Tetragnatha striata

Harika bir örümcek türü daha! Tetragnatha striata, Tetragnathidae familyasına (Uzun Çeneli Küre Ağ Örümcekleri veya Esneyen Örümcekler) ait bir örümcek türüdür. "Striata" Latince'de "çizgili" veya "şeritli" anlamına gelir, bu da türün vücudundaki, özellikle karın kısmındaki belirgin çizgilere atıfta bulunabilir.

Tetragnatha striata: Detaylı Bilgiler

Türkçe Adlandırma: Tetragnatha striata için yaygın olarak kabul görmüş spesifik bir Türkçe isim bulunmamaktadır. Familyasının genel adı olan "Uzun Çeneli Küre Ağ Örümceği" veya bilimsel adıyla anılması daha yaygındır.

Tetragnatha striata, Tetragnathidae familyasına ait küçük ila orta boyutlu, zehirli bir örümcek türüdür. Bu tür, literatürdeki kayıtlara göre Palearktik bölgede (Avrupa ve Asya'nın bir kısmı) yayılışa sahiptir. İlk olarak 1876 yılında L. Koch tarafından tanımlanmıştır. Genellikle nemli alanlarda, su kenarlarında, bataklıklarda, sazlıklarda ve alçak bitki örtüsünde bulunurlar.

Taksonomik Sınıflandırma ve Dağılım

Taksonomik Konum

Tetragnatha striata'nın bilimsel sınıflandırması şu şekildedir:

• Alem (Kingdom): Animalia (Hayvanlar)
• Şube (Phylum): Arthropoda (Eklembacaklılar)
• Sınıf (Class): Arachnida (Örümcekgiller)
• Takım (Order): Araneae (Örümcekler)
• Infra Takım (Infraorder): Araneomorphae (Gerçek Örümcekler)
• Familya (Family): Tetragnathidae Menge, 1866 (Uzun Çeneli Küre Ağ Örümcekleri)
• Cins (Genus): Tetragnatha Latreille, 1804
• Tür (Species): Tetragnatha striata L. Koch, 1876

Coğrafi Dağılım ve Türkiye'deki Durumu

Tetragnatha striata, Dünya Örümcek Kataloğu'na göre Palearktik bölgede (Avrupa, Türkiye, Rusya (Avrupa'dan Sibirya'ya), Japonya) yayılışa sahiptir.

Türkiye'deki örümcek faunası kayıtlarında da yer alan bir türdür. Özellikle sulak alanlarda ve nehir kenarlarında yapılan faunistik çalışmalarda kaydedilmiştir. Mevcut konumunuz olan İstanbul'da da, uygun habitatlarda (örn. göl, nehir ve dere kenarları, sazlıklar, bataklıklar ve diğer nemli sulak alanlar) bulunma potansiyeli oldukça yüksektir, çünkü bu tür nemli ve sulak alanları tercih eder. Türkiye'ye özgü (endemik) değildir, geniş bir coğrafyaya yayılmıştır.

Fiziksel Özellikler

• Boyut: Küçük ila orta boyutlu, ince ve uzun bir vücuda sahiptir.
• Dişi: Vücut uzunluğu genellikle 6-9 mm civarındadır.
• Erkek: Vücut uzunluğu genellikle 5-7 mm civarındadır.
• Renk: Genellikle sarımsı, yeşilimsi veya kahverengimsi tonlardadır. Rengi, bulunduğu bitki örtüsüne uyum sağlayacak şekilde değişkenlik gösterebilir.
• Karapaks (Prosoma): Sarımsı kahverengiden kahverengiye kadar değişir, bazen parlak, metalik bir görünümde olabilir.
• Karın (Opisthosoma): Karakteristik olarak oldukça uzamış ve silindirik bir yapıdadır. Rengi açık sarımsı-kahverengiden koyu kahverengiye kadar değişebilir. Üzerinde genellikle belirgin, boyuna uzanan koyu çizgiler veya şeritler bulunur, bu da türün "striata" (çizgili) adını açıklayabilir. Karının alt tarafında da belirgin koyu çizgiler olabilir.
• Bacaklar: Çok uzun, ince ve narin olup, sarımsı kahverengidir. Bacaklarda belirgin halka veya lekeler genellikle bulunmaz.
• Keliserler (Çene Yapıları): Karakteristik olarak oldukça uzundur ve öne doğru uzanır. Erkeklerin keliserleri dişilere göre daha belirgin ve uzundur. Erkeklerin keliserlerinde tür teşhisinde önemli olan spesifik diş ve apofiz yapıları bulunur.
• Ayırt Edici Özellikler:Uzun, İnce Vücut ve Bacaklar: Cinsin genel özelliğidir.
• Kamuflaj Duruşu: Diğer Tetragnatha türleri gibi, bu tür de dinlenirken bacaklarını vücudunun önüne ve arkasına doğru gererek ince bir bitki sapı veya yaprak damarı üzerinde dümdüz uzanır. Bu duruş, onları çevreleyen bitki örtüsüne mükemmel bir şekilde kamufle eder.
• Küre Ağı (Orb Web): Tipik olarak yatay veya hafif eğimli, gevşekçe örülmüş küre ağları kurarlar. Bu ağlar genellikle su kenarlarındaki alçak bitki örtüsü arasına gerilir.
• Karın Desenleri: Karın üzerindeki belirgin boyuna çizgiler, diğer Tetragnatha türlerinden ayırt edilmesine yardımcı olabilir.
• Ahmet Taşçı – Yaban Hayatı Bilimcisi'nin görüşleri: Tetragnatha striata'nın sulak alanlardaki varlığı, bu habitatların biyolojik çeşitliliğini gösterir. Karın üzerindeki çizgili desen, tür içi tanımlamada önemli bir morfolojik özelliktir ve genellikle türün yaşadığı sazlık ve otluk alanlarda kamuflajına yardımcı olur. Sivrisinek ve diğer uçan böceklerle beslenmeleri, ekosistemdeki dengeyi korumada değerli rol oynadıklarını gösterir.

Yaşam Biçimi ve Habitat

• Yuva Yapısı (Küre Ağı): Tetragnatha striata, tipik olarak yatay veya hafif eğimli, gevşek yapılı küre ağları (orb web) örer. Bu ağlar genellikle nemli alanlarda, su kenarlarındaki (göller, nehirler, dereler, bataklıklar) ve sazlıklardaki alçak bitki örtüsü arasına kurulur.
• Habitat Tercihi: Bu türler özellikle nemli ve sulak alanları tercih eder:
• Su Kenarları: Göller, nehirler, dereler ve havuzların kenarındaki bitki örtüsü.
• Bataklıklar ve Sulak Alanlar: Yüksek nem oranına sahip bitki örtüsü, özellikle sazlık ve kamışlık alanlar.
• Nemli Çayırlıklar ve Otlaklar: Bitki örtüsünün yoğun ve nemli olduğu alanlar.
• Yaşam Tarzı: Ağlarına takılan uçan böcekler (sivrisinekler, tatarcıklar, küçük sinekler) ve diğer küçük eklembacaklılarla beslenen avcılardır. Yetişkin bireyler genellikle ilkbahar sonundan sonbahara kadar aktif olarak görülürler.

Beslenme ve Üreme

• Diyet: Etçil (karnivor) türlerdir. Başlıca avları, ağlarına takılan küçük uçan böceklerdir. Özellikle su kenarlarındaki böcek popülasyonlarının kontrolünde önemli bir rol oynarlar.
• Üreme: Dişiler, yumurtalarını ipek bir kese içinde bırakır ve bu keseyi genellikle yapraklara veya bitki saplarına gizlerler.

Zehir ve Tıbbi Önem

• Zehirli Olup Olmadığı: Evet, tüm gerçek örümcekler gibi Tetragnatha striata da zehirlidir. Avlarını felç etmek ve sindirmek için zehir kullanırlar.
• İnsanlar İçin Tehlikesi: Tetragnatha striata'nın insanlara karşı tehlikesi çok düşüktür. Boyutları küçük ila orta seviyede olması ve zehirlerinin insanlar üzerinde ciddi etkilere yol açtığına dair hiçbir bilimsel rapor bulunmamaktadır. Genellikle insanlardan kaçınma eğilimindedirler ve sadece sıkıştırıldıklarında veya tahrik edildiklerinde ısırırlar. Kamuflaj duruşları nedeniyle genellikle fark edilmezler.
• Ahmet Taşçı – Yaban Hayatı Bilimcisi'nin görüşleri: Bu türün zehri, temel olarak avlarını etkisiz hale getirmeye yöneliktir ve insan sağlığı için bir risk oluşturmaz. Isırık durumunda ortaya çıkan semptomlar genellikle hafif ve lokalizedir, arı sokmasına benzer. Çok yaygın olmalarına rağmen, insanlarla direkt etkileşimleri azdır ve ekolojik açıdan faydalı canlılardır.
• Isırık Durumunda Beklenen Etkiler: Olası bir ısırık durumunda görülebilecek semptomlar şunları içerebilir:
• Isırık bölgesinde hafif ağrı, kızarıklık ve şişlik.
• Kaşıntı veya rahatsızlık hissi.
• Bu semptomlar genellikle birkaç saat veya birkaç gün içinde kendiliğinden geçer ve çoğu zaman tıbbi müdahale gerektirmez.
• Tedavi Prosedürü (İlk Yardım): Özel bir antidot bulunmamaktadır. Tedavi genellikle semptomatik ve destekleyicidir:

1. Sakin Kalın: Panik yapmaktan kaçının.
2. Isırık Bölgesini Temizleyin: Sabun ve su ile nazikçe yıkayın.
3. Soğuk Uygulayın: Ağrı ve şişliği azaltmak için buz paketi veya soğuk kompres uygulayın.
4. Ağrı Kesici: Ağrı ve rahatsızlık için reçetesiz satılan ağrı kesiciler (örneğin parasetamol veya ibuprofen) kullanılabilir.
5. Tıbbi Yardım: Semptomlar şiddetlenirse (örn. aşırı şişlik, yayılan kızarıklık, şiddetli ağrı), alerjik bir reaksiyon belirtileri (nefes darlığı, kurdeşen, yüz veya boğazda şişlik) ortaya çıkarsa veya ısırık bölgesinde enfeksiyon belirtileri varsa bir sağlık profesyoneline başvurulmalıdır. Ancak bu durumlar, bu tür örümcekler için oldukça nadirdir.

Türkiye'deki Tetragnatha striata Kayıtları

Tetragnatha striata, Türkiye örümcek faunası içinde kaydedilmiş bir türdür. Geniş bir Palearktik yayılışa sahip olması nedeniyle Türkiye'nin çeşitli bölgelerinde, özellikle sulak ve nemli habitatlarda bulunabilir. İstanbul'da da, su kenarları, bataklıklar, sazlık alanlar ve diğer nemli yeşil habitatlarda bulunma potansiyeli oldukça yüksektir.

Bilgi ve Araştırma: Ahmet Taşçı – Yaban Hayatı Bilimcisi

Kaynaklar

1. World Spider Catalog (WSC): Örümcek taksonomisi, tür bilgileri ve dağılımları için en güncel ve kapsamlı veritabanlarından biridir.
2. Kaynağa Erişim: World Spider Catalog (2024). World Spider Catalog. Version 25.5. Natural History Museum Bern, online at http://wsc.nmbe.ch. doi: 10.24436/2 (Erişim tarihi: 15 Haziran 2025).
3. araneae - Tetragnatha striata - Spiders of Europe: Avrupa örümcek faunası içindeki yeri, morfolojik detayları, boyutları ve habitat bilgileri.
4. Kaynağa Erişim: https://araneae.nmbe.ch/data/393/Tetragnatha_striata (Erişim tarihi: 15 Haziran 2025).
5. GBIF (Global Biodiversity Information Facility): Türün taksonomik bilgileri ve dünya üzerindeki gözlem kayıtları.
6. Kaynağa Erişim: https://www.gbif.org/species/2196665 (Erişim tarihi: 15 Haziran 2025).
7. Spider Recording Scheme (SRS) - British Spiders: İngiltere'deki örümcekler hakkında detaylı bilgi, habitat ve ekoloji.
8. Kaynağa Erişim: https://srs.britishspiders.org.uk/portal.php/p/Summary/s/Tetragnatha+striata (Erişim tarihi: 15 Haziran 2025).
9. Türkiye'deki örümcek faunası üzerine yapılan akademik yayınlar: Özellikle Tetragnathidae familyası üzerine yapılan faunistik ve sistematik çalışmalar ile Türkiye'nin örümceklerini konu alan araştırmalar, Tetragnatha striata'nın Türkiye'deki varlığına ve habitatlarına dair bilgi sağlamıştır.
10. Örn: Danışman T, Kunt K B, Özkütük R S, Coşar İ (2024a) The checklist of the spiders of Turkey. Version 2024. http://www.spidersofturkey.info. (Erişim tarihi: 15 Haziran 2025).
11. Koch, L. (1876a). Verzeichniss der in Tirol bisher beobachteten Arachniden. Zeitschrift des Ferdinandeums für Tirol und Vorarlberg (3)20: 369-383. (Bu kaynakta T. striata'nın orijinal tanımı yer almaktadır).
12. Fotoğraf:Laura Collado y Javier Peraleda