Pachygnatha degeeri

Harika bir örümcek türü daha! Pachygnatha degeeri, Tetragnathidae familyasına (Uzun Çeneli Küre Ağ Örümcekleri) ait oldukça yaygın ve küçük boyutlu bir örümcek türüdür. "Degeeri" ismi, İsveçli entomolog Charles De Geer'e (1720-1778) ithafen verilmiştir. Bu tür, bilim dünyasında iyi bilinen ve geniş bir yayılıma sahip bir örümcektir.

Pachygnatha degeeri: Detaylı Bilgiler

Türkçe Adlandırma: Pachygnatha degeeri için yaygın olarak kabul görmüş spesifik bir Türkçe isim bulunmamaktadır. Familyasının genel adı olan "Uzun Çeneli Küre Ağ Örümceği" veya bilimsel adıyla anılması daha yaygındır.

Pachygnatha degeeri, Tetragnathidae familyasına ait küçük boyutlu, zehirli bir örümcek türüdür. Bu tür, literatürdeki kayıtlara göre Holarktik bölgede (Kuzey Amerika, Avrupa ve Asya'nın bir kısmı) ve Kuzey Afrika'da geniş bir yayılışa sahiptir. İlk olarak 1830 yılında Sundevall tarafından tanımlanmıştır. Genellikle alçak bitki örtüsünde, çayırlıklarda, otlaklarda, ormanlık alanlarda ve bahçelerde, özellikle nemli mikrohabitatlarda bulunurlar.

Taksonomik Sınıflandırma ve Dağılım

Taksonomik Konum

Pachygnatha degeeri'nin bilimsel sınıflandırması şu şekildedir:

Alem (Kingdom): Animalia (Hayvanlar)
Şube (Phylum): Arthropoda (Eklembacaklılar)
Sınıf (Class): Arachnida (Örümcekgiller)
Takım (Order):: Araneae (Örümcekler)
Infra Takım (Infraorder): Araneomorphae (Gerçek Örümcekler)
Familya (Family): Tetragnathidae Menge, 1866 (Uzun Çeneli Küre Ağ Örümcekleri)
Cins (Genus): Pachygnatha Sundevall, 1823
Tür (Species): Pachygnatha degeeri Sundevall, 1830

Coğrafi Dağılım ve Türkiye'deki Durumu

Pachygnatha degeeri, Dünya Örümcek Kataloğu'na göre Holarktik bölgede (Azorlar, Avrupa, Türkiye, Kafkaslar, Rusya (Avrupa'dan Uzak Doğu'ya), İran, Orta Asya, Çin) çok geniş bir yayılışa sahiptir.

Türkiye'deki örümcek faunası kayıtlarında da sıkça yer alan ve yaygın görülen bir türdür. Çeşitli faunistik çalışmalarda ve tarımsal alanlardaki araştırmalarda kaydedilmiştir. Örneğin, Kırıkkale Üniversitesi'nde yapılan bir doktora tezinde Antalya havzasında, Manisa'da çayırlık alanlarda ve Bursa'da tespit edildiği belirtilmiştir. İstanbul'da da, mevcut konumunuzda, uygun habitatlarda (örn. parklar, bahçeler, çayırlıklar, alçak bitki örtüsü) bulunma potansiyeli oldukça yüksektir, çünkü bu tür geniş bir habitata tolerans gösterir ve kentsel alanların yeşil bölgelerinde de görülebilir. Türkiye'ye özgü (endemik) değildir, geniş bir coğrafyaya yayılmıştır.

Fiziksel Özellikler

Boyut: Küçük boyutlu bir örümcektir.
Dişi: Vücut uzunluğu genellikle 3.5-4 mm civarındadır.
Erkek: Vücut uzunluğu genellikle 3-3.5 mm civarındadır.
Renk: Genellikle kahverengimsi veya grimsi tonlardadır.
Karapaks (Prosoma): Kahverengi veya koyu kahverengi, bazen siyahımsı olabilir. Üzerinde çok sayıda küçük çukurcuk (pits) bulunabilir.
Karın (Opisthosoma): En ayırt edici özelliklerinden biridir. Beyaz veya sarımsı hatlarla çevrili kahverengi, yaprak şeklinde bir figür bulunur. Bu figürün merkezinde bir dizi beyaz veya sarımsı şerit (chevron) olabilir. Erkeklerin karnındaki bu yaprak şeklindeki figür daha koyu ve konturları daha belirgin olabilir.
Bacaklar ve Palpler: Genellikle sarı-kahverengi renktedir.
Ayırt Edici Özellikler:Ağ Örmeme (Genellikle): Pachygnatha cinsinin diğer küre ağ örümceklerinden önemli bir farkı, yetişkin bireylerin genellikle avlanmak için klasik bir küre ağı örmemesidir. Bunun yerine, zemin seviyesindeki bitki örtüsü arasında veya toprak çatlaklarında dolaşarak avlanırlar (sinsi avcılar). Ancak, bazı kaynaklar, geceleri yüksek bitki örtüsünde ipek iplikler üzerinde hareket edebildiklerini veya basit ipek yapılar kurabildiklerini belirtir. Yumurtlama için küçük, düzensiz ipek yapılar oluşturabilirler.
Parlak Karapaks: Karapaksın parlak ve hafif çukurcuklu yapısı.
Karın Deseni: Karındaki belirgin, yaprak şeklindeki desen ve chevrons.
Ahmet Taşçı – Yaban Hayatı Bilimcisi'nin görüşleri: Pachygnatha cinsi, Tetragnathidae familyasının diğer üyelerinden ağ örme davranışı açısından ayrılmasıyla dikkat çekicidir. Bu durum, onların avlanma stratejilerinin adaptif bir özelliği olarak görülebilir. Tarımsal alanlarda ve çayırlıklarda bulunmaları, zararlı böcek popülasyonlarını kontrol etmede önemli bir rol oynadıklarını düşündürmektedir.

Yaşam Biçimi ve Habitat

Yuva Yapısı: Pachygnatha degeeri genellikle avlanmak için klasik bir küre ağı örmez. Daha çok zemin seviyesindeki alçak bitki örtüsünde, yaprak döküntüleri arasında veya toprak çatlaklarında yaşar.
Habitat Tercihi: Bu türler çeşitli açık ve yarı açık habitatlarda bulunabilir:
Çayırlar ve Otlaklar: Özellikle yoğun çim ve otlak alanlarında.
Tarım Alanları: Buğday tarlaları gibi ekili alanlarda görülebilirler.
Ormanlık Alanlar ve Orman Kenarları: Ağaçların alt kısımlarında, nemli ve gölgeli yerlerde.
Bahçeler ve Parklar: Alçak bitki örtüsünün bulunduğu yerler.
Nemli Mikrohabitatlar: Çatlaklarda veya bitki öbekleri içinde daha nemli alanları tercih ettikleri belirtilmiştir.
Yaşam Tarzı: Zemin seviyesinde avlanan, aktif avcılardır. Ağlarına takılan küçük böcekler (özellikle yaprak bitleri, sinekler, küçük böcekler) ve diğer küçük eklembacaklılarla beslenirler. Yetişkin bireyler yıl boyunca bulunabilir, ancak özellikle yaz aylarında daha aktif olabilirler. Geceleri avlanma faaliyetleri artabilir.

Beslenme ve Üreme

Diyet: Etçil (karnivor) türlerdir. Yapılan araştırmalar, özellikle yaprak bitleri gibi zararlı böceklerin popülasyon kontrolünde önemli bir rol oynayabileceğini göstermiştir.
Üreme: Dişiler, yumurtalarını ipek bir kese içinde bırakır ve bu keseyi genellikle zemin seviyesindeki bitki örtüsüne veya toprağa gizlerler.

Zehir ve Tıbbi Önem

Zehirli Olup Olmadığı: Evet, tüm gerçek örümcekler gibi Pachygnatha degeeri de zehirlidir. Avlarını felç etmek ve sindirmek için zehir kullanırlar.
İnsanlar İçin Tehlikesi: Pachygnatha degeeri'nin insanlara karşı tehlikesi çok düşüktür. Boyutları çok küçük olduğu (genellikle 3-4 mm) ve zehirlerinin insanlar üzerinde ciddi etkilere yol açtığına dair hiçbir bilimsel rapor bulunmamaktadır. Genellikle insanlardan kaçınma eğilimindedirler ve sadece sıkıştırıldıklarında veya tahrik edildiklerinde ısırırlar.
Ahmet Taşçı – Yaban Hayatı Bilimcisi'nin görüşleri: Bu küçük örümceklerin zehirleri, temel olarak avlarını etkisiz hale getirmeye yöneliktir ve insan sağlığı için bir risk oluşturmaz. Isırık durumunda ortaya çıkan semptomlar genellikle hafif ve lokalizedir, arı sokmasına benzer. Çok yaygın olmalarına rağmen, insanlarla direkt etkileşimleri azdır ve ekolojik açıdan faydalı canlılardır.
Isırık Durumunda Beklenen Etkiler: Olası bir ısırık durumunda görülebilecek semptomlar şunları içerebilir:
Isırık bölgesinde hafif ağrı, kızarıklık ve şişlik.
Kaşıntı veya rahatsızlık hissi.
Bu semptomlar genellikle birkaç saat veya birkaç gün içinde kendiliğinden geçer ve çoğu zaman tıbbi müdahale gerektirmez.
Tedavi Prosedürü (İlk Yardım): Özel bir antidot bulunmamaktadır. Tedavi genellikle semptomatik ve destekleyicidir:

Sakin Kalın: Panik yapmaktan kaçının.
Isırık Bölgesini Temizleyin: Sabun ve su ile nazikçe yıkayın.
Soğuk Uygulayın: Ağrı ve şişliği azaltmak için buz paketi veya soğuk kompres uygulayın.
Ağrı Kesici: Ağrı ve rahatsızlık için reçetesiz satılan ağrı kesiciler (örneğin parasetamol veya ibuprofen) kullanılabilir.
Tıbbi Yardım: Semptomlar şiddetlenirse (örn. aşırı şişlik, yayılan kızarıklık, şiddetli ağrı), alerjik bir reaksiyon belirtileri (nefes darlığı, kurdeşen, yüz veya boğazda şişlik) ortaya çıkarsa veya ısırık bölgesinde enfeksiyon belirtileri varsa bir sağlık profesyoneline başvurulmalıdır. Ancak bu durumlar, bu tür örümcekler için oldukça nadirdir.

Türkiye'deki Pachygnatha degeeri Kayıtları

Pachygnatha degeeri, Türkiye örümcek faunası içinde yaygın olarak kaydedilmiş bir türdür. Geniş bir Holarktik yayılışa sahip olması nedeniyle Türkiye'nin çeşitli bölgelerinde bulunabilir. İstanbul'da da parklar, bahçeler, çayırlıklar, tarım alanları ve diğer yeşil habitatlarda bulunma potansiyeli oldukça yüksektir.

Bilgi ve Araştırma: Ahmet Taşçı – Yaban Hayatı Bilimcisi

Kaynaklar

World Spider Catalog (WSC): Örümcek taksonomisi, tür bilgileri ve dağılımları için en güncel ve kapsamlı veritabanlarından biridir.
Kaynağa Erişim: World Spider Catalog (2024). World Spider Catalog. Version 25.5. Natural History Museum Bern, online at http://wsc.nmbe.ch. doi: 10.24436/2 (Erişim tarihi: 15 Haziran 2025).
araneae - Pachygnatha degeeri - Spiders of Europe: Avrupa örümcek faunası içindeki yeri, morfolojik detayları, boyutları ve habitat bilgileri.
Kaynağa Erişim: https://araneae.nmbe.ch/data/323/Pachygnatha_degeeri (Erişim tarihi: 15 Haziran 2025).
GBIF (Global Biodiversity Information Facility): Türün taksonomik bilgileri ve dünya üzerindeki gözlem kayıtları.
Kaynağa Erişim: https://www.gbif.org/species/2197175 (Erişim tarihi: 15 Haziran 2025).
Spider Recording Scheme (SRS) - British Spiders: İngiltere'deki örümcekler hakkında detaylı bilgi, habitat ve ekoloji.
Kaynağa Erişim: https://srs.britishspiders.org.uk/portal.php/p/Summary/s/Pachygnatha+degeeri (Erişim tarihi: 15 Haziran 2025).
Türkiye'deki örümcek faunası üzerine yapılan akademik yayınlar: Özellikle Tetragnathidae familyası üzerine yapılan faunistik ve sistematik çalışmalar ile Türkiye'nin örümceklerini konu alan araştırmalar, Pachygnatha degeeri'nin Türkiye'deki varlığına ve habitatlarına dair bilgi sağlamıştır.
Örn: Danışman T, Kunt K B, Özkütük R S, Coşar İ (2024a) The checklist of the spiders of Turkey. Version 2024. http://www.spidersofturkey.info. (Erişim tarihi: 15 Haziran 2025).
Sundevall, C. J. (1830). Svenska spindlarnes beskrifning. Lund, 1-68. (Bu kaynakta P. degeeri'nin orijinal tanımı yer almaktadır).
Monoclonal antibodies reveal the potential of the tetragnathid spider Pachygnatha degeeri (Araneae: Tetragnathidae) as an aphid predator. Bulletin of Entomological Research, Cambridge University Press. (Bu makale, türün avlanma davranışı ve zararlılar üzerindeki etkisi hakkında bilgi sunar.)

Fotoğraf:Frank van de Putte