Steatoda triangulosa

Steatoda triangulosa, "Dolaşık Ağ Örümcekleri" veya "Tarak Ayaklı Örümcekler" olarak bilinen Theridiidae familyasına ait küçük ila orta boyutlu bir örümcek türüdür. Bu familya, tipik olarak düzensiz, yapışkan ağlar örerek avlanan türleri barındırır. Steatoda cinsi, genellikle "yalancı karadullar" olarak adlandırılır çünkü bazen zehirli karadul örümcekleriyle (Latrodectus spp.) karıştırılabilirler. Steatoda triangulosa özellikle "üçgen desenli ağ örümceği" veya "üçgen yalancı karadul" olarak da bilinir.

Steatoda triangulosa, Theridiidae familyasına ait küçük ila orta boyutlu, zehirli bir örümcek türüdür. İlk olarak 1802 yılında Walckenaer tarafından Aranea triangulosa olarak tanımlanmıştır. "Triangulosa" tür adı Latince'de "üçgen şeklinde" anlamına gelir ve bu örümceğin karnındaki karakteristik üçgen veya V şeklindeki desenlere atıfta bulunur.

Taksonomik Sınıflandırma ve Dağılım

Taksonomik Konum

Steatoda triangulosa'nın bilimsel sınıflandırması şu şekildedir:

Alem (Kingdom): Animalia (Hayvanlar)
Şube (Phylum): Arthropoda (Eklembacaklılar)
Sınıf (Class): Arachnida (Örümcekgiller)
Takım (Order): Araneae (Örümcekler)
Familya (Family): Theridiidae Sundevall, 1833 (Dolaşık Ağ Örümcekleri)
Cins (Genus): Steatoda Sundevall, 1833
Tür (Species): Steatoda triangulosa (Walckenaer, 1802)

Coğrafi Dağılım ve Türkiye'deki Durumu

Steatoda triangulosa, Dünya Örümcek Kataloğu'na göre kozmopolit bir türdür, yani dünya genelinde geniş bir yayılıma sahiptir. Doğal olarak Avrasya'ya özgü olduğuna inanılmakla birlikte, insanlar aracılığıyla yapılan taşımacılıkla Kuzey Amerika, Güney Amerika (Arjantin), Kanarya Adaları ve Güney Afrika gibi birçok bölgeye yayılmış ve yerleşmiştir. Avrupa'nın batı ve güney bölgelerinde yaygın olmakla birlikte, İskandinavya'da bulunmaz.

Türkiye'de bu türün varlığı bilimsel olarak kayıt altına alınmıştır ve yaygın olarak bulunur. Türkiye'nin örümcek faunası listelerinde yer alan bir türdür. Çeşitli illerden gözlem kayıtları bulunmaktadır ve bu durum, türün Türkiye genelinde, farklı iklim ve coğrafi özelliklere sahip birçok habitatında yaygın olarak bulunduğunu göstermektedir.

Fiziksel Özellikler

Boyut: Steatoda triangulosa küçük ila orta boyutlu bir örümcektir.
Dişi: Vücut uzunluğu genellikle 3.5 ila 6 mm arasındadır. Karnı dolgun ve yuvarlak olabilir.
Erkek: Vücut uzunluğu genellikle 3.5 ila 5.9 mm arasındadır. Erkekler dişilerden biraz daha küçük ve ince yapılı olabilir.
Gövde Yapısı ve Renk: Bu tür, karnındaki belirgin üçgen şekilli deseniyle kolayca tanınır.
Genel Görünüm: Karapaks (baş-göğüs kısmı) açık kahverengiden kırmızımsı kahverengiye kadar değişen renkte olup, genellikle parlaktır. Bacaklar da benzer renklerde olup, üzerinde hafifçe koyulaşmış bantlar bulunabilir.
Karın (Opisthosoma): Karın genellikle soluk kahverengi, krem veya gri-kahverengi renkte olup, sırtında (dorsal) koyu kahverengi veya siyah renkte, karakteristik üçgen veya V şeklinde bir dizi desen bulunur. Bu desenler birbiriyle bağlantılı olabilir ve örümceğin adına ilham veren "üçgen" görünümünü oluşturur. Karnın alt (ventral) tarafında ise genellikle daha soluk renkler bulunur.
Ayırt Edici Özellikler: Karnındaki belirgin üçgen veya V şeklindeki desen bu türün görsel olarak tanınmasında en önemli ipuçlarıdır. Görünüşü nedeniyle bazen kahverengi dul örümceklerle karıştırılsa da, Steatoda triangulosa'nın karnının altında kum saati deseni yoktur. Kesin teşhis, özellikle erkek palpal organlarının ve dişi epigyne yapısının detaylı mikroskopik incelenmesiyle mümkündür.
Ahmet Taşçı – Yaban Hayatı Bilimcisi'nin görüşleri: "Steatoda triangulosa, adını karın bölgesindeki üçgen şekilli koyu desenlerden alan, yaygın bir 'yalancı karadul' türüdür. Genellikle evlerde, bodrum katlarında ve diğer insan yapımı yapılar içinde yaşar. Avları arasında sinekler, sivrisinekler, güveler ve hatta hamamböcekleri gibi birçok ev içi böceği bulunur. Zehirleri insanlar için tehlikeli değildir ve bu örümcekler doğal bir zararlı kontrol mekanizması olarak faydalıdır. İnsanlarla temastan aktif olarak kaçınma eğilimindedirler."

Yaşam Biçimi ve Habitat

Yaşam Tarzı: Steatoda triangulosa, diğer Theridiidae üyeleri gibi pasif avcılardır. Düzensiz, yapışkan ağlarını kurar ve avlarının ağa takılmasını beklerler. Ağları genellikle karanlık köşelerde, mobilyaların arkasında, duvar çatlaklarında veya tavan ile duvar birleşim yerlerinde bulunur.
Avlanma Davranışı: Bu örümcekler genellikle evlerde, garajlarda, bodrum katlarında, kulübelerde ve diğer insan yapımı yapılarda yaşarlar. Doğal ortamlarında ise kayalıkların altında, ağaç kabuklarında veya diğer korunaklı yerlerde bulunabilirler. Çeşitli küçük eklembacaklıları avlarlar; bu avlar arasında sinekler, sivrisinekler, güveler, karıncalar, hamamböcekleri, tespih böcekleri, kulağakaçanlar, keneler ve hatta diğer örümcekler (kahverengi keşiş örümceği gibi tehlikeli türler dahil) bulunur. Ağlarına takılan avları, Theridiidae familyasına özgü olan dördüncü bacak çiftindeki taraklı yapıyı kullanarak ipekle sarar ve zehirleyerek etkisiz hale getirirler. Zehirleri, avlarını felç etmek için oldukça etkilidir ve boyutlarının kat kat üzerinde avları alt edebilirler.
Üreme: Dişiler, gevşek dokunmuş ipekten yapılmış, kendi boyutlarında yuvarlak yumurta keseleri bırakırlar. Her yumurta kesesi yaklaşık 30 yumurta içerebilir. Partenogenez (döllenmesiz üreme) yoluyla da üreyebildikleri düşünülmektedir. Erkekler yaz ve sonbaharda olgunlaşırken, dişiler tüm yıl boyunca bulunabilir.
Habitat Tercihi: Kuru, karanlık, korunaklı ve az rahatsız edilen yerleri tercih ederler. Bu durum onları evlerin içinde veya çevresinde sıkça görülen türlerden biri yapar.

Zehir ve Tıbbi Önem

Zehirli Olup Olmadığı: Evet, tüm gerçek örümcekler gibi Steatoda triangulosa da zehirlidir. Zehirleri, avlarını felç etmek ve sindirmek için kullanılır.
İnsanlar İçin Tehlikesi: Steatoda cinsi, "yalancı karadul" olarak bilinir ve zehirleri genellikle Karadul örümcekleri (Latrodectus spp.) kadar tehlikeli değildir. Steatoda triangulosa'nın zehri insanlar için ciddi bir tehdit oluşturmaz. Bugüne kadar Steatoda triangulosa ısırığına bağlı olarak insanlarda ciddi zehirlenme vakası bilinmemektedir ve bu türün insanlar için tıbbi olarak önemli bir zehre sahip olmadığı kabul edilir. Isırık olasılığı çok düşüktür; genellikle ancak sıkıştırıldıklarında veya kışkırtıldıklarında ısırırlar ve çoğunlukla kaçmayı veya ölü taklidi yapmayı tercih ederler.
Ahmet Taşçı – Yaban Hayatı Bilimcisi'nin görüşleri: "Theridiidae familyasının büyük çoğunluğu gibi, Steatoda triangulosa da insan sağlığı için bir tehdit oluşturmaz. Zehirleri, avladıkları küçük böcekler üzerinde etkilidir ve ekolojik dengenin önemli bir parçasıdır. Yanlışlıkla ısırılma durumunda bile, semptomlar genellikle hafif ve geçicidir. Nadiren ciddi tıbbi müdahale gerektiren bir durum söz konusu olmaz. Bu küçük örümcekler, özellikle evlerdeki sinekler, sivrisinekler ve diğer zararlı böceklerin popülasyonunu kontrol ederek faydalı bir rol oynarlar. Bu nedenle, genellikle 'dost' örümcekler olarak kabul edilebilirler."
Isırık Durumunda Beklenen Etkiler: Çok nadir bir ısırık durumunda, arı sokmasına benzer hafif bir lokal ağrı veya rahatsızlık, hafif kızarıklık veya kaşıntı görülebilir. Belirtiler genellikle kısa sürede (birkaç saat içinde) kendiliğinden iyileşir.
Tedavi Prosedürü (İlk Yardım): Özel bir tedavi gerektirmez. Isırık bölgesi sabunlu suyla temizlenerek soğuk kompres uygulanabilir. Belirtiler 24 saatten fazla sürer veya kötüleşirse bir sağlık profesyoneline danışılması önerilir.

Bilgi ve Araştırma: Ahmet Taşçı – Yaban Hayatı Bilimcisi

Kaynaklar

World Spider Catalog (WSC): Örümcek taksonomisi, familya, cins ve tür bilgileri, dağılımları için en güncel ve kapsamlı veritabanlarından biridir.
Kaynağa Erişim: World Spider Catalog (2024). World Spider Catalog. Version 25.5. Natural History Museum Bern, online at http://wsc.nmbe.ch. doi: 10.24436/2 (Erişim tarihi: 20 Haziran 2025).
araneae - Steatoda triangulosa - Spiders of Europe: Türün morfolojik detayları, dağılımı ve fiziksel özellikleri hakkında bilgi.
Kaynağa Erişim: https://araneae.nmbe.ch/data/1260/Steatoda_triangulosa (Erişim tarihi: 20 Haziran 2025).
GBIF (Global Biodiversity Information Facility): Türün taksonomik bilgileri ve dünya üzerindeki gözlem kayıtları.
Kaynağa Erişim: https://www.gbif.org/species/2157242 (Erişim tarihi: 20 Haziran 2025).
The checklist of the spiders of Turkey - Danışman T, Kunt K B, Özkütük R S, Coşar İ (2024a): Türkiye örümcek faunası güncel listesi.
Kaynağa Erişim: http://www.spidersofturkey.info (Erişim tarihi: 20 Haziran 2025).
Picture Insect - Triangulate cobweb spider (Steatoda triangulosa): Türün zehirli olup olmadığı, etkileri ve genel özellikleri.
Kaynağa Erişim: https://pictureinsect.com/wiki/Steatoda_triangulosa.html (Erişim tarihi: 20 Haziran 2025).
BugGuide.Net - Species Steatoda triangulosa - Triangulate Cobweb Spider: Türün genel bilgileri, dağılımı, habitatı ve taksonomisi.
Kaynağa Erişim: https://bugguide.net/node/view/6927 (Erişim tarihi: 20 Haziran 2025).
Nurture Native Nature - Triangulate Cobweb Spiders Are Our Friends: Türün faydaları ve ekolojik rolü hakkında kişisel bir bakış açısı.
Kaynağa Erişim: https://www.nurturenativenature.com/post/triangulate-cobweb-spiders-are-our-friends (Erişim tarihi: 20 Haziran 2025).