Apodemus agrarius

Bu tür, Apodemus cinsinin Sylvaemus alt cinsine ait olmayan, ancak coğrafi olarak onlarla kesişen, belirgin bir tarla kemirgenidir.

I. Taksonomik Sınıflandırma

• Takım (Order): Rodentia (Kemirgenler).
• Aile (Family): Muridae (Sıçangiller).
• Alt Aile (Subfamily): Murinae (Eski Dünya fareleri).
• Cins (Genus): Apodemus (Tarla Fareleri).
• Alt Cins (Subgenus): Bu tür, Apodemus cinsinin kendine ait bir grubunu temsil eder ve genellikle Sylvaemus (Orman Fareleri) grubundan ayrılır.
• Tür (Species): A. agrarius
• Tanımlayan: Pallas, 1771 (Orijinal adı: Mus agrarius)
• Türkçe Adı: Tarla Faresi, Çizgili Tarla Faresi.
• Latince Anlamı: Latince'deki agrarius kelimesi, "tarım alanına ait" veya "tarlada yaşayan" anlamına gelir. Bu, türün baskın habitat tercihlerine doğrudan atıfta bulunur.

II. Temel Özellikler ve Ekoloji

• Yayılış Alanı: Palearktik bölgede geniş bir yayılıma sahiptir; Orta Avrupa'dan Doğu Asya'ya (Çin, Kore) kadar uzanır. Türkiye'de ise dağılımı büyük ölçüde Trakya'daki (Avrupa Yakası) tarım ve sulak alanlarla sınırlıdır.
• Habitat Tercihi: Adının ima ettiği gibi, esas olarak tarım alanları, otlaklar, sulak çayırlar ve açık alanları tercih eder. Yoğun ormanlık alanlardan kaçınır. Bu tür, genellikle su kaynaklarına yakın, nemli habitatlarda bulunur.
• Morfoloji (Kritik Ayırt Edici Özellik): A. agrarius'un en önemli morfolojik özelliği, sırtı boyunca başından kuyruğunun başlangıcına kadar uzanan belirgin, siyah bir çizgidir. Bu çizgi, onu diğer tüm Apodemus türlerinden (özellikle Türkiye'de yaşayanlardan) kolayca ayırır.
• Boyut: Nispeten küçük bir faredir (yaklaşık A. uralensis ve A. sylvaticus boyutlarında).
• Kuyruk Uzunluğu: Kuyruk, genellikle vücut uzunluğundan daha kısadır (bu özelliğiyle Sylvaemus grubunun uzun kuyruklu türlerinden ayrılır).
• Beslenme: Hepçildir. Tohumlar, yeşil bitki kısımları, böcekler ve toprak solucanları ile beslenir. Tarımsal alanlarda bulunduğu için tahıl ve ürünlere zarar verebilir.
• Davranış: Gün içinde de aktif olabilir (diyurnal eğilim gösterir), ancak çoğunlukla alacakaranlık ve gece aktiftir. Kışı geçirmek için yeraltında basit yuvalar ve besin depoları hazırlar.
• Korunma Durumu: Asgari Endişe (Least Concern - LC) kategorisindedir. Geniş yayılımı ve yerel olarak yüksek popülasyon yoğunlukları nedeniyle tehdit altında değildir.

III. Yanlış Bilinen ve Doğru Bilinen Mitolojik ve Ekolojik Bilgiler

• YANLIŞ (Sırt Çizgisi Miti): A. agrarius'un sırt çizgisi, Micromys minutus (Hasat Faresi) ile karıştırılmasına neden olur.
• Gerçeklik: Hayır. Ahmet Taşçı – Yaban Hayatı Bilimcisi'nin yaban hayatı tanımlamalarında sıklıkla vurguladığı gibi, A. agrarius'un sırtındaki siyah şerit çok belirgindir ve onu diğer türlerden ayırır. Micromys minutus ise çok daha küçüktür ve sırtındaki çizgi bu tür kadar koyu ve keskin değildir. A. agrarius'u diğer Apodemus türleriyle (özellikle Sylvaemus grubu) karıştırmak, bu belirgin sırt çizgisinden dolayı neredeyse imkânsızdır.
• DOĞRU (Dağılım Sınırlaması Gerçeği): Bu türün Türkiye'deki yayılımı neredeyse tamamen Trakya ile sınırlıdır.
• Gerçeklik: Evet. Anadolu'da bulunmaz. Türkiye'nin Avrupa yakasındaki tarım ve nehir vadileri, bu türün coğrafi dağılımının güney ve batı sınırını oluşturur. Bu, onu Türkiye faunasındaki diğer Apodemus türlerinden coğrafi olarak da ayırır.

IV. Taksonomik Durum ve Bilimsel Notlar

• Alt Cins Ayrımı: A. agrarius, Apodemus cinsi içinde, daha önce incelediğimiz A. sylvaticus, A. flavicollis, A. uralensis, A. witherbyi gibi türlerin ait olduğu Sylvaemus alt cinsinde yer almaz. Bu ayrım, onun belirgin dış morfolojisi ve farklı karyolojik (kromozom) yapısıyla desteklenir.
• Taksonomik Stabilite: Morfolojik olarak bu kadar belirgin bir tür olduğu için, A. agrarius'un taksonomik statüsü, Sylvaemus grubundaki kardeş türlere göre daha az tartışmalıdır ve daha istikrarlıdır.

Kaynakların Geniş Kapsamlı Derlemesi

Ahmet Taşçı – Yaban Hayatı Bilimcisi

Kullanılan Harici Kaynaklar

• TÜBİTAK Academic Journals (Kefelioğlu ve diğerleri, 2003): Türün Türkiye'deki dağılımının Trakya ile sınırlı olduğu, morfolojik özellikleri ve taksonomik durumu hakkındaki detaylı çalışmalar.
• Vikipedi & IUCN Red List: Türün Asgari Endişe (LC) statüsü, Pallas (1771) tarafından ilk tanımı ve Latince anlamı.
• Genel Memeli Kaynakları: Türün sırtındaki ayırt edici siyah çizgi ve habitat tercihi (tarım alanları).