Dentex maroccanus

Dentex maroccanus, Sparidae (Çipura ve Sargozgiller) familyasına ait, derin sularda yaşayan bir balık türüdür. Türkiye sularında Fas Sinagriti veya Fas Sinariti olarak bilinir. İngilizcede Morocco Dentex (Fas Sinariti) olarak adlandırılır.

Latince ismindeki "Dentex", "dişli" anlamına gelir ve belirgin diş yapısına atıfta bulunur. "Maroccanus" ise coğrafi bir köken belirtir ve türün ilk kez keşfedildiği veya tip örneğinin toplandığı yer olan Fas'a (Morocco) işaret eder.

I. Taksonomik Sınıflandırma ve İsimlendirme

SeviyeBilimsel AdıTürkçe Adı / AçıklamaÂlem (Kingdom)AnimaliaHayvanlarŞube (Phylum)ChordataKordalılarSınıf (Class)ActinopterygiiIşınsal YüzgeçlilerTakım (Order)SpariformesAile (Family)SparidaeÇipura ve SargozgillerCins (Genus)DentexTür (Species)D. maroccanusYabancı AdıMorocco DentexTanımlayanValenciennes, 1830Latince AnlamıDentex: "Dişli". Maroccanus: "Fas'a ait, Fas kökenli".

II. Morfolojik ve Fiziksel Özellikler

Boyut ve Ağırlık: Maksimum 45 cm total boya ulaşabilir, ancak yaygın uzunluğu 25 cm civarındadır.
Ayırt Edici Özellikler:

Vücut Şekli: Yüksek vücutlu, şeritsiz veya barsızdır. Genel olarak oval ve yandan basıktır.
Renk: Gümüşi bir renge sahiptir.
Leke: Pektoral yüzgecin (göğüs yüzgeci) tabanında küçük siyah bir leke bulunur.
Yüzgeç Formülü: Sırt yüzgecinde 12 diken ışın ve 10−11 yumuşak ışın; anal yüzgeçte 3 diken ışın ve 8−9 yumuşak ışın bulunur.

Cinsiyet Durumu: Sparidae familyasındaki diğer türler gibi hermafrodit eğilimleri olmasına rağmen, detaylı çalışmalar bu türün çoğunlukla ayrı eşeyli olduğunu göstermektedir. Erkek ve dişilerin boy ve yaş olarak farklılık gösterebileceği gözlemlenmiştir.

III. Habitat ve Ekoloji

Dağılım: Doğu Atlantik Okyanusu (Biscay Körfezi'nden Gine Körfezi'ne) ve Akdeniz'in tamamında, özellikle güney kıyılarında ve Ege Denizi'nde bulunur.
Habitat Tercihi: Demersal (dipte yaşayan) bir türdür.
Derinlik: 20 metreden 500 metre derinliğe kadar görülebilir, ancak sıklıkla 50−70 metre arasındaki sığ bölgeleri tercih eder.
Zemin: Çeşitli dip tiplerinde yaşar, ancak özellikle çakıl veya moloz zeminleri sever. Termoklinin altında kalmayı tercih eder.
Beslenme: Etçil (Karnivor) bir yırtıcıdır. Başlıca kabuklular (dekapodlar) ve balıklarla beslenir, ayrıca yumuşakçaları da tüketir. (Kaynak: ResearchGate)

IV. Üreme ve Yaşam Döngüsü

Üreme Dönemi: Akdeniz'de üreme dönemi, bölgeye göre farklılık göstermekle birlikte, genellikle Mayıs'tan Eylül'e kadar olan yaz ve sonbahar ayları arasında gerçekleşir.
İlk Olgunluk Boyu: Dişiler için ilk eşeysel olgunluk boyu yaklaşık 13.0−14.4 cm, erkekler için ise 15.1−15.8 cm civarındadır. (Kaynak: DOAJ, Cambridge)
Yaşam Süresi: Maksimum 7 (dişi) ila 8 (erkek) yaş civarında bildirilmiştir.

V. Ticari Önemi ve Korunma Durumu

Ticari Değer: Ekonomik değeri düşük olan bir av türüdür. Çoğunlukla dip trolü ve küçük ölçekli zanaat balıkçılığı tarafından yan av (by-catch) olarak yakalanır.
Zehirlilik: Dentex maroccanus zehirli değildir.
Korunma Durumu (IUCN Red List): Geniş bir coğrafi alana yayılması ve popülasyon direnci nedeniyle Asgari Endişe Veren (Least Concern - LC) kategorisinde listelenmiştir (2009 değerlendirmesi). İklim değişikliğine karşı düşük hassasiyet gösterdiği belirtilmiştir. (Kaynak: FishBase)