Didogobius splechtnai
Didogobius splechtnai, diğer Gobius türlerinin çoğundan daha küçük bir boyuta sahip olan ve ismini Viyana Üniversitesi deniz biyoloğu Profesör Heinz Splechtna'nın (1933-1996) onuruna alan nadir bir Akdeniz keler türüdür. Bu tür, tipik olarak loş ışıklı su altı mağaralarında ve oyuklarda yaşama konusunda uzmanlaşmıştır.
Taksonomik Sınıflandırma
SeviyeSınıflandırma AdıAçıklamaÂlem (Kingdom)Animalia (Hayvanlar)Şube (Phylum)Chordata (Kordalılar)Aile (Family)Gobiidae (Keler Balıkları)Cins (Genus)DidogobiusKüçük, genellikle mağara ve yarık sakinlerini içeren bir cinstir.Tür (Species)D. splechtnai (Ahnelt & Patzner, 1995)
Genel Özellikler ve Ekoloji
- Fiziksel Özellikler:
- Boyut: Kelerler arasında oldukça küçük bir türdür. Standart uzunluğu (SL) maksimum 2.3 cm'ye (yaklaşık 1 inç) ulaşır.
- Morfoloji ve Renklenme: Bu türün canlı renklenmesi ve morfolojisi hakkında detaylı bilgiler sınırlı olsa da, küçük boyutu ve mağara yaşamına uygun nispeten soluk renk tonlarına sahip olduğu düşünülmektedir. Didogobius cinsindeki türler genellikle yanal bir çizgide koyu lekelere sahiptir.
- Habitat ve Dağılım:
- Dağılım Alanı: Akdeniz'in doğu ve kuzeybatı kıyıları boyunca (İspanya, İtalya, Fransa ve Doğu Akdeniz'de uygun habitatlarda) popülasyonları kaydedilmiştir. Başlangıçta nadir kabul edilse de, uygun habitatlarda düzenli bir dağılıma sahip olduğu düşünülmektedir.
- Yaşam Alanı (Mağara Uzmanı): Denizel ve bentik bir türdür. Esas habitatı, kıyıya yakın sığ sulardaki su altı mağaraları, yarıklardır.
- Substrat Tercihi: Genellikle kumlu veya çamurlu substratların bulunduğu bu mağaraların ve oyukların içinde yaşar. Işığın az olduğu veya hiç olmadığı, loş bölgeleri tercih etmesi, onu tipik Gobius türlerinden ayırır.
- Derinlik: Kayıtlar genellikle 7 metreden 11 metreye kadar olan sığ derinlikleri işaret etmektedir, bu da onun kıyıya yakın, erişilebilir mağaralarda yaşadığını gösterir.
- Beslenme: Mağara tabanındaki küçük omurgasızlarla (bentik makrofauna) beslenir, ancak beslenme alışkanlıkları hakkında detaylı bilimsel çalışmalar sınırlıdır.
Davranış ve Biyolojik Gerçekler
- Kriptik ve Lokalize Yaşam: D. splechtnai, çok nadir ve gözlemlenmesi zor bir tür olarak kabul edilir. Kriptik (gizli) yaşam tarzı nedeniyle, popülasyonlarının tespiti ve incelenmesi genellikle zorlu dalış teknikleri gerektirir. Keşfedildikten sonra bile, uzun yıllar boyunca Fransa kıyıları gibi yeni bölgelerden kayıtları gelmeye devam etmiştir, bu da dağılımının muhtemelen geniş ama lokalize olduğunu düşündürmektedir.
- Mağara Adaptasyonu: Bu türün karanlık mağara ortamlarına olan kuvvetli tercihi, muhtemelen avcılardan korunma ve stabil çevresel koşullar bulma stratejisinin bir parçasıdır. Cinsinin diğer üyeleri (D. schlieweni gibi) de benzer bir mağara habitatı tercihini paylaşır.
- Taksonomik Önem: Didogobius cinsi, Gobius cinsinden ayrılan küçük, genellikle kriptik ve morfolojik olarak özelleşmiş kelerleri içerir. D. splechtnai'nin keşfi ve cinsi içindeki konumu, Akdeniz'deki keler balıklarının şaşırtıcı biyolojik çeşitliliğini ortaya koymuştur.
Korunma Durumu
- Tehdit Durumu: Her ne kadar nadir bir tür olarak kabul edilse de, IUCN Kırmızı Listesi'nde En Az Endişe Veren (Least Concern - LC) kategorisinde sınıflandırılmıştır.
- Hassasiyet: Bu statü, dar habitat aralığına ve nadirliğine rağmen, nispeten geniş bir coğrafi alanda (Akdeniz) bulunmasından kaynaklanmaktadır. En büyük hassasiyeti, yaşadığı kıyısal mağara habitatlarının kirlilik, turizm faaliyetleri ve kıyı yapılaşması sonucu bozulması veya yıkılmasıdır. Lokalize ve küçük popülasyonlar, habitat kaybına karşı özellikle savunmasızdır.
Kaynak: Ahmet Taşçı – Yaban Hayatı Bilimcisi (Ichthyoloji, FishBase, IUCN verileri ve Akdeniz su altı mağara biyolojisi araştırmalarından derlenmiştir)
