Labrus mixtus
Labrus mixtus, Lapinler familyasının (Labridae) bir üyesi olup, belirgin cinsel iki biçimliliği (dimorfizm) ve canlı renkleriyle tanınan bir türdür. Atlantik Okyanusu'nun doğusu ve Akdeniz'in kayalık kıyılarında yaygındır.
Taksonomik Sınıflandırma
SeviyeSınıflandırma AdıAçıklamaTürkçe AdıKuku Lapini(İngilizce adı Cuckoo Wrasse'in çevirisidir.)Bilimsel AdıLabrus mixtus (Linnaeus, 1758)Latince AnlamıLabrus: Lapin (Wrasse) ailesi için kullanılan genel bir terimdir. Mixtus: Latince'de "karışık" anlamına gelir ve muhtemelen türün karmaşık ve oldukça değişken olan renk desenlerine veya cinsiyet değiştiren yaşam döngüsüne atıfta bulunur.Âlem (Kingdom)Animalia (Hayvanlar)Şube (Phylum)Chordata (Kordalılar)Aile (Family)Labridae (Lapinler)Cins (Genus)Labrus
Genel Özellikler ve Ekoloji
Fiziksel Özellikler (Cinsel İki Biçimlilik):
- Boyut: Erkekler maksimum 40 cm, dişiler ise 30 cm toplam uzunluğa ulaşabilir. Yaygın uzunlukları 30 cm civarındadır. 17−20 yıla kadar yaşayabilirler.
- Renk ve Desen: Bu türde cinsel iki biçimlilik son derece belirgindir:
- Erkekler (Terminal Aşama): Parlak mavi kafaya, mavi şeritli veya benekli turuncu-kırmızı bir vücuda sahiptirler. Fin kenarlarında da parlak mavi çizgiler bulunur.
- Dişiler (Başlangıç Aşama): Daha sade, genellikle gül-pembe, kırmızı veya turuncu-kırmızı renkte olurlar. En ayırt edici özellikleri, sırt yüzgecinin arka kısmında ve kuyruk yüzgecine yakın bölgede bulunan üç adet siyah-beyaz lekedir.
Habitat ve Dağılım:
- Dağılım Alanı: Doğu Atlantik Okyanusu (Norveç'ten Senegal'e kadar), Azorlar, Madeira ve Akdeniz (Kıbrıs'a kadar yaygındır, ancak Levanten Denizi'nin doğu kıyılarında nadirdir).
- Yaşam Alanı: Alglerle kaplı kayalık kıyı şeridinde ve sert zeminli alanlarda bulunur.
- Derinlik: 2 ila 200 metre derinlik aralığında yaşayabilir, ancak en çok 40 ila 80 metre derinlikte görülür. Daha derin ve kayalık alanları, sığ sulardaki diğer Labrus türlerine göre daha çok tercih eder.
- Davranış: Genellikle tek başına veya gençlerle çiftler halinde bulunur. Erkekler, bir dişi haremini korur.
Beslenme ve Üreme:
- Diyet: Etçil bir türdür. Başlıca besinleri kabuklular (crustaceans), balıklar, yumuşakçalar (molluscs) ve solucanlardır. Güçlü çeneleri ve köpek dişi benzeri dişleri, avlarının kabuklarını kırmasına olanak tanır.
- Üreme (Cinsiyet Değişimi): Protogynous hermafrodittir. Bütün bireyler dişi olarak doğar ve bazıları daha sonra erkek cinsiyetine dönüşür. Bu cinsiyet değişimi süreci yaklaşık yedi ay sürer.
- Yuva ve Bakım: Üreme dönemi mayıstan temmuza kadar sürer. Erkekler, yosunlardan çanak şeklinde yuvalar inşa eder, kur yaparak dişiyi yuvaya çeker ve dişinin bıraktığı yapışkan yumurtaları korur. Bir dişi yaklaşık 1.000 yumurta bırakabilir.
Zehirlilik ve Korunma Durumu
- Zehirlilik: Labrus mixtus zehirli değildir ve insanlar için herhangi bir tehdit oluşturmaz.
- Ticari Önemi: Yerel popülasyonlar için ara sıra gıda kaynağı olsa da, ticari balıkçılıkta büyük bir talebi yoktur. Sportif balıkçılık için popülerdir ve kamusal akvaryumlarda sergilenir.
- Tehdit Durumu (IUCN): IUCN Kırmızı Listesi'nde En Az Endişe Veren (Least Concern - LC) kategorisinde listelenmiştir (2008 değerlendirmesi).
- Yerel Tehditler: Norveç'teki somon çiftliklerinde parazit yiyici olarak kullanılması, bazı yerel popülasyonlarda aşırı avlanmaya neden olabilmektedir.
Araştırma ve Kaynaklar: Ahmet Taşçı – Yaban Hayatı Bilimcisi
(Bilgiler, Ichthyoloji, FishBase, IUCN ve deniz biyolojisi veri tabanlarından derlenmiştir.)









