Berytidae

Henüz bir bilgi Berytidae – İnce Bacaklı Böcekler / Stilts Böcekleri (Latince: Berytidae, cins ismi Berytus'tan gelir; Yunanca "beryx" = inci veya değerli taş anlamına gelebilir, bu da böceklerin zarif görünümüne atıf olabilir)

Bilimsel Sınıflandırma:

• Alem: Animalia – Hayvanlar
• Şube: Arthropoda – Eklem Bacaklılar
• Sınıf: Insecta – Böcekler
• Takım: Hemiptera – Yarım kanatlılar
• Alttakım: Heteroptera – Gerçek yarım kanatlılar
• Üstfamilya: Lygaeoidea
• Familya: Berytidae Fieber, 1851

Morfolojik Özellikler:

• Boyut: Küçük ila orta büyüklükte, genellikle 4-10 mm uzunluğundadırlar. Vücutları çok ince ve uzundur, genellikle "sopa böceği" veya "dal böceği" gibi görünürler.
• Baş: Genellikle uzamış ve silindirik bir yapıya sahiptir, belirgin bileşik gözlere sahiptir. Ocelli (basit gözler) bulunur.
• Antenler: En belirgin özelliklerinden biridir: çok uzun ve incedirler, genellikle 4 segmentlidir. Antenlerin uçlarında veya ortalarında karakteristik olarak şişkin veya topuzlu bir yapı bulunabilir.
• Ağız yapısı: Delici-emici tipte olup, rostrum (ağız hortumu) nispeten uzundur ve bitki öz suyu emmeye adapte olmuştur. Dinlenme halindeyken vücudun altına doğru katlanır.
• Gövde: Genellikle yeşilimsi, kahverengimsi veya saman rengi tonlardadır, bu da onları konakçı bitki sapları arasında mükemmel bir şekilde kamufle eder. Vücut yüzeyleri genellikle pürüzsüzdür.
• Kanatlar: Çoğu türde kanatlar tamamen gelişmiştir (makropteröz) ve uçmaya yeteneklidirler. Dinlenme halindeyken kanatlar sırt üzerinde düz bir şekilde katlanır ve genellikle vücudun uzunluğunu aşar.
• Bacaklar: Familyaya adını veren en belirgin özelliklerinden biridir: Bacaklar son derece uzun ve incedir, genellikle femurların uç kısımlarında veya tibiaların ortalarında karakteristik şişkinlikler veya yumrular bulunur. Bu uzun bacaklar onlara "stilts böceği" (uzun bacaklı anlamına gelen) adını kazandırmıştır ve bitki sapları üzerinde hareket etmeye ve tutunmaya adapte olmuştur. Tarsi (ayak bilekleri) genellikle 3 segmentlidir.

Yaşam Alanı ve Ekolojik Rol:

• Habitat: Çoğunlukla otsu bitkiler, çalılar ve nadiren ağaçlar üzerinde yaşarlar. Tarlalar, bahçeler, çayırlar, orman kenarları ve açık alanlar ana yaşam alanlarıdır. Genellikle bitki sapları ve yapraklar arasında bulunurlar.
• Ekolojik Rol: Fitofaj (bitki yiyen) böceklerdir. Konakçı bitkilerinin öz suyu ile beslenirler. Genellikle tarımsal açıdan büyük zararlar veren türler değillerdir, ancak yoğun popülasyonlarda hassas bitkilerde hafif emgi zararlarına neden olabilirler.

Davranış ve Yaşam Döngüsü:

• Beslenme: Konakçı bitkilerinin öz suyunu emerek beslenirler. Uzun hortumları sayesinde bitkinin derin dokularına ulaşabilirler.
• Aktivite: Genellikle gündüz aktiftirler. Yavaş hareket ederler ve kamuflajları sayesinde zor fark edilirler. Tehdit altında olduklarında hareketsiz kalarak bir bitki dalını taklit ederler.
• Üreme: Yumurta ile çoğalırlar. Dişiler yumurtalarını genellikle bitki saplarına veya yaprak altlarına tek tek veya küçük gruplar halinde bırakır. Yumurtalar genellikle konakçı bitkiyle uyumlu renkte olup, dikkat çekmezler.
• Gelişim: Yarım başkalaşım (hemimetabol) gösterirler. Nimf evreleri de erginlere benzer ve uzun, ince bacaklara ve antenlere sahiptir. Nimfler de bitki öz suyu ile beslenirler ve erginlerle aynı habitatı paylaşırlar.
• Dağılım: Kozmopolit bir familyadır; Antarktika hariç tüm kıtalarda geniş bir yayılış gösterirler. Özellikle ılıman ve tropikal bölgelerde tür çeşitliliği fazladır.

Türkiye'deki Varlığı ve Türler:

• Berytidae familyası, Türkiye faunasında yayılış gösteren bir gruptur.
• Ülkenin çeşitli bitki örtüsü tiplerinde, bahçelerde, tarlalarda, çayırlarda ve otlaklarda Berytidae üyelerine rastlamak mümkündür.
• Berytinus clavipes (Fabricius, 1775) ve Neides tipularius (Linnaeus, 1758) gibi bazı türlerin Türkiye'de yayılış gösterdiği bilinmektedir. Bu türler genellikle uzun bacakları ve antenlerindeki topuzlu yapılarıyla kolayca tanınırlar.

İnsana Zararlılığı:

• İnsana doğrudan hiçbir zararı yoktur. Zehirli değildir, ısırmaz ve tıbbi önemi bulunmaz. İnsanlarla teması oldukça nadirdir.
• Tarımsal açıdan önemli bir zararlı olarak kabul edilmezler, ancak bazı durumlarda hassas süs bitkilerinde veya bahçe bitkilerinde hafif zararlara neden olabilirler.

Latince Adının Anlamı:

• "Berytidae", familyanın tip cinsi olan Berytus'tan gelir. Bu cins isminin Yunanca "beryx" (inci veya değerli taş) kelimesinden türemiş olabileceği ve böceklerin zarif, narin ve bazen parlak renkli görünümüne atıfta bulunabileceği düşünülmektedir.

İlginç Bilgiler:

• Berytidae'nin uzun bacakları ve antenleri, onlara bitki sapları arasında mükemmel bir kamuflaj sağlar. Hareketsiz kaldıklarında bir dal parçası gibi görünürler.
• Antenlerinin ucundaki veya ortasındaki şişkinlikler, bu familyanın çoğu üyesi için karakteristik bir teşhis özelliğidir.
• Genellikle yavaş hareket ederler ve dikkat çekmezler.

Yanlış Bilinenler ve Efsaneler:

• Efsane 1: Bir tür çekirge veya ağaç kurdudur ve bitkilere büyük zararlar verir.
• Gerçek: Hemiptera takımına ait gerçek yarım kanatlı böceklerdir ve çekirge veya ağaç kurdu değillerdir. Çoğunlukla hafif emgi zararlarına neden olurlar, büyük zararlara yol açmazlar.
• Efsane 2: İnsanları ısırırlar veya tehlikelidirler.
• Gerçek: İnsanları ısırmazlar ve zehirli değildirler. Tamamen bitki öz suyu ile beslenirler ve insanlara karşı saldırgan değillerdir.
• Efsane 3: Tüm uzun bacaklı böcekler bu familyadandır.
• Gerçek: Berytidae uzun bacaklı böceklerin sadece bir familyasıdır. Diğer birçok böcek grubunda da (örneğin örümcekler veya vinç sinekleri gibi) uzun bacaklı türler bulunur.

Bilgi ve araştırma: Ahmet Taşçı – Yaban Hayvanı Bilimcisi

Kaynaklar:

• Schuh, R.T. & Slater, J.A. (1995). True Bugs of the World (Hemiptera: Heteroptera). Cornell University Press.
• Henry, T.J. (1997). Phylogenetic analysis of the Lygaeoidea (Hemiptera: Heteroptera) based on adult morphological characters. Systematic Entomology.
• Péricart, J. (1996). Hétéroptères Lygaeidae Euro-Méditerranéens. Faune de France. (Bu kaynakta Berytidae'nin Avrupa ve Akdeniz türleri hakkında bilgi bulunabilir).
• Türkiye Entomoloji Dergisi.
• GBIF.org – Berytidae family records.

.