Chromogobius quadrivittatus
Chromogobius quadrivittatus, adını belirgin çizgilerinden (quadrivittatus Latincede "dört çizgili" veya "dört şeritli" anlamına gelir) alan, kriptobentik (gizli dip yaşamı süren) bir keler türüdür. Chromogobius cinsinin Akdeniz'deki bilinen en yaygın üyelerinden biridir.
Taksonomik Sınıflandırma
SeviyeSınıflandırma AdıAçıklamaÂlem (Kingdom)Animalia (Hayvanlar)Şube (Phylum)Chordata (Kordalılar)Aile (Family)Gobiidae (Keler Balıkları)Cins (Genus)ChromogobiusTür (Species)C. quadrivittatus (Steindachner, 1863)
Genel Özellikler ve Ekoloji
- Fiziksel Özellikler:
- Boyut: Küçük bir kelerdir. Maksimum uzunluk bilgisi sınırlı olmakla birlikte, genel olarak Chromogobius cinsi üyeleri 30−40 mm'yi (TL) nadiren aşar.
- Renklenme ve Desen: Genel olarak kahverengi tonlardadır. Adına rağmen, belirgin dört uzunlamasına çizgiden ziyade, vücudunun yanlarında daha yoğun ve belirgin, ancak daha küçük gri baş beneklenmesine sahiptir.
- Ayırt Edici İşaretler: Operkulum (solungaç kapağı) üzerinde koyu bir benek bulunur, bu özellik yakın akrabası C. zebratus'ta yoktur. Göğüs yüzgeçlerinin tabanı beyazımsı ve koyu kenarlıdır.
- Pullar: Bu türün en belirgin ayırt edici özelliklerinden biri, vücudundaki tüm pulların sadece sikloid tipte olmasıdır.
- Pul Sayısı: Yanal çizgi boyunca yüksek sayıda pul bulunur (genellikle 56–72), bu da onu C. zebratus'tan (41–52 pul) ayırır.
- Habitat ve Dağılım:
- Dağılım Alanı: Akdeniz'in genelinde (özellikle batı ve orta havzalarda) yaygındır. Türkiye kıyılarında Ege Denizi, Marmara Denizi ve hatta Karadeniz'de de (Türkiye kıyıları için yeni kayıt olarak) tespit edilmiştir.
- Yaşam Alanı (Sığ Su Tercihi): Kriptobentik bir yaşam tarzını benimser. Habitat tercihleri C. zebratus ile benzerdir; yosunla kaplı kayalar, oyuklar, çatlaklar ve taşlık zeminleri tercih eder.
- Derinlik: Genellikle çok sığ intertidal (gelgit kuşağı) bölgelerle sınırlıdır. C. zebratus'un 10 metreye kadar inebilmesinin aksine, bu tür daha çok sığ sularda bulunur ve su kolonunda serbest yüzme yeteneği sınırlıdır.
- Beslenme: Küçük bentik omurgasızlarla beslenir.
Davranış ve Biyolojik Gerçekler
- Ekolojik Ayrım: C. quadrivittatus ve C. zebratus morfolojik olarak yakın olsalar da, aralarındaki pul yapısı, pul sayısı ve derinlik tercihi ekolojik niş farklılıkları yaratır ve bu da türlerin ayırt edilmesinde kritik rol oynar.
- Gizli Yaşam Tarzı: Kaya yarıklarının ve taşların altındaki gizli yaşam tarzı nedeniyle, genellikle su altı gözlemleri yerine hedefli örnekleme veya yan av yoluyla yakalanır.
- Üreme: Tipik bir keler balığı gibi bentik yumurtlayıcıdır. Erkekler yumurtaları korur, ancak türün spesifik üreme mevsimi ve diğer biyolojik detayları üzerine yayımlanmış kapsamlı çalışmalar sınırlıdır.
Korunma Durumu
- Tehdit Durumu: Geniş coğrafi dağılımı (Akdeniz ve Karadeniz'de yayılım) ve yüksek popülasyon yoğunluğuna sahip olması nedeniyle, IUCN Kırmızı Listesi'nde En Az Endişe Veren (Least Concern - LC) kategorisinde sınıflandırılmıştır.
- Hassasiyet: Yaşam alanının çok sığ ve kıyıya yakın olması, onu kıyı kirliliği ve habitat tahribatına karşı hassas kılabilir. Ancak mevcut durumu bir tehdit altında olmadığını göstermektedir.
Kaynak: Ahmet Taşçı – Yaban Hayatı Bilimcisi (Ichthyoloji, FishBase, IUCN verileri ve Chromogobius türleri üzerine yapılan taksonomik ve dağılım çalışmaları referans alınmıştır)
