Labrus merula
Labrus merula, Lapinler familyasının (Labridae) bir diğer yaygın üyesi olup, adını ilk bakışta görülen kahverengi-yeşilimsi tonlarından alır. Doğu Atlantik ve tüm Akdeniz'e yayılmış, genellikle sığ kıyı resiflerinde ve deniz çayırı yataklarında yaşayan bir türdür.
Taksonomik Sınıflandırma
SeviyeSınıflandırma AdıAçıklamaTürkçe AdıEsmer Lapin veya Kahverengi Lapin(İngilizce adı Brown Wrasse'in karşılığıdır.)Bilimsel AdıLabrus merula (Linnaeus, 1758)Latince AnlamıLabrus: Lapin (Wrasse) ailesi için kullanılan genel bir terimdir. Merula: Latince'de "kara tavuk" veya "karartı" anlamına gelir ve balığın koyu, genellikle kahverengi veya koyu mavi renkli yaşlı bireylerine atıfta bulunur.Âlem (Kingdom)Animalia (Hayvanlar)Şube (Phylum)Chordata (Kordalılar)Aile (Family)Labridae (Lapinler)Cins (Genus)Labrus
Genel Özellikler ve Ekoloji
Fiziksel Özellikler:
- Boyut: Maksimum 45 cm standart uzunluğa ulaşabilir, ancak yaygın olarak 40 cm civarındadır.
- Ömür: 16 ila 17 yıla kadar yaşayabilir.
- Renk ve Desen: Renkleri yaş ve cinsiyete bağlı olarak değişir:
- Gençler ve Dişiler: Genellikle yeşilimsi veya kahverengimsi olup, yanlarda açık renkli benekler veya mavi-beyaz boyuna çizgiler bulunabilir. Karın bölgesi daha soluk ve sarı-grimsi renktedir.
- Yaşlı Erkekler: Koyu mavi, koyu yeşil veya koyu kahverengi tonlara sahiptirler. Başlarında açık mavi benekler ve sırt, anal ve kuyruk yüzgeçlerinin yumuşak kısımlarının çevresinde açık mavi çizgiler bulunur.
- Başları geniştir ve yaşlı bireylerde yuvarlatılmış, güçlü, köpek dişi benzeri dişlere sahiptirler.
Habitat ve Dağılım:
- Dağılım Alanı: Doğu Atlantik Okyanusu (Portekiz'den Fas'a, Azorlar dahil) ve Akdeniz'in tamamında (Doğu Levanten ve Karadeniz hariç).
- Yaşam Alanı: Sığ kıyı bölgelerinde, kayalık resiflerin, deniz yosunlarının ve özellikle deniz çayırı yataklarının (örn. Posidonia) olduğu alanlarda yaşar.
- Derinlik: 1 ila 50 metre derinlik aralığında bulunur.
- Davranış: Genç bireyler gevşek, küçük sürüler oluşturabilirken, daha büyük ve yaşlı bireyler genellikle yalnız bulunur ve bölgeseldirler.
Beslenme ve Üreme:
- Diyet: Etçil bir türdür. Diyeti deniz kestaneleri, yılan yıldızları (ophiuroids), yumuşakçalar, yengeçler ve solucanlar gibi dip omurgasızlarından oluşur. Deniz kestaneleri önemli bir besin kaynağıdır.
- Üreme: 2 yaş civarında, 15 ila 20 cm uzunlukta cinsel olgunluğa erişir.
- Cinsiyet: Labrus cinsinin diğer üyeleri gibi protogynous hermafrodit olduğu varsayılır, ancak bu tür için net bir bilgi bulunmamaktadır.
- Spesifik Üreme: Batı Akdeniz'de Şubat'tan Mayıs'a kadar ürerler. Yumurtalar bentiktir (dibe bırakılır) ve kayalar veya deniz çayırları arasına yapıştırılır. Erkekler yumurtaları korur.
Zehirlilik ve Korunma Durumu
- Zehirlilik: Labrus merula zehirli değildir ve insanlar için herhangi bir tehdit oluşturmaz.
- Ticari Önemi: Yerel popülasyonlar için bir gıda balığı olarak önemlidir ve aynı zamanda akvaryum ticaretinde de bulunur.
- Tehdit Durumu (IUCN): IUCN Kırmızı Listesi'nde En Az Endişe Veren (Least Concern - LC) kategorisinde listelenmiştir (2008 değerlendirmesi).
- Tehditler: Ana tehdit, yaşam alanlarının bozulmasıdır, özellikle Akdeniz'deki Posidonia deniz çayırı yataklarının azalması. Ancak, popülasyon genelinde ciddi bir düşüş gözlemlenmemiştir.
Araştırma ve Kaynaklar: Ahmet Taşçı – Yaban Hayatı Bilimcisi
(Bilgiler, Ichthyoloji, FishBase, IUCN ve deniz biyolojisi veri tabanlarından derlenmiştir.)
