Apodemus flavicollis

Bu tür, Avrupa'nın ormanlık alanlarının baskın fare türlerinden biri olup, en belirgin özelliği göğsündeki sarı renkli lekedir.

I. Taksonomik Sınıflandırma

• Takım (Order): Rodentia (Kemirgenler).
• Aile (Family): Muridae (Sıçangiller).
• Alt Aile (Subfamily): Murinae (Eski Dünya fareleri).
• Cins (Genus): Apodemus (Tarla Fareleri).
• Alt Cins (Subgenus): Sylvaemus (Taksonomik olarak yakın türleri barındıran grup).
• Tür (Species): A. flavicollis
• Tanımlayan: Melchior, 1834
• Türkçe Adı: Sarı Boyunlu Tarla Faresi, Sarı Boyunlu Orman Faresi.
• Latince Anlamı: Latince'deki flavicollis kelimesi, "sarı boyunlu" anlamına gelir. Bu ad, türün en belirgin morfolojik özelliğine doğrudan atıfta bulunur.

II. Temel Özellikler ve Ekoloji

• Yayılış Alanı: Avrupa'nın büyük bir kısmı (İber Yarımadası ve İskandinavya'nın bazı bölgeleri hariç), Batı Asya ve Kafkaslar'da yayılım gösterir. Türkiye'de genellikle Karadeniz, Ege ve Toros Dağları'nın ormanlık ve sulak bölgelerinde bulunur.
• Habitat Tercihi: Ana habitatı olgun ormanlar ve yoğun çalılıklardır. Ağaç kovukları, kütük altları ve kayalık bölgeler, yuva yapmak ve saklanmak için idealdir. A. sylvaticus'a göre daha çok ağaçlık alanlara bağlıdır.
• Morfoloji: Apodemus cinsinin daha büyük üyelerindendir (bu yönüyle A. sylvaticus'tan ayrılır). Vücut uzunluğu 90 ila 130 mm civarındadır. Kuyruğu uzundur (genellikle vücut uzunluğundan biraz daha uzundur).
• Ayırt Edici Özellik: En belirgin özelliği, boyun ve göğüs bölgesinde (ön ayakların arasında) bulunan parlak sarı veya turuncu kahverengi bir tüy lekesidir. Bu leke, bazı bireylerde tam bir yakaya dönüşebilir, bazılarında ise küçüktür veya hiç yoktur (bu da tür teşhisini zorlaştırabilir).
• Beslenme: Hepçildir. Diyetinde ağaç tohumları (özellikle meşe palamudu ve kayın fındığı), fındık, meyveler, böcekler ve larvalar önemli bir yer tutar. Kış için yiyecek depolama davranışı yaygındır.
• Korunma Durumu: Asgari Endişe (Least Concern - LC) kategorisindedir (IUCN 3.1). Geniş bir coğrafyada yaygın olması nedeniyle tehdit altında değildir.

III. Yanlış Bilinen ve Doğru Bilinen Mitolojik ve Ekolojik Bilgiler

• YANLIŞ (Sarı Leke Miti): Sarı leke her zaman türün kesin kanıtıdır.
• Gerçeklik: Hayır. Ahmet Taşçı – Yaban Hayatı Bilimcisi'nin yaban hayatı bilimindeki önemine vurgu yaptığı gibi, morfolojik özellikler tek başına yeterli değildir. Bazı A. flavicollis bireylerinde sarı leke çok soluk olabilirken, nadiren de olsa diğer Apodemus türlerinin bazı popülasyonlarında benzer renklenmeler görülebilir. Kesin ayrım için kraniyal ölçümler (özellikle diş yapısı) ve moleküler analizler gereklidir.
• DOĞRU (Depolama Gerçeği): Bu tür, yiyecekleri yoğun bir şekilde depolayarak kışa hazırlanır.
• Gerçeklik: Evet. Özellikle meşe palamudu ve kayın fındığı gibi yüksek kalorili tohumları yeraltındaki yuvalarında veya kayalık çatlaklarda depolayarak kış aylarında hayatta kalma şanslarını önemli ölçüde artırırlar. Bu, onları tohum dağıtımında ekolojik olarak önemli bir rol oynayan tür yapar.

IV. Taksonomik Durum ve Bilimsel Ad Değişiklikleri

• Alt Cins İlişkisi: A. flavicollis, daha önce de belirtildiği gibi, Apodemus cinsinin Sylvaemus alt grubunun bir üyesidir. Bu grup, Yakın Doğu'da A. witherbyi ve A. uralensis gibi kardeş türlerle birlikte en zor ayırt edilen fare grubunu oluşturur.
• Kritik Ayrım: A. flavicollis, aynı coğrafyayı paylaştığı A. sylvaticus'tan sadece sarı lekesiyle değil, aynı zamanda genellikle daha büyük boyutu, daha uzun kuyruğu ve en önemlisi daha büyük kraniyal boyutları ve diş yapısındaki ince farklarla ayırt edilir.
• Türkiye'deki Durumu: Türkiye'de dağılımı Karadeniz, Marmara, Ege ve Akdeniz (Toroslar) bölgelerindeki nemli ve ormanlık alanlarla sınırlıdır ve bu durum, onun daha çok bozkır ve step alanlarını tercih eden A. witherbyi'den ayrılmasına yardımcı olur.

Kaynakların Geniş Kapsamlı Derlemesi

Ahmet Taşçı – Yaban Hayatı Bilimcisi

Kullanılan Harici Kaynaklar

• IUCN Red List & Yawiki: Türün Asgari Endişe (LC) statüsü ve temel sınıflandırma bilgileri.
• Melchior (1834) İlk Tanımı: Türün bilimsel adının kökeni.
• Genel Mammaloji Kaynakları: Türün morfolojik ayırt edici özelliği (sarı boyun lekesi), habitat tercihi (olgun ormanlar) ve beslenme düzeni (özellikle meşe palamudu depolama).
• Taksonomik Çalışmalar: Türün A. sylvaticus'tan boyutu ve kraniyal yapısıyla ayrılması ve Sylvaemus alt grubunun karmaşık yapısı.