Symphodus mediterraneus
Symphodus mediterraneus, Lapinler familyasına (Labridae) ait, adından da anlaşılacağı gibi Akdeniz'de ve yakın Atlas Okyanusu sularında yaygın olan bir balık türüdür. Renkli görünümü, özellikle üreme döneminde parlaklaşan erkekleriyle dikkat çeker.
Taksonomik Sınıflandırma
SeviyeSınıflandırma AdıAçıklamaTürkçe AdıKoltuk Altı Lapini(Axillary Wrasse'ten çevrilmiştir. "Axillary" kelimesi Latince'de koltuk altı anlamına gelir ve balığın pektoral (göğüs) yüzgecinin tabanındaki koyu lekeye atıfta bulunur.)Bilimsel AdıSymphodus mediterraneus (Linnaeus, 1758)Latince AnlamıSymphodus: Yunanca symphysis (büyümüş/birleşmiş) kelimesinden türemiştir. Mediterraneus: Latince'de "Akdeniz'e ait" anlamına gelir ve balığın temel yaşam alanına işaret eder.Âlem (Kingdom)Animalia (Hayvanlar)Şube (Phylum)Chordata (Kordalılar)Aile (Family)Labridae (Lapinler)Cins (Genus)Symphodus
Genel Özellikler ve Ekoloji
Fiziksel Özellikler:
- Boyut: Genellikle 12 cm standart uzunlukta olup, maksimum 18 cm'ye kadar büyüyebilir. Maksimum 8 yıl yaşayabilir.
- Renk ve Desen: Balığın rengi oldukça değişkendir; kahverengimsi, yeşilimsi, pembe veya mavi-gri tonlarında olabilir.
- Ayırt Edici İşaretler: Hem dişi hem de erkeklerde kuyruk sapı üzerinde ve pektoral (göğüs) yüzgeçlerinin tabanında (koltuk altında) büyük siyah lekeler bulunur.
- Cinsel İki Biçimlilik: Cinsel farklılık belirgindir.
- Dişiler: Genellikle sarımsı-kahverengi olup, koyu kahverengi lekeler ve koyu mavi ürogenital papilla (üreme organı) bulunur.
- Erkekler: Daha canlı renklere sahiptir; baş ve vücutlarında mavi çizgiler ve noktalar bulunur. Üreme döneminde bu renkler daha da canlılaşır.
Habitat ve Dağılım:
- Dağılım Alanı: Akdeniz'in tamamı, Atlas Okyanusu'nun doğu kıyıları (Portekiz'den Kuzey Fas'a kadar), Azor Adaları ve Madeira'yı kapsar.
- Yaşam Alanı: Kıyısal bölgede, kayalık alanlar ve özellikle deniz çayırı yatakları (Posidonia gibi) bulunan yerleri tercih eder.
- Derinlik: 1 ila 50 metre derinlik aralığında bulunur. Yetişkinler genellikle çiftler halinde görülür.
Beslenme ve Üreme:
- Diyet: Etçil eğilimli hepçildir. Başlıca besinleri; yumuşakçalar (gastropodlar, çift kabuklular), deniz kestaneleri, tüp solucanlar, kitonlar ve yosun hayvanları (bryozoanlar) gibi bentik omurgasızlardır.
- Üreme (Cinsiyet Değişimi): Bu türde de protogynous hermafroditizm (önce dişi, sonra erkek olma) gözlemlenebilir.
- Yuva Yapımı: Erkekler yuva yapıcıdır (nest-makers). Toprak ya da yosunlardan tabak şeklinde yuvalar inşa eder ve yumurtaları korur.
- Üreme Davranışı: Üreme sırasında belirgin çiftleşme görülür. Erkekler bölgecidir ve diğer erkeklere karşı agresif olabilir. Diğer Symphodus türlerinde olduğu gibi, bu türde de "uydu erkek" gibi ikincil üreme stratejilerinin olabileceği, ancak bunun ek araştırmaya ihtiyaç duyduğu belirtilmiştir.
Zehirlilik ve Korunma Durumu
- Zehirlilik: Symphodus mediterraneus zehirli değildir ve insanlar için herhangi bir tehlike oluşturmaz.
- Ticari Önemi: Yerel halklar için bir gıda balığı olarak önemi vardır ve aynı zamanda sportif balıkçılıkta da aranır. Akvaryum ticaretinde de bulunur.
- Tehdit Durumu (IUCN): IUCN Kırmızı Listesi'nde En Az Endişe Veren (Least Concern - LC) kategorisinde listelenmiştir (2008 değerlendirmesi). Türün geniş coğrafi dağılımı ve popülasyon direnci nedeniyle risk altında değildir.
Araştırma ve Kaynaklar: Ahmet Taşçı – Yaban Hayatı Bilimcisi
(Bilgiler, Ichthyoloji, FishBase, IUCN verileri ve deniz biyolojisi araştırmalarından derlenmiştir.)
