Homoptera

Tüm Homoptera alt takımına bağlı türlerin ağız yapıları sokucu-emici yapıda olup, damarlı bitkilerin özsuyunu emerler. Hemiptera takımı altında bulunan bir diğer alt takım Heteroptera ile karşılaştırıldıklarında Homopterlerin hortumları daha kısadır ve başın (opistognathous) arka kenarından çıkar. Bazı homopterler kanatsız olmalarına karşın, çoğunluğu zarımsı yada birbirine eş yapıda kanatlara sahiptirler ve vücutlarının üzerinde çatı yada çadır şeklinde dururlar. 

Bu böcek grubunun biyolojisi hakkında genelleme yapmak oldukça zordur. Cicadas (Ağustos böcekleri)’lar bu alt takımın en kalabalık grubunu oluşturur. Nimfler toprak altında yaşar ve çalı ve ağaç kökleri ile beslenirler. Ağustos böceklerinin bazı türleri gelişimini dört yıl kadar bir sürede tamamlarken, bazı türler gelişimlerini 13 ile 17 yılda tamamlarlar. Bunların tersine afitler ince ve yumuşak vücutlu böceklerdir. Her yıl birçok döl verirler. bazı türlerin yaşam döngüsü karmaşıktır ve birden fazla konukçuya ihtiyaç duyarlar. Aynı türün kanatlı ve kanatsız formları yıl içerisinde farklı zamanlarda gelişimini tamamlayabilirler. Eşeysiz üreme (parthenogenesis) yaygın olarak görülür ve bazı türlerde erkek bireylere 55 

rastlanmaz. Kabuklubitler (scale insects) ise daha da özelleşmişlerdir. Yaşamlarının çoğunu hareketsiz kalarak kendilerini saklayan, su geçirmez mumumsu yapı yada epiderm içinde geçirirler. İlk dönemden sonra anten ve bacaklar kaybolur. Yalnızca ilk dönem nimfler ve erkek bireyler diğer böceklere benzerler. Dişiler eşeyli ürer, çiftleşir, çoğalır ve kabuğunun içerisinde ölür. 

Birçok homopterin sindirim sistemini süzgece benzetmek mümkündür. Bu yapı böceğin büyük hacimdeki bitki özsuyunu vücuduna almasına olanak tanır. Fazla alınan su, şeker ve aminoasitlerin çoğu orta bağırsağı geçerek arka bağırsağa ulaşır ve vücuttan tatlımsı madde olarak atılır. Yalnızca bir kısım özsu orta bağırsağa geçer ve vücut içerisinde sindirilir. Bu sıvı birçok karınca türü için çok çekicidir. Bu yüzden bu tür homopterleri aldıkları sıvıya karşı dış etkilerden korurlar .

Ekonomik Önemleri 

Homopterler karasal habitatlarda bitkilerle beslenen (herbivores) en yaygın böcek grubudur. Birçok tür kültür bitkilerinde zararlıdır. Afitler ve cüce ağustosböcekleri (leafhoppers) bitki hastalıklarının önemli taşıyıcılarıdır (24) 

Bunları Biliyor muydunuz? 

* Kabuklubitlerden Laccifer lacca, doğal gomalak (alkolde eriyen hayvansal reçine-shellac)’ın kaynağıdır. 

* Önceden tekstil endüstrisinde kullanılan parlak kırmızı boya dikenli/yabani armut kaktüsünde yaşayan kabuklubitlerden Dactylopius coccus’dan elde edilirdi. 

* Gal yapıcı böceklerden Pemphiginae alt familyasına bağlı afitlerin yaptıkları galin sonu rahatça girip çıkmaları için açık bırakılır. 

* Kabuklubitlerden Margarodidae familyasına bağlı türler bitki köklerinde yaşarlar. Bazı tropik türlerin dişileri genelikle bronz yada altın renginde iri balmumu kapsülleri yaparlar. İnsanlar bunları toplayarak tespih olarak kullanırlar. 

* Homoptera’nın dışkıladığı tatlımsı madde şeker ve amino asitçe zengindir ve diğer hayvanlar bu dışkıları besin olarak tüketirler. 

* Homopterlerden bir unlubitin (Trabutina mannipara) dışkıladığı tatlımsı madde “İncil Kudret Helvası”nın kaynağını oluşturur .

Gökhan Aydın 

Isparta-2016