Darevskia praticola

Darevskia praticola (Eversmann, 1834)

Yaygın Adı: Orman Kertenkelesi

Tür Adı Anlamı: praticola Latince “çayırda/otlakta yaşayan” anlamına gelir (pratum = çayır, colere = yaşamak).

Bilimsel Sınıflandırma

Alem: Animalia

Şube: Chordata

Sınıf: Reptilia

Takım: Squamata

Aile: Lacertidae

Cins: Darevskia

Tür: Darevskia praticola

Morfolojik Özellikler

Boy: 14–20 cm (kuyruk dahil)

Vücut: Zayıf yapılı, oldukça çevik

Renk: Zeytin yeşili, kahverengi ya da gri sırt; yanlarda koyu benekli çizgiler

Karın altı: Açık sarı ya da beyaz; erkeklerde bazen soluk mavi alt tonlar

Ayırt Edici Özellik: Orman tabanıyla uyumlu kamuflaj renkleri ve oldukça uzun kuyruk

Yayılım ve Habitat

Doğal Habitat: Nemli orman altı, yaprak döküntüsü, çalı örtüsü, orman açıklıkları

Türkiye Yayılımı: Karadeniz bölgesi ormanlık alanları – özellikle Artvin, Trabzon, Rize ve Giresun

Dünya Yayılımı: Kafkasya, Gürcistan, Rusya, Ukrayna, Romanya

Rakım Aralığı: 200–2000 metre

Aktiflik: Gündüz aktif (diurnal), serin ve nemli koşullarda aktiftir

Habitat İhtiyacı: Nemli mikroklima; orman örtüsü türün varlığı için gereklidir

Davranış ve Ekoloji

Beslenme: Küçük böcekler, larvalar, örümcekler

Davranış: Korktuğunda yaprak altına ya da taş altına gizlenir

Güneşlenme: Orman açıklıklarında güneşlenir, doğrudan güneşe fazla çıkmaz

Savunma: Kuyruk bırakma (ototomi), hareketsiz kalıp kamuflajla görünmez olur

Yırtıcılar: Yılanlar, kuşlar, küçük memeliler

Üreme Bilgileri

Üreme Zamanı: Mayıs – Temmuz

Yumurta Sayısı: 3–8 adet

Yumurtlama Alanı: Nemli toprak altı veya çürümüş yaprak tabakaları

Kuluçka Süresi: 35–50 gün

Yavrular: Hızla gelişerek kendi başlarına yaşamaya başlarlar

Ekolojik Rol

• Orman altı böceklerinin kontrolünde işlevseldir
• Biyoçeşitlilik açısından orman ekosisteminin bir göstergesi olarak kabul edilir
• Yerel yırtıcılar için önemli bir besin kaynağıdır

İnsana Zararlılık Durumu

Zehir: Yok

Isırma: Savunma amaçlı çok nadirdir, etkisizdir

Hastalık Riski: Taşıyıcı değildir

İnsan Etkileşimi: Orman gezilerinde nadiren görülür, ürkek yapısıyla hemen gizlenir

Yanlış Bilinenler ve Efsaneler

1. “Ormanda karşılaşırsan uğursuzluk getirir”
2. Gerçek: Tamamen batıl bir inanıştır. Bu tür, orman altı yaşamının doğal bir parçasıdır.
3. “Koyu renkli olanlar zehirlidir”
4. Gerçek: Renk zehirliliğin göstergesi değildir. Darevskia praticola tamamen zararsızdır.
5. “Bu tür gece görünürse büyüyle ilgilidir”
6. Gerçek: Gece aktif değildir. Gündüz güneşli alanlarda görülür.
7. “Kuyruğu koparsa ölür”
8. Gerçek: Kuyruk bırakma, bu türün savunma mekanizmasıdır; yeniden büyür ve hayati değildir.
9. “Kertenkelelerin yaşadığı yer bereketsiz olur”
10. Gerçek: Bilimsel karşılığı yoktur; aksine bu türler doğanın sağlıklı işleyişinin göstergesidir.

Bilgi ve araştırma: Ahmet Taşçı – Yaban Hayatı Bilimcisi

Kaynaklar:

1. Baran, İ. & Atatür, M. (1998). Türkiye Herpetofaunası

Sindaco, R. & Jeremčenko, V. (2008). The Reptiles of the Western Palearctic

Disi, A. M. et al. (2001). Amphibians and Reptiles of the Middle East

Reptile Database – www.reptile-database.org

Ananjeva, N.B. et al. (2006). The Lizards of the Caucasus

Fotoğraf: Asrın Akıncıoğlu.