonundan sonbahara kadar rastlanır.
Habitat Tercihi: Bu tür, çeşitli habitatlara adapte olabilir. Genellikle orman zeminleri, çalılıklar, otlaklar, bahçeler, tarlalar ve nemli alanların kenarlarındaki alçak bitki örtüsünde bulunur. Ağlarını genellikle yerden 30-50 cm yükseklikte, gölgeli ve nemli yerlerde kurmayı tercih ederler.

Zehir ve Tıbbi Önem

Zehirli Olup Olmadığı: Evet, tüm gerçek örümcekler gibi Episinus angulatus da zehirlidir. Zehirleri, avlarını felç etmek ve sindirmek için kullanılır.
İnsanlar İçin Tehlikesi: Theridiidae familyasındaki Karadul örümcekleri (Latrodectus spp.) hariç, çoğu türün zehri insanlar için ciddi bir tehdit oluşturmaz. Episinus angulatus da insanlar için tehlikeli değildir. Isırık olasılığı çok düşüktür çünkü çeneleri küçüktür ve genellikle insanlardan kaçınma eğilimindedirler. Bir tehdit hissettiklerinde veya ezilme riski altında kaldıklarında ısırabilirler. Ancak ısırık olsa dahi, insan üzerinde hafif kaşıntı, kızarıklık veya lokal ağrı dışında herhangi bir toksik ya da alerjik etki yarattığı belgelenmemiştir. Zehirleri, bal arısı sokması veya sivrisinek ısırığı gibi çok hafif lokal reaksiyonlara neden olabilir.
Ahmet Taşçı – Yaban Hayatı Bilimcisi'nin görüşleri: "Theridiidae familyasının büyük çoğunluğu gibi, Episinus angulatus da insan sağlığı için bir tehdit oluşturmaz. Zehirleri, avladıkları küçük böcekler üzerinde etkilidir ve ekolojik dengenin önemli bir parçasıdır. Yanlışlıkla ısırılma durumunda bile, semptomlar genellikle hafif ve geçicidir. Bu küçük örümcekler, doğadaki böcek popülasyonlarının kontrolünde faydalı bir role sahiptir."
Isırık Durumunda Beklenen Etkiler: Çok nadir bir ısırık durumunda, arı sokmasına benzer, geçici bir kızarıklık veya hafif kaşıntı görülebilir. Belirtiler genellikle birkaç saat içinde iyileşir.
Tedavi Prosedürü (İlk Yardım): Özel bir tedavi gerektirmez. Isırık bölgesi sabunlu suyla temizlenerek soğuk kompres uygulanabilir. Belirtiler 24 saatten fazla sürer veya kötüleşirse bir sağlık profesyoneline danışılması önerilir.

Bilgi ve Araştırma: Ahmet Taşçı – Yaban Hayatı Bilimcisi

Kaynaklar

World Spider Catalog (WSC): Örümcek taksonomisi, familya, cins ve tür bilgileri, dağılımları için en güncel ve kapsamlı veritabanlarından biridir.
Kaynağa Erişim: World Spider Catalog (2024). World Spider Catalog. Version 25.5. Natural History Museum Bern, online at http://wsc.nmbe.ch. doi: 10.24436/2 (Erişim tarihi: 19 Haziran 2025).
araneae - Episinus angulatus - Spiders of Europe: Türün morfolojik detayları, dağılımı ve erkek ile dişi özellikleri hakkında bilgi.
Kaynağa Erişim: https://araneae.nmbe.ch/data/106/Episinus_angulatus (Erişim tarihi: 19 Haziran 2025).
GBIF (Global Biodiversity Information Facility): Türün taksonomik bilgileri ve dünya üzerindeki gözlem kayıtları.
Kaynağa Erişim: https://www.gbif.org/species/2157790 (Erişim tarihi: 19 Haziran 2025).
The checklist of the spiders of Turkey - Danışman T, Kunt K B, Özkütük R S, Coşar İ (2024a): Türkiye örümcek faunası güncel listesi.
Kaynağa Erişim: http://www.spidersofturkey.info (Erişim tarihi: 19 Haziran 2025).
https://waarneming.nl/users/21030/photos/?