Gobius xanthocephalus
Gobius xanthocephalus, adını aldığı parlak sarı kafa rengiyle Akdeniz'in kıyı sularındaki kayalık habitatlarda kolayca tanınan, oldukça yaygın bir bentik balık türüdür.
Taksonomik Sınıflandırma
SeviyeSınıflandırma AdıAçıklamaÂlem (Kingdom)Animalia (Hayvanlar)Şube (Phylum)Chordata (Kordalılar)Aile (Family)Gobiidae (Keler Balıkları)Vantuz benzeri karın yüzgecine sahip balıklar.Cins (Genus)GobiusTür (Species)G. xanthocephalus (Heymer & Zander, 1992)Xanthocephalus Latince'de "sarı kafa" anlamına gelir.
Genel Özellikler ve Ekoloji
- Fiziksel Özellikler:
- Boyut: Küçük yapılı bir türdür; maksimum uzunluğu genellikle 10 cm TL (Toplam Uzunluk) civarındadır.
- Morfoloji ve Renklenme (Ayırt Edici Özellik): Adından da anlaşılacağı gibi, türün en belirgin özelliği canlı sarı veya altın sarısı rengindeki kafasıdır. Vücudunun geri kalanı genellikle gri, kahverengi veya zeytuni tonlarda, bazen hafif benekli olabilir. Gözlerinin hemen arkasında bulunan parlak kafa rengi, türün teşhisini kolaylaştırır.
- Yüzgeçler: Diğer Gobius türlerinin çoğunun aksine, bu türün karın yüzgeçleri ayrık veya vantuzları azalmış olabilir, bu da onu diğer kelerlerden morfolojik olarak ayıran bir özelliktir.
- Habitat ve Dağılım:
- Dağılım Alanı: Doğu Atlantik (Kuzey İspanya'dan Madeira ve Kanarya Adaları'na) ve Akdeniz'in tamamında yaygındır.
- Yaşam Alanı: Denizel ve bentik (dipte yaşayan) bir türdür. Özellikle kayalık substratları, mercanlık zeminleri ve Posidonia oceanica deniz çayırları çevresindeki sert zeminleri tercih eder. Genellikle taşların veya kayaların altına gizlenirken bulunur.
- Derinlik: Sığ kıyı sularından (1−3 m) 36 metreye kadar olan derinliklerde yaşar.
- Beslenme: Makrofauna besleyicisidir. Sert substratlardan küçük kabuklular, kurtlar ve diğer bentik omurgasızları avlar. Aynı zamanda su sütununda (suprabentik) yüzen küçük organizmaları da tüketir.
İlginç Davranış ve Ekolojik Rolü
- Sarı Kafa: Bölgesel İşaret ve Çiftleşme Sinyali: G. xanthocephalus'un parlak sarı kafası, muhtemelen tür içi iletişimde ve üreme döneminde önemli bir rol oynar. Bu parlak renklenme, üreme mevsiminde bir erkeğin fitness seviyesini veya bölgesel hakimiyetini dişiye ve rakiplere göstermesi için bir sinyal olabilir. Keler balıklarının çoğunda renklenme, çiftleşme ritüellerinin kritik bir parçasıdır.
- Habitat Genelcisi: Reef Life Survey verilerine göre, bu tür nispeten geniş bir habitat yelpazesine adapte olmuştur. Bu durum, onu sadece belirli bir kaya yapısına bağlı kalmaktan kurtarır ve Akdeniz'in çeşitli kıyısal ekosistemlerinde yaygın ve bol olmasına olanak tanır.
- Kayaların Altındaki Sırlar: Çoğu keler balığı gibi, G. xanthocephalus da yaşamının büyük bir bölümünü kayaların altında veya çatlaklarda geçirir. Bu durum, avcılarından korunmasını sağlar. Gözlemlemek için sakin dalış veya şnorkel deneyimi gerektirir, zira en ufak bir rahatsızlıkta hemen bir çatlağın derinliklerine kaybolurlar.
Korunma Durumu
- Tehdit Durumu: Geniş coğrafi dağılımı, yüksek popülasyon yoğunluğu ve habitat çeşitliliğine olan adaptasyonu nedeniyle, IUCN Kırmızı Listesi'nde En Az Endişe Veren (Least Concern - LC) kategorisinde sınıflandırılmıştır.
- Ekolojik Rol: Ticari değeri olmamasına rağmen, kıyısal besin zincirinde bentik omurgasızları tüketerek ve daha büyük yırtıcılar için besin kaynağı olarak önemli bir role sahiptir.
Kaynak: Ahmet Taşçı – Yaban Hayatı Bilimcisi (IUCN, FishBase ve Akdeniz ekolojisi araştırmalarından derlenmiştir)
