Naucoridae
Naucoridae – Küçük Su Akrepleri
Bilimsel Sınıflandırma
Alem: Animalia
Şube: Arthropoda
Sınıf: Insecta
Takım: Hemiptera
Alttakım: Heteroptera
İnfratakım: Nepomorpha
Familya: Naucoridae Leach, 1815
Genel Bilgiler
Naucoridae familyası, genellikle "küçük su akrepleri" ya da "pusu böcekleri" olarak bilinir. Belostomatidae familyasının küçük akrabaları gibi görünen bu türler, tatlı su habitatlarının agresif avcılarıdır. Yassı vücut yapılarıyla taş altlarında ya da bitki kalıntıları arasında pusuya yatarak avlarını beklerler. Türkiye’de de bazı türleri tespit edilmiştir.
Morfolojik Özellikler
- Boy: 5–15 mm
- Vücut: Oval, yassı ve geniş; genellikle koyu kahverengi veya siyahımsı renkte.
- Bacaklar: Ön bacaklar av yakalamaya uyarlanmıştır; orta ve arka bacaklar yüzme işlevindedir.
- Gaga: Delici-emici yapıdadır; avın iç dokusunu sıvılaştırıp emer.
- Gözler: Büyük, başın kenarında belirgin yer alır.
- Kanatlar: İyi gelişmiştir, bazı türlerde kısa kanatlı varyantlar da görülebilir.
Yaşam Alanı ve Ekoloji
- Akarsu kıyıları, göletler, bataklıklar ve nehirlerin durgun kısımlarında yaşarlar.
- Suyun tabanında, taşların ya da bitki artıkları arasında gizlenirler.
- Avcıdırlar ve pusu kurarak beslenirler.
- Suda rahatlıkla yüzebilir ve kısa mesafe yüzeye çıkabilirler.
Beslenme
- Diğer böcekler, sinek larvaları, küçük kabuklular ve bazen kurbağa larvalarıyla beslenirler.
- Avlarını güçlü ön bacaklarıyla yakalar ve gagalarıyla sıvılaştırır.
- Sindirilen içeriği emerek tüketir.
Üreme ve Gelişim
- Yumurtalarını bitkilere ya da taş yüzeylerine bırakırlar.
- Gelişimleri eksopterygot tiptedir: yumurta → nimf → ergin.
- Nimfler de yırtıcıdır; su habitatında büyürler.
- Yılda birden fazla jenerasyon gözlenebilir (özellikle sıcak bölgelerde).
Türkiye’deki Durumu
Türkiye’de Naucoridae familyasına ait birkaç tür tespit edilmiştir.
Bunlardan en yaygın olanı:
- Ilyocoris cimicoides (Linnaeus, 1758)
- Bu tür Trakya, İç Anadolu, Ege ve Akdeniz bölgelerindeki durgun tatlı sularda kayıt altına alınmıştır.
Latince Adın Anlamı
“Naucoridae”, Antik Yunanca kökenli “naus” (gemi) ve “coris” (böcek) sözcüklerinden türetilmiştir; bu adlandırma, suyla olan ilişkilerine işaret eder.
Ekolojik Rol
- Sucul omurgasızlar üzerinde doğal avcıdır.
- Sivrisinek larvaları gibi zararlıları avlayarak ekosistemde denge sağlar.
- Su kalitesi göstergesi olarak değerlendirilebilecek gruplar arasındadır.
İnsanla Etkileşim ve Zararlılık Durumu
- Isırabilirler, fakat toksik değildir.
- Avlandıklarında veya sıkıştırıldıklarında savunma olarak sokabilirler.
- Isırık acı verse de genellikle tıbbi müdahale gerektirmez.
- İnsanlar için doğrudan zararlı değildir.
Yanlış Bilinenler ve Efsaneler
- Efsane: Zehirlidir ve öldürücüdür.
- Gerçek: Zehirli değildir; ısırık sadece acı vericidir.
- Efsane: Tüm türleri kanatlıdır.
- Gerçek: Bazı türleri kanatsız veya kısa kanatlı olabilir.
- Efsane: Tatlı suya özgü değildir.
- Gerçek: Tüm Naucoridae türleri tatlı su habitatlarına özelleşmiştir.
Bilgi ve araştırma: Ahmet Taşçı – Yaban Hayatı Bilimcisi
Kaynaklar:
- Polhemus, J.T. (1995). Naucoridae of the World: Morphology & Distribution
- Schuh, R.T. & Slater, J.A. (1995). True Bugs of the World (Hemiptera: Heteroptera)
- Türkiye Entomolojik Dergisi (2020)
- GBIF veritabanı (2024)
- Fauna Europaea
Görsel Kaynakları & Lisans Bilgileri
Yetişkin Ilyocoris cimicoides – Sussex, Birleşik Krallık
Ilyocoris cimicoides, Alamy (stok)
Lisans bilgisi net değil; ancak kamu kullanımına uygun alternatifler için alt kaynakları aşağıda sunulmuştur
naturabohemica.cz
+15alamy.com
+15shutterstock.com
+15
Yakın plan dorsal görünüm
Wikimedia Commons: Ilyocoris cimicoides, AfroBrazilian tarafından çekilmiş
Lisans: CC BY‑SA 3.0 (atıf + paylaşım şartlı kullanım)
commons.wikimedia.org
Doğal ortamda yakın çekim
Aquaportail (fr): Ilyocoris cimicoides doğal halde, kumlu yüzeyde
Telifsiz veya kamu malı statüsünde (kaynakta izinli)
flickr.com
macroinvertebrates.org
+15aquaportail.com
+15flickriver.com
+15
Küçük su böceği nimfi – Arnhem, Hollanda
Wikimedia Commons: Ilyocoris cimicoides nimfi, Bj.schoenmakers çekimi
Lisans: CC0 – Kamu Malı
