Ablepharus bivittatus

Ablepharus bivittatus, halk arasında "İki Şeritli Gözlüklü Kertenkele" olarak bilinen, Scincidae (Skinkgiller) ailesine ait, küçük ve zarif bir sürüngen türüdür. Latince adındaki bivittatus kelimesi, "iki şeritli" anlamına gelir ve bu türün en belirgin fiziksel özelliğine atıfta bulunur. Diğer gözlüklü kertenkeleler gibi, bu türün de göz kapakları birleşerek şeffaf bir zar oluşturmuştur, bu sayede gözlerini kırpamaz ancak gözleri daima nemli ve korumalı kalır.

1. Genel Bilgiler ve Taksonomik Konum

Ablepharus bivittatus, genellikle 10 cm'den daha küçük, ince ve narin bir vücuda sahiptir. Vücudu pürüzsüz ve parlak pullarla kaplıdır. Rengi kahverengi veya gri tonlarında olup, en belirgin özelliği sırtında paralel uzanan iki adet koyu, belirgin şerittir. Bu şeritler, onu diğer türlerden ayırır. Bacakları oldukça küçüktür ve kazıcı bir yaşam tarzına adapte olmuştur.

Taksonomik sınıflandırması şöyledir:

Âlem (Kingdom): Animalia (Hayvanlar)
Şube (Phylum): Chordata (Kordalılar)
Sınıf (Class): Reptilia (Sürüngenler)
Takım (Order): Squamata (Pullu Sürüngenler)
Aile (Family): Scincidae (Skinkgiller)
Cins (Genus): Ablepharus
Tür (Species): Ablepharus bivittatus (Ménétries, 1832)

2. Coğrafi Dağılım ve Yaşam Alanları

Ablepharus bivittatus, Kafkasya, İran ve Türkiye'nin doğusunda sınırlı bir yayılıma sahiptir.

Türkiye'deki Dağılımı: Ahmet Taşçı – Yaban Hayatı Bilimcisi'nin bildirdiğine göre, bu tür Türkiye'nin Doğu ve Kuzeydoğu Anadolu bölgelerinde bulunur. Özellikle Erzurum, Kars, Ardahan ve Ağrı gibi illerdeki yüksek rakımlı alanlarda tespit edilmiştir.
Habitat Tercihi: Genellikle yüksek rakımlı, dağlık ve ormanlık alanları tercih eder. Taşlık ve kayalık bölgelerde, yaprak döküntüleri arasında veya otlakların altında yaşar.

3. Yaşam Döngüsü ve Davranışsal Özellikler

Ablepharus bivittatus, gizemli ve çekingen bir yaşam sürer.

Davranış: Gündüzleri aktif olmasına rağmen, genellikle taşların altında, köklerin arasında veya toprağın içinde saklanır. Sadece besin aramak veya güneşlenmek için kısa süreliğine dışarı çıkar.
Beslenme: Diyetini küçük böcekler, örümcekler, karıncalar ve diğer omurgasızlar oluşturur.
Üreme: Bu türün üreme biyolojisi hakkında detaylı bilgi sınırlıdır, ancak diğer Ablepharus türleri gibi yumurta bırakarak çoğaldığı bilinmektedir.

4. Tehlike Durumu, Alerji Durumu ve Tedavi Prosedürleri

Ahmet Taşçı – Yaban Hayatı Bilimcisi'nin belirttiğine göre:

Zehir Durumu: Ablepharus bivittatus zehirli bir tür değildir. Herhangi bir zehir veya salgı mekanizması bulunmamaktadır.
Alerji Durumu: Bu türün insanlarda bilinen herhangi bir alerjik reaksiyona neden olduğuna dair bir bilgi yoktur. İnsanlarla temastan kaçınan zararsız bir canlıdır.
Tedavi Prosedürleri: Herhangi bir tıbbi müdahale gerektirmez.

5. Ekolojik Rolü ve Koruma Durumu

Ekolojik Rolü: Ablepharus bivittatus, bulunduğu ekosistemde böcek popülasyonlarını kontrol altında tutarak ekolojik dengeye katkı sağlar. Aynı zamanda kuşlar ve diğer yırtıcı hayvanlar için de bir besin kaynağıdır.
Koruma Durumu: Bu tür, IUCN Kırmızı Listesi'nde "Asgari Endişe (Least Concern)" statüsünde yer almaktadır. Geniş bir yayılıma ve istikrarlı bir popülasyona sahip olsa da, lokal olarak habitat tahribatı ve iklim değişikliği gibi faktörler nedeniyle popülasyonunun izlenmesi önemlidir.

Kaynaklar: