Lestoniidae

Lestoniidae – Avustralya ve Yeni Gine Kabuk Böcekleri / Yuvarlak Kabuk Böcekleri (Latince: Lestoniidae, cins ismi Lestonia'dan gelir; keşfedildiği bölge veya kişiye atıf olabilir, ancak doğrudan bir anlamı yoktur)

Bilimsel Sınıflandırma:

• Alem: Animalia – Hayvanlar
• Şube: Arthropoda – Eklem Bacaklılar
• Sınıf: Insecta – Böcekler
• Takım: Hemiptera – Yarım kanatlılar
• Alttakım: Heteroptera – Gerçek yarım kanatlılar
• Üstfamilya: Pentatomoidea
• Familya: Lestoniidae China, 1955

Morfolojik Özellikler:

• Boyut: Küçük böceklerdir, genellikle 3-5 mm uzunluğundadırlar. Vücutları oldukça yassı, yuvarlak veya ovalimsi bir şekle sahiptir ve genellikle ağaç kabuğu veya likenlerle uyumlu bir kamuflaj rengine sahiptir.
• Baş: Nispeten küçüktür ve pronotumun (ön göğüs) altına kısmen gizlenmiştir. Bileşik gözler belirgin olup, başın yanlarında konumlanmıştır. Ocelli (basit gözler) bulunur.
• Antenler: Genellikle 5 segmentlidir ve nispeten kısadır. Başın ön kısmına yakın konumlanmıştır.
• Ağız yapısı: Delici-emici tipte olup, rostrum (ağız hortumu) nispeten kısadır ve bitki öz suyu emmeye adapte olmuştur. Dinlenme halindeyken vücudun altına doğru katlanır.
• Gövde: Genellikle mat gri, kahverengi veya benekli tonlardadır. Vücut yüzeyleri genellikle pürüzlü veya nodüllü olabilir, bu da ağaç kabuğu üzerindeki kamuflajlarını artırır. Scutellum (kalkan) genellikle üçgenimsi ve büyüktür, abdomenin (karın) ve kanatların bir kısmını örter, ancak Thyreocoridae veya Plataspidae'deki gibi tüm abdomenini kaplamaz.
• Kanatlar: Kanatlar genellikle tamamen gelişmiştir (makropteröz) ve uçmaya yeteneklidirler. Dinlenme halindeyken kanatlar sırt üzerinde düz bir şekilde katlanır. Ön kanatlar (hemelytra) belirgin membranöz (zarsı) kısımlara sahiptir.
• Bacaklar: Nispeten kısadır ve incedir. Vücuda yakın tutulur. Tarsi (ayak bilekleri) genellikle 2 segmentlidir.

Yaşam Alanı ve Ekolojik Rol:

• Habitat: Esas olarak tropikal ve subtropikal ormanlarda, özellikle ağaç kabukları ve liken kaplı alanlarda bulunurlar. Konakçı bitkilerin (genellikle ağaçların) gövdeleri ve dalları üzerinde yaşarlar.
• Ekolojik Rol: Fitofaj (bitki yiyen) böceklerdir. Konakçı ağaçlarının öz suyu ile beslendikleri düşünülmektedir. Hangi bitki türleriyle beslendiklerine dair detaylı bilgiler sınırlıdır. Tarımsal açıdan önemli bir zararlı olarak bilinmezler. Nadir olmaları ve sınırlı yayılışları nedeniyle ekosistemdeki rolleri hakkında daha fazla araştırmaya ihtiyaç vardır.

Davranış ve Yaşam Döngüsü:

• Beslenme: Konakçı ağaçlarının öz suyunu emerek beslendikleri varsayılmaktadır.
• Aktivite: Hakkında çok az şey bilinmektedir. Kamuflaj yetenekleri nedeniyle genellikle hareketsiz durarak kendilerini gizlerler. Rahatsız edildiklerinde yavaşça hareket eder veya kendilerini düşürerek kaçabilirler. Koku bezleri gelişmiştir ve rahatsız edildiklerinde kötü kokulu sıvılar salgılayabilirler.
• Üreme: Yumurta ile çoğaldıkları tahmin edilmektedir, ancak yumurta bırakma yerleri ve yöntemleri hakkında bilgi sınırlıdır.
• Gelişim: Yarım başkalaşım (hemimetabol) gösterdikleri varsayılır. Nimf evreleri hakkında da bilgi çok kısıtlıdır. Nimflerin de erginler gibi kamuflajlı olduğu tahmin edilmektedir.
• Dağılım: Son derece sınırlı bir dağılıma sahiptirler. Esas olarak Avustralya (Queensland) ve Yeni Gine'nin (Papua Yeni Gine) tropikal bölgelerinde yayılış gösterirler. Familya içinde sadece tek bir cins (Lestonia) ve iki tanımlanmış tür (Lestonia haustorifera ve Lestonia vinnula) bulunmaktadır.

Türkiye'deki Varlığı ve Türler:

• Lestoniidae familyasının Türkiye'de doğal olarak bulunan herhangi bir tür kaydı bulunmamaktadır. Familyanın yayılış alanı tamamen Avustralya ve Yeni Gine'nin tropikal bölgeleriyle sınırlıdır. Bu nedenle Türkiye'de bulunma ihtimali sıfıra yakındır.

İnsana Zararlılığı:

• İnsana doğrudan hiçbir zararı yoktur. Zehirli değildir, ısırmaz ve tıbbi önemi bulunmaz. Tarımsal açıdan önemli bir zararlı olarak kabul edilmezler. İnsanlarla teması tamamen yok denecek kadar azdır.

Latince Adının Anlamı:

• "Lestoniidae", familyanın tip cinsi olan Lestonia'dan gelir. Bu ismin tam kökeni ve anlamı hakkında spesifik bir bilgi bulunmamaktadır, ancak genellikle yeni keşfedilen tür veya cinslere, onları keşfeden kişiye veya keşfedildiği bölgeye atıfta bulunularak Latinceleştirilmiş isimler verilir.

İlginç Bilgiler:

• Lestoniidae, Pentatomoidea üstfamilyası içinde oldukça nadir ve az bilinen bir familyadır.
• Yassılaşmış ve kamuflajlı vücut yapıları, ağaç kabuğu ve likenlerle mükemmel bir uyum sağlayarak avcılardan korunmalarına yardımcı olur.
• Taksonomik konumları ve diğer Pentatomoidea familyalarıyla olan ilişkileri, sınırlı sayıda tür ve materyal nedeniyle hala araştırma konusudur.

Yanlış Bilinenler ve Efsaneler:

• Efsane 1: Yaygın olarak görülen bir böcek türüdür.
• Gerçek: Son derece nadir görülen ve sadece Avustralya ile Yeni Gine'nin belirli tropikal bölgelerinde bulunan, hakkında çok az şey bilinen bir familyadır.
• Efsane 2: Tarım ürünlerine büyük zararlar verirler.
• Gerçek: Fitofaj oldukları düşünülse de, büyük ölçekli tarımsal zararlı olduklarına dair herhangi bir kanıt bulunmamaktadır. Genellikle orman ekosistemlerinde yaşarlar.
• Efsane 3: Zehirlidirler veya insanları ısırırlar.
• Gerçek: İnsanları ısırmazlar ve zehirli değildirler. Savunma mekanizmaları kötü kokulu salgılamakla sınırlıdır ve bu da insanlara zarar vermez.

Bilgi ve araştırma: Ahmet Taşçı – Yaban Hayvanı Bilimcisi

Kaynaklar:

• China, W.E. (1955). A new family of bugs (Hemiptera, Heteroptera, Pentatomomorpha). Annals and Magazine of Natural History Series, 12(8), 241-255.
• Schuh, R.T. & Slater, J.A. (1995). True Bugs of the World (Hemiptera: Heteroptera). Cornell University Press.
• Rider, D.A. (2006). A taxonomic synopsis of the Pentatomoidea (Hemiptera: Heteroptera) of the world. Zootaxa, 1170, 1-160. (Pentatomoidea üstfamilyası hakkında genel kaynak).
• GBIF.org – Lestoniidae family records. (Çok az kayıt bulunacaktır)