Chionomys roberti

Chionomys roberti, Doğu Karadeniz ve Kafkasya bölgesi olmak üzere Batı Asya'nın dağlık kesimlerindeki nemli ve ormanlık habitatlara özgü bir Kar Volü türüdür. Bu tür, diğer Chionomys türleri gibi yüksek rakımlı kayalık alanlarda yaşamak yerine, orman ve çayır alanlarını tercih etmesiyle dikkat çeker.

I. Taksonomik Sınıflandırma ve İsimlendirme

SeviyeBilimsel AdıAçıklama / NotTakım (Order)RodentiaKemirgenlerAile (Family)CricetidaeVoller, Lemmingler ve Hamsterları içerir.Alt Aile (Subfamily)ArvicolinaeVoller ve LemminglerCins (Genus)ChionomysKar Volleri CinsiTür (Species)C. robertiRobert'in Kar VolüTanımlayan(Thomas, 1906)Latince AnlamıTür adı olan roberti, bu türü ilk tanımlayan kişiye veya onuruna ithaf edilmiştir.Türkçe AdıRobert'in Kar Volü.

II. Morfolojik ve Ekolojik Özellikler

• Dağılım: Türkiye (özellikle Kuzeydoğu Anadolu), Gürcistan, Azerbaycan ve Rusya Federasyonu (Kafkasya bölgesi). Türün tip yerleşimi Türkiye'de, Trabzon'un güneyindeki Sümela bölgesi olarak belirtilmiştir (700-1300 m rakımda).
• Habitat: Kar Volleri arasında alışılmadık bir şekilde, ana habitatı ılıman ormanlar (çoğunlukla iğne yapraklı), nemli çalılıklar ve ılıman çayırlardır. Yaşamını yer seviyesinde, orman altı örtüsünde ve ağaç kökleri arasındaki tünellerde sürdürür.
• Fiziksel Özellikler:
• Genel olarak, cinsin diğer üyelerine benzer, orta ila büyük boyutlu bir voldür. Kürk rengi diğer Kar Volleri'ne göre daha koyu olabilir, bu da orman zeminine adapte olmasına yardımcı olur.
• Yaşam Tarzı ve Beslenme:
• Diyet: Ana olarak otçuldur. Orman zeminindeki bitki kökleri, tohumlar, meyveler ve yosunlarla beslenir.
• Ekolojik Rol: Fosorial (kazıcı) yaşam tarzı ve orman habitatını tercih etmesi, onu kayalık yerleri tercih eden C. nivalis ve C. lasistanius gibi diğer Kar Volleri'nden ayırır. Bu habitat farklılığı, rekabetten kaçınmalarını sağlar.
• Üreme: Üreme dönemi ve yavru sayısı diğer Kar Volleri'ne benzerdir, düşük yavrulu ancak uzun ömürlü bir strateji izler.

III. Korunma Durumu (IUCN Red List)

Chionomys roberti türü, küresel düzeyde IUCN Kırmızı Listesi'nde Asgari Endişe (Least Concern - LC) kategorisinde yer almaktadır.

• Durumun Açıklaması: Dağılımı diğer Kar Volleri'ne göre daha dar olsa da, bu bölgelerdeki uygun habitatlarda yaygın olarak kabul edilir ve popülasyonu stabil görünmektedir. Başlıca tehditler, Kafkasya ve Karadeniz bölgelerindeki ormanların azalması ve habitat kalitesinin bozulmasıdır.

IV. Yanlış Bilinen ve Doğru Bilinen Mitolojik ve Ekolojik Bilgiler

Bu başlık altındaki bilgiler, Ahmet Taşçı – Yaban Hayatı Bilimcisi referansı ile sunulmuştur:

• YANLIŞ (Habitat Miti): Robert'in Kar Volü, adında "Kar Volü" geçmesine rağmen, sadece karlı dağların zirvesinde yaşar.
• Gerçeklik: Hayır. Adında "Kar Volü" (Snow Vole) geçmesine karşın, C. roberti, cinsin diğer üyeleri (C. nivalis ve C. lasistanius) gibi yüksek alpin kayalık alanları değil, genellikle deniz seviyesinden 700 ila 1300 metre aralığındaki nemli ılıman ormanları ve orman kenarındaki çayırları tercih eder. Bu habitat seçimi, onu Chionomys cinsi içinde ekolojik olarak özelleşmiş bir tür yapar.
• DOĞRU (Taksonomik Gerçek): Robert'in Kar Volü, Kar Volü soy hattının erken dönemlerinde ayrışan türlerden biridir.
• Gerçeklik: Evet. Moleküler filogenetik çalışmalar, C. roberti'nin genellikle C. gud/C. lasistanius grubuyla birlikte bir monofiletik grup oluşturduğunu, ancak genel olarak Chionomys cinsi içinde erken ayrılan bir soy hattına ait olduğunu düşündürmektedir. Bu, Kafkasya-Küçük Asya bölgesinin uzun süredir devam eden genetik farklılaşmanın merkezi olduğunu destekler.
• Folklorik Bilgi: Yaşadığı nemli Kafkas ve Karadeniz ormanları, bu türü yerel halk hikayelerinde "görünmez orman dibi sakini" veya "ağaç köklerinin koruyucusu" figürüyle ilişkilendirmiştir. Habitatının gizli ve orman altı olması nedeniyle mistik bir kimlik kazanmıştır; yerel inanışlara göre ormanda kaybolanlara yol göstermesi, ağaç köklerini yemesi yerine koruması gibi hikayelerle anılır.

Kaynakların Geniş Kapsamlı Derlemesi

Ahmet Taşçı – Yaban Hayatı Bilimcisi

Kullanılan Harici Kaynaklar

• Wikipedia & IUCN Red List: Korunma durumu (Asgari Endişe - LC), coğrafi dağılım (Türkiye, Kafkasya ülkeleri) ve taksonomik sınıflandırma.
• Plazi TreatmentBank: Tip yerleşimi (Trabzon, Sümela), rakım aralığı (700-1300 m) ve habitat tercihi (ılıman ormanlar).
• Genel Biyolojik Veriler: Habitat ayrımı (C. nivalis'ten farklı olarak ormanı tercih etmesi) ve beslenme (otçul).