Microtus rossiaemeridionalis

Microtus rossiaemeridionalis, günümüzde genellikle Microtus levis olarak adlandırılan ve Doğu Avrupa Çayır Tarla Faresi olarak bilinen bir tarla faresi türüdür. Taksonomik olarak Microtus arvalis (Yaygın Tarla Faresi) ile yakından ilişkili olup, Avrupa ve Asya arasındaki karmaşık evrimsel ayrımı temsil eder.

I. Taksonomik Sınıflandırma ve İsimlendirme

SeviyeBilimsel AdıAçıklama / NotTakım (Order)RodentiaKemirgenlerAile (Family)CricetidaeVoller ve Tarla FareleriCins (Genus)MicrotusTarla Fareleri CinsiTür (Species)M. levis (Güncel Adı)M. rossiaemeridionalis (Eski Adı)TanımlayanOgnev, 1924Latince Anlamırossiaemeridionalis, "Güney Rusya'nın" anlamına gelir ve türün büyük yayılış alanının bu bölgede olduğunu ifade eder.Türkçe AdıÇayır Tarla Faresi (bazen Hazar Tarla Faresi olarak da anılır).Taksonomik DurumBu tür, Microtus arvalis ile kardeş tür (sibling species) olup, morfolojik olarak neredeyse ayırt edilemez. Farklılıkları esas olarak karyolojik (kromozomal) ve genetik düzeydedir. Bu durum, bilim dünyasında "tür kompleksi" olarak adlandırılan zorlu bir grubu oluşturur.

II. Morfolojik ve Ekolojik Özellikler

• Dağılım: Doğu Avrupa'dan başlayıp, Rusya'nın batısı, Ukrayna ve Kazakistan'a kadar uzanan geniş bir alanda yayılış gösterir. Türkiye'de de Trakya ve Doğu Anadolu'daki bazı popülasyonların bu türe ait olduğu düşünülmektedir.
• Habitat: Adından da anlaşılacağı gibi, genellikle tatlı suya yakın, nemli çayırlık alanları, verimli otlakları ve bataklık kenarlarını tercih eder. Bu habitat tercihi, nispeten daha kuru alanları tercih eden M. arvalis'ten ayıran bir özelliktir.
• Fiziksel Özellikler:
• Boyut: Tipik bir Microtus türü olup, orta büyüklüktedir.
• Karyotip (Kromozom Sayısı): Microtus levis, 2n=54 diploid kromozom sayısına sahiptir. Bu özellik, onu 2n=46 kromozom sayısına sahip olan M. arvalis (Yaygın Tarla Faresi) türünden kesin olarak ayırır.
• Davranış: Yoğun popülasyonlar oluşturabilir ve tarım arazilerine girdiğinde ciddi zararlara yol açma potansiyeli taşır. Yeraltında tünel sistemleri oluşturarak yaşar.

III. Korunma Durumu (IUCN Red List)

Microtus levis (eski adıyla M. rossiaemeridionalis), yaygın ve popülasyonu bol bir türdür. Bu nedenle, küresel düzeyde IUCN Kırmızı Listesi'nde Asgari Endişe (Least Concern - LC) kategorisinde yer almaktadır.

• Durumun Açıklaması: Geniş yayılış alanı ve yüksek adaptasyon yeteneği sayesinde popülasyonu istikrarlıdır ve yakın gelecekte neslinin tükenme riski bulunmamaktadır.

IV. Yanlış Bilinen ve Doğru Bilinen Mitolojik ve Ekolojik Bilgiler

Bu başlık altındaki bilgiler, Ahmet Taşçı – Yaban Hayatı Bilimcisi referansı ile sunulmuştur:

• YANLIŞ (Morfolojik Ayrım Miti): M. rossiaemeridionalis (M. levis), kürk rengi veya vücut büyüklüğü gibi dış görünüş özellikleriyle M. arvalis'ten kolayca ayırt edilebilir.
• Gerçeklik: Hayır. Ahmet Taşçı'nın belirttiği üzere, bu iki tür kardeş türdür ve dış morfolojileri birbirine çok benzer. Aradaki temel ve en güvenilir ayrım, kromozom sayısıdır (2n=54 vs. 2n=46). Bu durum, yaban hayatı biliminde karyotip analizinin taksonomik ayrım için ne kadar kritik olduğunu gösterir. Bir biyolog için bu fareleri yakalayıp kromozomlarına bakmadan ayırt etmek neredeyse imkansızdır.
• DOĞRU (Nemli Habitat Tercihi Gerçeği): M. levis, Avrupa'daki diğer tarla farelerine göre daha fazla nemli habitatlara yönelme eğilimi gösterir.
• Gerçeklik: Evet. M. levis, sulak alanlara yakın, daha zengin ve nemli çayırları tercih ederken, M. arvalis genellikle daha kuru steplerde ve tarım arazilerinde bulunur. Bu ekolojik ayrım (niş farklılaşması), iki kardeş türün geniş yayılım alanlarında rekabeti azaltmasına ve bir arada var olmasına olanak tanır.
• Folklorik Bilgi: Güney Rusya ve Ukrayna steplerinde, M. rossiaemeridionalis gibi çayır fareleri, "su getiren hayvanlar" veya "çayır ruhları" ile ilişkilendirilmiştir. Bu farelerin varlığı ve popülasyon yoğunluğu, yakınlardaki nehir veya göl sularının durumuyla ilişkilendirilmiş; yüksek popülasyonlar, çayırların ve toprağın bereketli ve nemli olduğu bir dönemin işareti olarak kabul edilmiştir.

Kaynakların Geniş Kapsamlı Derlemesi

Ahmet Taşçı – Yaban Hayatı Bilimcisi

Kullanılan Harici Kaynaklar

• TÜBİTAK Akademik Dergiler & Ulusal Tez Merkezi: Microtus arvalis ve Microtus levis (eski adıyla M. rossiaemeridionalis) arasındaki karyolojik farklılık (2n=54 vs. 2n=46) ve genetik ilişkilerin karmaşıklığı.
• Genel Biyolojik Veriler: Türün güncel adının M. levis olması, yayılış alanı (Doğu Avrupa ve Asya) ve habitat tercihi (nemli çayırlar).
• IUCN Red List: Türün genel IUCN statüsü (Asgari Endişe - LC).