Chromogobius zebratus
Chromogobius zebratus, adını vücudundaki zebra benzeri koyu bantlardan (zebratus) alan, küçük, genellikle gizli (kriptobentik) yaşam süren bir keler türüdür. Cinsin diğer üyeleri (C. quadrivittatus ve C. britoi gibi) ile yakından ilişkilidir ve Akdeniz'in taşlık kıyı sularında yayılım gösterir.
Taksonomik Sınıflandırma
SeviyeSınıflandırma AdıAçıklamaÂlem (Kingdom)Animalia (Hayvanlar)Şube (Phylum)Chordata (Kordalılar)Aile (Family)Gobiidae (Keler Balıkları)Cins (Genus)ChromogobiusTür (Species)C. zebratus (Kolombatovic, 1891)
Genel Özellikler ve Ekoloji
- Fiziksel Özellikler:
- Boyut: Küçük bir kriptobentik balıktır. Toplam uzunluğu (TL) genellikle 30−40 mm'yi aşmaz; örneklerde 26.3+6.7 mm (SL+Kuyruk) gibi boyutlar kaydedilmiştir.
- Renklenme ve Desen: Adını aldığı en ayırt edici özelliği, açık kahverengi veya soluk zemin üzerine yerleşmiş, vücudun yanlarında dikey olarak uzanan açık kahverengi veya koyu bantlar/çizgilerdir (zebra deseni). Ayrıca sırt bölgesinde beş adet soluk sele (saddle) deseni bulunabilir.
- Pullar: Vücudunun büyük bir kısmı sikloid pullarla kaplıdır, ancak kuyruk sapındaki (kaudal pedinkül) pullar ktenoiddir. Kafa derisi (predorsal alan) ve yanaklar pulsuzdur.
- Yüzgeçler: Göğüs yüzgeci üzerinde koyu bir çizgi (bar) bulunabilir.
- Habitat ve Dağılım:
- Dağılım Alanı: Kuzeydoğu Atlantik kıyıları (İspanya'dan) ve Akdeniz'in genelinde (Cebelitarık'tan Ege Denizi, Adriyatik Denizi ve Türkiye'nin güney kıyılarına, hatta İsrail'e kadar) yayılım gösterir. Türkiye kıyılarında Ege, Marmara ve Akdeniz'den kayıtları bulunmaktadır.
- Yaşam Alanı (Kriptik): Kriptobentik bir yaşam sürer, yani kendini gizler. Genellikle taşlık, kayalık, kabuklu veya düz ana kayalıklı kıyı sularında bulunur.
- Substrat Tercihi: Açık dip zeminlerinde nadiren görülür; kumlu veya düz ana kaya zeminler üzerindeki tek taşların ve kayaların altındaki oyukları tercih eder. Sıklıkla dalgakıranların korunaklı taraflarında 0.5 ila 2 metre gibi çok sığ sularda bulunur.
- Derinlik: 0.5 metre gibi sığ intertidal/subtidal bölgelerde bulunabileceği gibi, daha derin sublittoral alanlarda da rastlanabilir.
- Beslenme: Küçük bentik omurgasızlarla beslenir, ancak spesifik beslenme tercihleri hakkında detaylı bilgi sınırlıdır.
Davranış ve Biyolojik Gerçekler
- Gizli Yaşam Tarzı: C. zebratus'un küçük boyutu ve gizli yaşam tarzı, popülasyonlarının belirlenmesini zorlaştırmıştır. Yeni kayıtlar, türün dağılımının daha önce düşünülenden çok daha geniş olduğunu (özellikle Doğu Akdeniz'e doğru) göstermektedir.
- Morfolojik Ayırt Edicilik: Cinsin diğer üyelerinden (örneğin C. quadrivittatus ve C. britoi) pul sayısı ve pul tipi (sikloid ve ktenoid pulların vücuttaki dağılımı) gibi özelliklerle ayrılır.
- Üreme: Keler balıkları için tipik olan bentik yumurtlama ve erkek tarafından yumurtaların korunması davranışını sergilemesi beklenir, ancak üreme biyolojisi üzerine detaylı saha çalışmaları sınırlıdır.
Korunma Durumu
- Tehdit Durumu: Geniş coğrafi dağılımı ve büyük bir popülasyon büyüklüğüne sahip olduğu varsayımıyla, IUCN Kırmızı Listesi'nde En Az Endişe Veren (Least Concern - LC) kategorisinde sınıflandırılmıştır.
- Hassasiyet: Yaşadığı kıyısal taşlık ve sığ su habitatları, kıyı yapılaşması, kirlilik ve dalgakıranların inşası gibi insan faaliyetlerinden etkilenebilir. Ancak genel dağılımının geniş olması bu hassasiyeti dengelemektedir.
Kaynak: Ahmet Taşçı – Yaban Hayatı Bilimcisi (Ichthyoloji, FishBase, IUCN verileri ve Türkiye deniz faunası üzerine yapılan bilimsel araştırmalardan derlenmiştir)
