Nabidae

Nabidae – Sinsi Avcılar / Nabit Böcekleri (Latince: Nabidae, cins ismi Nabis'ten gelir; Yunanca "nabis" = cüce veya "sinsi/kurnaz" anlamına gelebilir, avlanma davranışlarına atıf)

Bilimsel Sınıflandırma:

• Alem: Animalia – Hayvanlar
• Şube: Arthropoda – Eklem Bacaklılar
• Sınıf: Insecta – Böcekler
• Takım: Hemiptera – Yarım kanatlılar
• Alttakım: Heteroptera – Gerçek yarım kanatlılar
• Üstfamilya: Cimicoidea
• Familya: Nabidae Costa, 1853

Morfolojik Özellikler:

• Boyut: Küçük ila orta büyüklükte, genellikle ince ve uzun vücutlu böceklerdir. Genellikle 4-12 mm uzunluğundadırlar.
• Baş: Genellikle üçgenimsi veya hafifçe uzamış olup, belirgin bileşik gözlere sahiptir. Ocelli (basit gözler) bulunmaz.
• Antenler: Uzun, ince ve genellikle 4 segmentlidir.
• Ağız yapısı: Delici-emici tipte olup, rostrum (ağız hortumu) nispeten uzundur ve ucu geriye doğru kıvrıktır; avlarını yakalamak ve beslenmek için özelleşmiştir.
• Gövde: Genellikle ovalden uzuncaya kadar değişen şekillerde, genellikle kahverengi, sarımsı, gri veya yeşilimsi tonlarda olabilirler. Vücut yüzeyleri sık kıllarla kaplı olabilir, bu da onlara mat bir görünüm verir.
• Kanatlar: Çoğu türde hem tam gelişmiş (makropteröz) hem de kısmen gelişmiş (brakipteröz) veya kanatsız (apteröz) formlar görülebilir. Kanat polimorfizmi oldukça yaygındır ve aynı popülasyon içinde farklı kanat tipleri bulunabilir. Ön kanatlar (hemelytra) belirgin venasyona sahiptir ve dinlenme halindeyken sırt üzerinde düz bir şekilde katlanır.
• Bacaklar: Uzun ve incedir. Özellikle ön bacaklar, av yakalamak için hafifçe kalınlaşmış ve bazı türlerde küçük dikenlerle donatılmış (raptorial) yapıdadır. Orta ve arka bacaklar koşmaya adapte olmuştur. Tarsi (ayak bilekleri) genellikle 3 segmentlidir.

Yaşam Alanı ve Ekolojik Rol:

• Habitat: Çok çeşitli karasal habitatlarda bulunurlar. Tarım alanları, otlaklar, ormanlık alanlar, bahçeler, tarlalar ve nemli bölgeler gibi yerlerde bitki örtüsü üzerinde yaşarlar.
• Ekolojik Rol: Başarılı ve önemli yırtıcı (predatör) böceklerdir. Tarım alanlarında yaprak bitleri, thripsler, larvalar, küçük tırtıllar ve diğer küçük zararlı böceklerle beslenirler. Biyolojik mücadelede doğal düşman olarak büyük öneme sahiptirler.

Davranış ve Yaşam Döngüsü:

• Beslenme: Genellikle pusu kurarak veya avlarını aktif olarak arayarak avlanırlar. Ön bacaklarını kullanarak avlarını kavrarlar ve delici ağız yapılarıyla beslenirler.
• Aktivite: Genellikle gündüz aktiftirler, ancak bazı türler gece de avlanabilir. Bitki örtüsü üzerinde yavaşça hareket ederler, ancak avlarını yakalamak için aniden hızlanabilirler.
• Üreme: Yumurta ile çoğalırlar. Dişiler yumurtalarını bitki saplarının içine veya yaprak dokusuna bırakır. Yumurtalar genellikle kışın veya uygun olmayan koşullarda uyku halinde kalabilir.
• Gelişim: Yarım başkalaşım (hemimetabol) gösterirler. Nimf evreleri erginlere benzer ve beslenerek büyürler. Nimfler de erginler gibi yırtıcıdır.
• Dağılım: Kozmopolit bir familyadır; Antarktika hariç tüm kıtalarda geniş bir yayılış gösterirler. Tür çeşitliliği oldukça fazladır.

Türkiye'deki Varlığı ve Türler:

• Nabidae familyası, Türkiye'de oldukça yaygın ve tür çeşitliliği açısından zengin bir gruptur.
• Ülkenin çeşitli tarım alanları, otlaklar ve doğal bitki örtüsü olan bölgelerde Nabidae üyelerine rastlamak mümkündür.
• Nabis ferus (Linnaeus, 1758), Nabis rugosus (Linnaeus, 1758) ve Nabis pseudoferus (Remane, 1964) gibi birçok türün Türkiye'de kaydı bulunmaktadır.
• Tarım ekosistemlerinde zararlılarla mücadelede önemli doğal düşmanlardır ve bu nedenle ekolojik araştırmalarda önemli bir yer tutarlar.

İnsana Zararlılığı:

• İnsana doğrudan hiçbir zararı yoktur. Zehirli değildir, ısırmaz ve tıbbi önemi bulunmaz. İnsanlara karşı agresif değillerdir. Rahatsız edildiklerinde bazen hafif bir "ısırık" (delici ağız yapısıyla batırma) verebilirler, ancak bu acı verici değildir ve tıbbi bir sorun oluşturmaz.

Latince Adının Anlamı:

• "Nabidae", familyanın tip cinsi olan Nabis'ten türemiştir. Bu ismin Yunanca "nabis" kelimesinden geldiği ve "cüce" veya "sinsi/kurnaz" gibi anlamlara sahip olduğu düşünülmektedir. Bu, böceklerin avlanma davranışlarına ve bitki örtüsü içinde gizlenerek hareket etmelerine atıfta bulunabilir.

İlginç Bilgiler:

• Nabidae, "sinsi avcılar" olarak bilinir çünkü genellikle bitki örtüsü içinde yavaşça hareket eder ve avlarını gizlice takip ederler.
• Tarım zararlılarıyla mücadelede potansiyel biyolojik kontrol ajanları olarak büyük öneme sahiptirler. Kimyasal ilaç kullanımını azaltmada rol oynayabilirler.
• Kanat polimorfizmi, onların farklı habitat koşullarına uyum sağlamalarına ve yeni bölgelere yayılmalarına yardımcı olur.
• Yumurtalarını bitki saplarının içine bırakmaları, yumurtaları dış etkenlerden ve diğer yırtıcılardan koruyan bir adaptasyondur.

Yanlış Bilinenler ve Efsaneler:

• Efsane 1: Bitkilere zarar veren bir böcek türüdür.
• Gerçek: Tamamen yırtıcıdırlar ve bitkilere zarar vermezler; aksine, bitkilere zarar veren zararlı böceklerle beslenirler.
• Efsane 2: Kan emicidirler ve insanlara geçerler.
• Gerçek: Bitki öz suyu veya kan emen tahtakuruları (Cimicidae) gibi değillerdir. Sadece küçük böcekleri avlarlar ve insanlara geçmezler.
• Efsane 3: Çok büyük popülasyonlara sahiptirler ve kontrol edilmesi zordur.
• Gerçek: Tarım ekosistemlerinde faydalı popülasyonlara sahip olsalar da, kontrol edilmesi gereken bir zararlı değildirler; aksine, doğal dengeyi korumaya yardımcı olurlar.

Bilgi ve araştırma: Ahmet Taşçı – Yaban Hayatı Bilimcisi

Kaynaklar:

• Schuh, R.T. & Slater, J.A. (1995). True Bugs of the World (Hemiptera: Heteroptera). Cornell University Press.
• Henry, T.J. (1997). Phylogenetic analysis of the Lygaeoidea (Hemiptera: Heteroptera) based on adult morphological characters. Systematic Entomology.
• Kerzhner, I.M. (1981). Bugs of the family Nabidae (Hemiptera, Heteroptera). Fauna of the USSR.
• Türkiye Entomoloji Dergisi.
• GBIF.org – Nabidae family records.