Miridae

Miridae – Yaprak Böcekleri / Çayır Böcekleri (Latince: Miridae, cins ismi Miris'ten gelir; Yunanca "myros" = acı/koku veya "mira" = mucize/şaşırtıcı, tam anlamı net değildir)

Bilimsel Sınıflandırma:

• Alem: Animalia – Hayvanlar
• Şube: Arthropoda – Eklem Bacaklılar
• Sınıf: Insecta – Böcekler
• Takım: Hemiptera – Yarım kanatlılar
• Alttakım: Heteroptera – Gerçek yarım kanatlılar
• Üstfamilya: Miroidea
• Familya: Miridae Hahn, 1833

Morfolojik Özellikler:

• Boyut: Genellikle küçük ila orta büyüklükte böceklerdir, uzunlukları 2-12 mm arasında değişir. Çoğu tür narin ve ovalden uzuncaya kadar değişen bir vücut şekline sahiptir.
• Baş: Genellikle üçgenimsi veya hafifçe uzamış olup, belirgin bileşik gözlere sahiptir. Ocelli (basit gözler) bulunmaz.
• Antenler: Genellikle 4 segmentli, ipliksi ve nispeten uzun olup, çoğu türde antenlerin ilk segmenti diğerlerinden daha kalındır.
• Ağız yapısı: Delici-emici tipte olup, rostrum (ağız hortumu) nispeten kısadır ve genellikle 4 segmentlidir. Bitki öz suyu emmek veya avlarını delmek için özelleşmiştir.
• Gövde: Genellikle yeşil, kahverengi, siyah veya sarımsı tonlarda olabilirler ve üzerlerinde desenler veya parlak işaretler bulunabilir. Vücut yüzeyleri kıllı veya pürüzsüz olabilir.
• Kanatlar: Çoğu türde tam gelişmiş (makropteröz) kanatlar bulunur ve uçmaya yeteneklidirler. Ön kanatlar (hemelytra) familya için karakteristik bir yapıya sahiptir: klavus, korium ve belirgin bir memranöz (zarsı) bölümün ucunda genellikle üçgen şeklinde bir cuneus (kama) bulunur. Bu cuneus, Miridae'yi diğer Heteroptera familyalarından ayıran önemli bir morfolojik özelliktir. Dinlenme halindeyken kanatlar sırt üzerinde düz bir şekilde katlanır.
• Bacaklar: Genellikle uzun ve incedir, bitkiler üzerinde kolayca hareket etmeye adapte olmuştur. Tarsi (ayak bilekleri) genellikle 3 segmentlidir ve tırnaklarının altında pulvilli (yastıkçıklar) bulunabilir.

Yaşam Alanı ve Ekolojik Rol:

• Habitat: Çok çeşitli karasal habitatlarda bulunurlar. Tarım alanları, otlaklar, ormanlık alanlar, bahçeler, tarlalar, çayırlar ve her türlü bitki örtüsü üzerinde yaşarlar. Ağaçlar, çalılar ve otsu bitkiler ana yaşam alanlarıdır.
• Ekolojik Rol: Miridae familyası, ekolojik roller açısından oldukça çeşitlidir.
• Fitofaj (Bitki Yiyen): Çoğu tür bitki öz suyu ile beslenir ve tarım zararlısı olabilirler (örneğin, elma zararlısı Lygus türleri).
• Predatör (Yırtıcı): Birçok tür, yaprak bitleri, kırmızı örümcekler, thripsler, beyaz sinekler ve diğer küçük böceklerle beslenen faydalı avcılardır. Bu türler biyolojik mücadelede önemli rol oynar.
• Omnivor (Hepçil): Bazı türler hem bitki öz suyu emer hem de küçük böcekleri avlar.

Davranış ve Yaşam Döngüsü:

• Beslenme: Bitki öz suyu emerek veya avlarını yakalayarak beslenirler. Predatör türler, bitki üzerinde yavaşça hareket ederek veya pusu kurarak avlarını beklerler.
• Aktivite: Genellikle gündüz aktiftirler. Rahatsız edildiklerinde hızla kaçar veya uçarak uzaklaşırlar.
• Üreme: Yumurta ile çoğalırlar. Dişiler yumurtalarını genellikle bitki dokusunun içine, saplara, yaprak damarlarına veya tomurcuklara bırakır.
• Gelişim: Yarım başkalaşım (hemimetabol) gösterirler. Nimf evreleri erginlere benzer ve beslenerek büyürler. Nimfler de erginler gibi bitki öz suyu emebilir veya avcı olabilir.
• Dağılım: Dünya'daki en büyük Heteroptera familyasıdır ve Antarktika hariç tüm kıtalarda çok geniş bir yayılış gösterirler. On binlerce türü tanımlanmıştır.

Türkiye'deki Varlığı ve Türler:

• Miridae familyası, Türkiye faunasında en yaygın ve tür çeşitliliği açısından en zengin Heteroptera familyalarından biridir.
• Ülkenin her bölgesindeki farklı bitki örtüsü tiplerinde çok sayıda Miridae türüne rastlamak mümkündür.
• Tarım alanlarında hem zararlı (örneğin, pamukta, meyve ağaçlarında) hem de faydalı (biyolojik mücadele ajanları olarak) birçok türü bulunmaktadır.
• Lygus pratensis, Campylomma diversicorne, Deraeocoris türleri ve Stenodema türleri gibi pek çok cins ve tür Türkiye'de yayılış gösterir.

İnsana Zararlılığı:

• Çoğu Miridae türü insana doğrudan zarar vermez. Zehirli değildirler ve ısırmazlar.
• Bazı bitki yiyen türler, tarım ürünlerinde (pamuk, meyve ağaçları, sebzeler) emgi yaparak veya beslenirken toksin salgılayarak ekonomik zararlara yol açabilirler.

Latince Adının Anlamı:

• "Miridae", familyanın tip cinsi olan Miris'ten gelir. İsmin kökeni tam olarak net değildir. Bazı kaynaklar Yunanca "myros" (acı veya koku) kelimesine dayandırarak, bazı türlerin yaydığı kokulara atıfta bulunabileceğini belirtirken, diğerleri Latince "mira" (mucize veya şaşırtıcı) kelimesinden türediğini ve böceklerin çeşitliliğine veya adaptasyonlarına işaret ettiğini öne sürer.

İlginç Bilgiler:

• Miridae, Heteroptera takımı içindeki en büyük familyadır ve dünya genelinde 10.000'den fazla türü tanımlanmıştır. Bu, onları böcek çeşitliliğinin önemli bir parçası yapar.
• Kanatlarındaki "cuneus" (üçgen kama) adı verilen yapı, Miridae'yi teşhis etmede kullanılan önemli bir morfolojik özelliktir.
• Hem bitki yiyen hem de avcı türleri barındırmaları, onları ekolojik çalışmalarda ve biyolojik mücadele stratejilerinde önemli kılar.
• Birçok Miridae türü, ait oldukları bitki veya beslendikleri avlarla mükemmel bir kamuflaja sahiptir.

Yanlış Bilinenler ve Efsaneler:

• Efsane 1: Tüm Miridae türleri zararlıdır.
• Gerçek: Familya içinde bitki zararlısı türler olsa da, birçok tür tarım zararlılarıyla beslenen faydalı avcıdır ve biyolojik dengeye katkıda bulunurlar.
• Efsane 2: Kolayca kontrol edilebilirler.
• Gerçek: Hem çok sayıda tür olmaları hem de farklı beslenme alışkanlıklarına sahip olmaları nedeniyle, Miridae popülasyonlarını yönetmek ve kontrol etmek karmaşık bir konu olabilir.
• Efsane 3: İnsanları ısırırlar veya evlere girerler.
• Gerçek: İnsanları ısırmazlar ve genellikle bitki örtüsü içinde yaşarlar; evlere nadiren girerler.

Bilgi ve araştırma: Ahmet Taşçı – Yaban Hayatı Bilimcisi

Kaynaklar:

• Schuh, R.T. & Slater, J.A. (1995). True Bugs of the World (Hemiptera: Heteroptera). Cornell University Press.
• Wheeler, A.G. (2001). Biology of the Plant Bugs (Hemiptera: Miridae): Pests, Predators, and Pollinators. Cornell University Press.
• Henry, T.J. (2009). The plant bugs, or Miridae (Hemiptera: Heteroptera) of the southeastern United States. The Florida Entomologist.
• Türkiye Entomoloji Dergisi.
• GBIF.org – Miridae family records.