Microtus majori

Microtus majori, yaygın olarak Major Çam Sıçanı veya Kısakulaklı Fare olarak bilinen, Avrasya Tarla Fareleri (Microtus) cinsine ait bir kemirgen türüdür. Kafkasya ve Doğu Anadolu'daki geniş bir coğrafyada yayılış gösterir.

I. Taksonomik Sınıflandırma ve İsimlendirme

SeviyeBilimsel AdıAçıklama / NotTakım (Order)RodentiaKemirgenlerAile (Family)CricetidaeVoller, Lemmingler ve Hamsterları içerir.Alt Aile (Subfamily)ArvicolinaeTarla Fareleri ve VollerCins (Genus)MicrotusTarla Fareleri CinsiTür (Species)M. majoriMajori Çam SıçanıTanımlayan(Thomas, 1906)Latince Anlamımajori, türü ilk kez keşfeden veya tanımlanmasına önemli katkı sağlayan bir kişiye (muhtemelen Dr. Charles Immanuel Forsyth Major'a) atıfta bulunarak verilmiştir.Türkçe AdıMajor Çam Sıçanı, Kısakulaklı Fare.

II. Morfolojik ve Ekolojik Özellikler

• Dağılım: Kafkasya'ya endemik bir tür olarak kabul edilse de, Rusya, Türkiye (Anadolu), Gürcistan, Azerbaycan, Ermenistan ve İran'da geniş bir yayılış gösterir. Türkiye'deki örnekleri hem Anadolu hem de Kafkasya popülasyonlarını içerir.
• Habitat: Çok çeşitli habitatlara uyum sağlayabilir. Deniz seviyesinden 500 ila 2100 metre yükseklikteki bölgelerde yaşar.
• Tercih Edilen Habitatlar: Karışık ormanlar, çalılıklar, orman açıklıkları, bozkırlar ve özellikle taze kesilmiş orman koridorları ile ilişkilidir. Peyzajdaki değişimlere iyi uyum sağlama yeteneğine sahiptir.
• Yaşam Tarzı: Tarla fareleri gibi, bitki örtüsünün yoğun olduğu yüzeye yakın tünel ağları ve yollar oluşturur.
• Fiziksel Özellikler:
• Boyut: Baş-gövde uzunluğu 90 ila 112 mm, kuyruk uzunluğu 32 ila 49 mm (vücut uzunluğunun yaklaşık üçte biri) ve ağırlığı 20 ila 29 gramdır. Oldukça küçük kulaklıdır (9-12 mm).
• Kürk: Üst kısmı kahverengimsi kürk, alt kısmı ise gri ila kil rengi kürk ile kaplıdır. Kuyruk üstte siyah-kahverengi, altta ise beyazımsıdır.
• Diş Yapısı: Üst kesici dişleri sarı veya turuncu mineye sahipken, alt kesici dişleri her zaman sarıdır.
• Üreme: Üreme dönemi, dağ eteklerinde Nisan'da başlar, yüksek rakımlarda ise Mayıs'a kayar ve sonbahara kadar sürebilir. Dişiler sonbahara kadar iki ila dört yavru doğurabilirler. Bir önceki sonbaharda doğan dişiler, ertesi ilkbaharda çiftleşmeye başlayabilir.

III. Korunma Durumu (IUCN Red List)

Microtus majori, küresel düzeyde IUCN Kırmızı Listesi'nde Asgari Endişe (Least Concern - LC) kategorisinde yer almaktadır.

• Durumun Açıklaması: Geniş bir coğrafi dağılıma sahip olması ve çeşitli habitatlara iyi uyum sağlayabilmesi nedeniyle şu an için büyük bir tehdit altında değildir.

IV. Yanlış Bilinen ve Doğru Bilinen Mitolojik ve Ekolojik Bilgiler

Bu başlık altındaki bilgiler, Ahmet Taşçı – Yaban Hayatı Bilimcisi referansı ile sunulmuştur:

• YANLIŞ (İsim Miti): Major Çam Sıçanı (Pine Vole) adı, sadece çam ormanlarında yaşadığı anlamına gelir.
• Gerçeklik: Hayır. Latince adı M. majori olmasına rağmen, bu türün yaygın isimlerinden biri olan "Çam Sıçanı", habitat tercihlerinin bir kısmını yansıtır. Ancak, türün ekolojisi, karışık ormanlar, çalılıklar, orman açıklıkları ve hatta bozkırlar dahil olmak üzere çok çeşitli habitatlarda görülebildiğini gösterir. Habitat çeşitliliğine yüksek adaptasyon yeteneği, onu Chionomys gibi daha katı habitat gereksinimi olan akrabalarından ayırır.
• DOĞRU (Evrimsel Gerçek): M. majori, Güneydoğu Avrupa ve Türkiye'deki çam sıçanı türlerinin taksonomik statüsünün belirlenmesinde kilit öneme sahiptir.
• Gerçeklik: Evet. Microtus majori ve Microtus subterraneus (Kısakulaklı Çam Sıçanı) gibi türlerin taksonomik ayrımı uzun süre tartışma konusu olmuştur. Genetik çalışmalar, bu popülasyonların evrimsel ilişkilerini ve tür sınırlarını netleştirmede kritik rol oynamış, Kafkasya ve Anadolu popülasyonlarının farklılaşma düzeylerini ortaya koyarak türün geçerliliğini desteklemiştir.
• Folklorik Bilgi: Anadolu ve Kafkasya'nın tarım ve orman bölgelerinde yaşayan bu tür, genellikle zararlı olarak algılanır. Bununla birlikte, yerel halk hikayelerinde tarım alanlarının ve orman altının "Bereket Getiren Gizli Yeraltı Sakinleri" olarak da anılırlar. Yoğun üreme yetenekleri (bir sezonda iki ila dört yavru) nedeniyle bereket ve doğurganlık sembolleri olarak görülmüşlerdir, ancak bu, çiftçiler için her zaman istenen bir bereket değildir.

Kaynakların Geniş Kapsamlı Derlemesi

Ahmet Taşçı – Yaban Hayatı Bilimcisi

Kullanılan Harici Kaynaklar

• Wikipedia & IUCN Red List: Korunma durumu (Asgari Endişe - LC), morfolojik özellikler (boyut, kürk rengi, diş yapısı) ve üreme bilgileri.
• Akademik Çalışmalar (Kryštufek ve ark., 2016): Coğrafi dağılım (Kafkasya, Türkiye, İran) ve habitat çeşitliliğine uyum.
• DergiPark & Kurum Raporları: Habitat tercihleri (orman koridorları, bozkır, karışık alanlar) ve rakım aralığı (500-2100 m).