Dictyoptera

Hamamböcekleri çürükçül ve omnivor (her şeyi yiyen) canlılardır. Tropikal ve yarı tropikal iklimlerde yaygın olarak bulunurlar. Bazı türler insanların evlerinde yaşarlar. Hamamböceklerinin vücudu oval ve basık bir vücuda sahiptir. Bu özeliği sayesinde çok iyi bir koşucudur ve dar olan yerlerden oldukça rahatlıkla geçebilir. Tehlike anında uçmak yerine kendince daha avantajlı olan koşmayı tercih eder ve yarık ve çatlaklara girerek saklanır. Başın büyük bir bölümü ve thorax üstten pronotum (exoskeleton) ile kaplamış ve koruyucu bir yapıya bürünmüştür. 

Hamamböcekleri yumurta bıraktıklarında dişiler yumurtalarının etrafına özel bir kapsülle “üreme sistemi sıvısı” salgılarlar. “Öotheca” olarak bilinen bu yapı özel bir adaptasyon sonucu oluşmuştur ve yalnızca hamamböcekleri ve peygamberdevelerinde (Mantidae) bulunur. Bu özel yapı bu iki gurubun birbirlerine benzediklerini ve bazı taksonomistlerin bu iki gurubu neden tek bir takım altında (Dictyoptera) toplandıklarını açıklar özelliktedir 

Ekonomik Önemi 

Hamamböcekleri tüm zararlı böceklerden daha geniş yayılım gösteren canlılar olarak bilinirler. İnsan evlerinde yaşayan türler gündüzleri yarık ve çatlaklar arasında saklanır, gece ise su ve yiyecek aramak için harekete geçerler. Sokup ısıramamasına karşın vücutları üzerinde hastalık taşıyabildikleri için sevilmezler. Çürümüş ölü hamamböceği kalıntıları hava ile taşınarak solunum yoluyla alınırlar ve hassas insanlarda alerjiye neden olabilirler. Hamamböcekleri böcek toksikolojisi ve fizyolojisi alanlarında oldukça sık kullanıldıklarından bu alanlar için oldukça yararlıdırlar (13) 

Bunları Biliyor muydunuz 

* Amerikan hamamböceği (Periplaneta americana) orjini Afrika olan bir türdür 

* Polyphagidae familyasına bağlı bazı hamamböceği türleri karınca yuvalarında yaşarlar. 

* Madagaskar türü olan Gromphadorhina portentosa predatörlerini korkutmak amacıyla havayı trake yardımıyla kullanarak tıslama sesi çıkarırlar. 

* Kötü şöhretlerine karşın zararlı olarak nitelendirilen hamamböceği türlerinin sayısı, diğer zararlılarla karşılaştırıldığında oldukça düşük orandadır. 

* Surinam hamamböceği, Pycnoscelus surinamensis, kümes hayvanlarında körlüğe neden olabilen Oxyspirura mansoni isimli bir nematodun konukçusudur. 

* Bir gecede yaklaşık 4,5 km yol katedebilirler. 

* Dizanteri, gıda zehirlenmeleri, Verem, Gastroenteritis, Antrax, Pnomoni, Hepatit, Mantar hastalıkları, Astım, allerjik reaksiyon gibi çeşitli hastalık mikroplarını taşır ve bulaştırırlar. 

* Ekosistemin önemli bir parçası olan bu böcekler, bağırsaklarındaki protozoa ve bakteriler sayesinde hemcinsleri de dahil olmak üzere bir çok şeyi yiyebilirler. Bu sebeple de ormanlardaki çöp ve diğer hayvanların artıklarının yeniden doğaya kazanılmasını hızlandırırlar. 

* Kafası kopmuş bir hamamböceği 1 hafta daha yaşayabilir. Sonuçta su içemediği için susuzluktan ölür .

Gökhan Aydın 

Isparta-2016

Fotoğraf:wiki