Lacerta viridis

Lacerta viridis (Laurenti, 1768)

Yaygın Adı: Avrupa Yeşil Kertenkelesi

Tür Adı Anlamı: viridis, Latince “yeşil” anlamındadır; canlı ve parlak yeşil renginden ötürü verilmiştir.

Bilimsel Sınıflandırma

Alem: Animalia

Şube: Chordata

Sınıf: Reptilia

Takım: Squamata

Aile: Lacertidae

Cins: Lacerta

Tür: Lacerta viridis

Morfolojik Özellikler

Boy: 25–40 cm (kuyruk dahil; erkek bireyler daha büyük olabilir)

Renk: Sırt bölgesi canlı yeşil; yan taraflarda siyahımsı benekler; karın kısmı sarımsı-beyaz

Erkeklerde çiftleşme döneminde boğaz ve baş altı bölgeleri maviye döner

Kuyruk: Uzun, gövdeden daha fazla; çoğu zaman sarımsı-yeşil tonlarda

Cilt: Parlak ve sık pullarla kaplı

Ayırt Edici Özellik: Gövdenin büyük kısmını kaplayan parlak yeşil renk ve geniş baş yapısı

Yayılım ve Habitat

Doğal Habitat: Çalılıklar, orman açıklıkları, tarlalar, taşlık alanlar, yamaçlar

Türkiye Yayılımı: Trakya bölgesi (Edirne, Kırklareli, Tekirdağ çevresi)

Dünya Yayılımı: Orta ve Güney Avrupa, Balkanlar, Ukrayna, bazı Kafkasya bölgeleri

Rakım Aralığı: Deniz seviyesinden 1500 metreye kadar

Aktiflik: Gündüzleri aktif (diurnal); özellikle güneşli sabah saatlerinde çok hareketlidir

Davranış ve Ekoloji

Beslenme: Çekirgeler, böcekler, örümcekler, tırtıllar ve zaman zaman küçük omurgalılar

Savunma: Hızlı koşma, bitki örtüsüne kaçış, kuyruk bırakma (ototomi)

Güneşlenme: Günün büyük kısmını güneşlenerek geçirir

Sosyal Davranış: Erkekler bölgeci davranışlar gösterir; birbirlerine karşı agresif olabilirler

Yırtıcılar: Yılanlar, kuşlar, tilkiler, sansarlar

Üreme Bilgileri

Üreme Zamanı: Mayıs – Haziran

Çiftleşme: Erkekler mavi boğazlarını göstererek dişilere kur yapar

Yumurta Sayısı: 5–20 arası

Yumurtlama Alanı: Gevşek topraklı, nemli ve güneş gören alanlara yumurtlar

Kuluçka Süresi: 45–60 gün

Yavrular: Doğduktan sonra bağımsız yaşar; genç bireylerde yeşil renk daha soluktur

Ekolojik Rol

• Böcek popülasyonlarının kontrolünde etkilidir
• Orman ve tarım alanlarında doğal zararlı dengeleyicisi olarak görev yapar
• Yırtıcı hayvanlar için önemli bir besin kaynağıdır

İnsana Zararlılık Durumu

Zehir: Yok

Isırma: El ile yakalanırsa kendini savunmak için ısırabilir, ancak tehlikesizdir

Hastalık Riski: Bilimsel olarak zoonotik hastalık taşıdığına dair bir veri bulunmamaktadır

İnsan Etkileşimi: Tarla ve kırsal yerleşim çevresinde görülse de insanla çatışma yaşamaz

Yanlış Bilinenler ve Efsaneler

1. “Bu kadar yeşilse mutlaka zehirlidir”
2. Gerçek: Renk, zehirlilik göstergesi değildir. Lacerta viridis tamamen zararsızdır.
3. “Mavi boğazlı olanlar ‘erkek ejderha’dır”
4. Gerçek: Bu görünüm yalnızca çiftleşme dönemindeki erkeklere özgü biyolojik bir renktir.
5. “Tarla yakınında görülürse ürün çürür”
6. Gerçek: Tam aksine, bu tür zararlı böcekleri tüketerek mahsule faydalıdır.
7. “Kuyruğu sarı olanlar yılan türüdür”
8. Gerçek: Uzun ve ince kuyruğu nedeniyle yılanla karıştırılsa da dört ayaklı bir kertenkele türüdür.
9. “Kertenkelenin ömrü kısadır, güneş onu kurutur”
10. Gerçek: Lacerta viridis güneşi seven bir türdür; yaşam süresi ortalama 6–8 yıldır.

Bilgi ve araştırma: Ahmet Taşçı – Yaban Hayatı Bilimcisi

Kaynaklar:

1. Arnold, E. N., Ovenden, D. (2002). A Field Guide to the Reptiles and Amphibians of Britain and Europe
2. Baran, İ. & Atatür, M. (1998). Türkiye Herpetofaunası

Sindaco, R. & Jeremčenko, V. (2008). The Reptiles of the Western Palearctic

Disi, A. M. et al. (2001). Amphibians and Reptiles of the Middle East

Reptile Database – www.reptile-database.org