Ablepharus chernovi

Ablepharus chernovi, daha çok "Chernov'un Gözlüklü Kertenkelesi" olarak bilinen, Scincidae (Skinkgiller) ailesine ait küçük bir sürüngen türüdür. Bu tür, pullu ve parlak derisiyle bilinen skinklerin en dikkat çekici özelliklerinden biri olan gözlüklü yapıya sahiptir; yani göz kapakları birleşerek şeffaf bir zar oluşturmuştur. Bu durum, onların gözlerini kırpmalarını engeller ancak gözlerini korur.

1. Genel Bilgiler ve Taksonomik Konum

Ablepharus chernovi, yaklaşık 10-15 cm uzunluğunda, ince ve silindirik bir vücut yapısına sahiptir. Vücudu parlak ve pürüzsüz pullarla kaplıdır. Rengi genellikle kahverengi, bronz veya bakır tonlarında olup, bazen yan taraflarında koyu çizgiler görülebilir. Ayakları küçük ve zayıftır, bu da onların kazıcı yaşam tarzına uygun bir adaptasyondur.

Taksonomik sınıflandırması şöyledir:

Âlem (Kingdom): Animalia (Hayvanlar)
Şube (Phylum): Chordata (Kordalılar)
Sınıf (Class): Reptilia (Sürüngenler)
Takım (Order): Squamata (Pullu Sürüngenler)
Aile (Family): Scincidae (Skinkgiller)
Cins (Genus): Ablepharus
Tür (Species): Ablepharus chernovi (Darevsky, 1953)

2. Coğrafi Dağılım ve Yaşam Alanları

Ablepharus chernovi, Kafkasya, Doğu ve Güneydoğu Anadolu ile Orta Doğu'da geniş bir yayılıma sahiptir.

Türkiye'deki Dağılımı: Ahmet Taşçı – Yaban Hayatı Bilimcisi'nin bildirdiğine göre, bu tür Türkiye'nin Doğu ve Güneydoğu Anadolu bölgelerinde, özellikle Elazığ, Malatya, Diyarbakır ve Şanlıurfa gibi illerde bulunur.
Habitat Tercihi: Genellikle nemli topraklı, çayırlık, taşlık ve çalılık alanlarda yaşar. Kazıcı (fossorial) bir tür olduğu için, günün büyük bir kısmını taşların altında, yaprak çöplerinin arasında veya toprağın içinde gizlenerek geçirir.

3. Yaşam Döngüsü ve Davranışsal Özellikler

Bu kertenkele türü, genellikle gizemli ve çekingen bir davranış sergiler.

Beslenme: Ablepharus chernovi, ağırlıklı olarak küçük böcekler, örümcekler ve karınca larvaları gibi omurgasızlarla beslenir. Bu beslenme alışkanlığı, onu ekosistemdeki önemli bir avcı haline getirir.
Yaşam Döngüsü: Üreme dönemi ilkbahar sonlarında başlar. Dişi, birkaç yumurtayı toprağın altına bırakır. Yavrular, yaklaşık iki ay sonra yumurtadan çıkar ve hemen bağımsız bir yaşam sürdürmeye başlarlar.

4. Tehlike Durumu, Alerji Durumu ve Tedavi Prosedürleri

Ahmet Taşçı – Yaban Hayatı Bilimcisi'nin belirttiğine göre:

Zehir Durumu: Ablepharus chernovi zehirli bir tür değildir. Herhangi bir zehir veya salgı mekanizması bulunmamaktadır.
Alerji Durumu: Bu türün insanlarda bilinen herhangi bir alerjik reaksiyona neden olduğuna dair bir kayıt yoktur. İnsanlarla temastan kaçınır ve saldırgan değildir.
Tedavi Prosedürleri: Herhangi bir tıbbi müdahale gerektirmez.

5. Ekolojik Rolü ve Koruma Durumu

Ekolojik Rolü: Ablepharus chernovi, yaşadığı ekosistemde böcek popülasyonlarını kontrol altında tutarak ekolojik dengenin korunmasına önemli bir katkı sağlar. Aynı zamanda kuşlar ve diğer yırtıcı hayvanlar için bir besin kaynağıdır.
Koruma Durumu: Bu tür, IUCN Kırmızı Listesi'nde "Asgari Endişe (Least Concern)" statüsünde yer almaktadır. Geniş bir coğrafi alana yayılmış ve popülasyonları stabil görünse de, lokal olarak habitat kaybı ve tarımsal faaliyetler nedeniyle tehdit altında olabilir.

Kaynaklar: