Theridion melanurum

Theridion melanurum, "Dolaşık Ağ Örümcekleri" veya "Tarak Ayaklı Örümcekler" olarak bilinen Theridiidae familyasına ait küçük boyutlu bir örümcek türüdür. Bu familya, tipik olarak düzensiz, yapışkan ağlar örerek avlanan türleri barındırır. Theridion cinsi, dünya genelinde oldukça yaygın ve tür çeşitliliği yüksek olan bir cinstir.

Theridion melanurum, Theridiidae familyasına ait küçük boyutlu, zehirli bir örümcek türüdür. İlk olarak 1871 yılında Hahn tarafından tanımlanmıştır. "Melanurum" tür adı, Yunanca "melas" (siyah) ve "oura" (kuyruk) kelimelerinden türetilmiştir, bu da örümceğin karnının arka kısmındaki veya genelindeki koyu renklenmeye atıfta bulunuyor olabilir.

Taksonomik Sınıflandırma ve Dağılım

Taksonomik Konum

Theridion melanurum'un bilimsel sınıflandırması şu şekildedir:

Alem (Kingdom): Animalia (Hayvanlar)
Şube (Phylum): Arthropoda (Eklembacaklılar)
Sınıf (Class): Arachnida (Örümcekgiller)
Takım (Order): Araneae (Örümcekler)
Familya (Family): Theridiidae Sundevall, 1833 (Dolaşık Ağ Örümcekleri)
Cins (Genus): Theridion Walckenaer, 1805
Tür (Species): Theridion melanurum Hahn, 1831 (bazı kaynaklarda ilk tanım Hahn, 1831 olarak belirtilmektedir, World Spider Catalog ise C.L. Koch, 1837'yi geçerli kabul eder, ancak tür Hahn tarafından tanımlanmıştır).

Coğrafi Dağılım ve Türkiye'deki Durumu

Theridion melanurum, Dünya Örümcek Kataloğu'na göre Palearktik bölgenin geniş bir kısmında yayılış gösterir. Bu, Avrupa, Türkiye, Kafkasya, Rusya (Avrupa'dan Uzak Doğu'ya), Orta Asya, Çin, Kore ve Japonya'yı kapsayan geniş bir coğrafyadır. Ayrıca Kuzey Amerika'ya da tanıtılmış bir türdür.

Türkiye'de bu türün varlığı bilimsel olarak kayıt altına alınmıştır ve yaygın olarak bulunur. Türkiye'nin örümcek faunası listelerinde yer alan bir Theridion türüdür. Ülkenin çeşitli bölgelerinden, özellikle ağaçlık ve çalılık alanlardan gözlem kayıtları bulunmaktadır. Bu durum, türün Türkiye genelinde, farklı iklim ve coğrafi özelliklere sahip birçok habitatında yaygın olarak bulunduğunu göstermektedir.

Fiziksel Özellikler

Boyut: Theridion melanurum küçük boyutlu bir örümcektir.
Dişi: Vücut uzunluğu genellikle 2.5 ila 4 mm arasındadır.
Erkek: Vücut uzunluğu genellikle 2 ila 3 mm arasındadır. Erkekler dişilerden biraz daha küçük olabilir.
Gövde Yapısı ve Renk: Bu türün renklenmesi ve desenleri, Theridion cinsindeki diğer türler gibi değişkenlik gösterebilir, ancak genellikle karakteristik özelliklere sahiptir.
Genel Görünüm: Karapaks (baş-göğüs kısmı) sarımsı kahverengiden koyu kahverengiye kadar değişen renkte olabilir. Genellikle baş bölgesinde ve kenarlarda daha koyu tonlar bulunur.
Bacaklar: Sarımsı kahverengi olup, üzerinde belirgin koyu kahverengi veya siyah halkalar veya lekeler bulunur. Bu halkalar, türün diğer Theridion türlerinden ayırt edilmesinde önemli bir ipucu olabilir.
Karın (Opisthosoma): Karın genellikle oval ve açık renkte (beyazımsı, sarımsı veya açık kahverengi) olup, üzerinde belirgin, koyu kahverengi veya siyah renkte, testere dişi veya dalgalı bir orta bant ve yanlarda koyu lekeler bulunur. Bu desen, bireyden bireye ve yaşadığı ortama göre farklılık gösterebilir. Bazı bireylerde karın tamamen koyu renkli olabilir.
Ayırt Edici Özellikler: Karnındaki dalgalı veya testere dişi şeklindeki koyu orta bant ve bacaklardaki belirgin halkalar bu türün görsel olarak tanınmasında yardımcı ipuçlarıdır. Ancak, Theridion cinsindeki birçok tür birbirine benzerlik gösterdiğinden, kesin teşhis, özellikle erkek palpal organlarının ve dişi epigyne yapısının detaylı mikroskopik incelenmesiyle mümkündür.
Ahmet Taşçı – Yaban Hayatı Bilimcisi'nin görüşleri: "Theridion melanurum, bacaklarındaki belirgin halkalar ve karın sırtındaki dalgalı koyu desenle tanınan küçük bir Theridiidae türüdür. Geniş bir Palearktik yayılışa sahiptir ve Türkiye'de de sıkça rastlanan türlerdendir. Genellikle bitki örtüsü içinde, ağaçların ve çalılıkların üzerinde ağlarını kurarlar. Ekolojik olarak küçük böcekleri avlayarak popülasyon dengeleyici bir rol oynarlar. Zehirleri insanlar için tehlikeli değildir ve insanlarla temastan aktif olarak kaçınma eğilimindedirler."

Yaşam Biçimi ve Habitat

Yaşam Tarzı: Theridion melanurum, diğer Theridiidae üyeleri gibi pasif avcılardır. Düzensiz, yapışkan ağlarını kurar ve avlarının ağa takılmasını beklerler. Ağları genellikle bitki örtüsü içinde, yaprakların altlarında, çalılıkların arasında veya ağaç dallarında bulunur.
Avlanma Davranışı: Bu örümcekler genellikle ormanlık alanlar, çalılıklar, bahçeler, parklar ve kırsal alanlar gibi çeşitli habitatlarda bulunurlar. Bitki örtüsü yoğun olan bölgelerde daha sık görülürler. Küçük böcekleri (sinekler, yaprak bitleri, diğer küçük eklembacaklılar vb.) avlarlar. Ağlarına takılan avları, Theridiidae familyasına özgü olan dördüncü bacak çiftindeki taraklı yapıyı kullanarak ipekle sarar ve zehirleyerek etkisiz hale getirirler.
Üreme: Dişiler, ağlarının içinde veya yakınında, korunaklı bir yere ipekten yapılmış yumurta keseleri bırakırlar. Yetişkin bireylere genellikle ilkbahar ve yaz aylarında rastlanır.
Habitat Tercihi: Bitki örtüsünün yoğun olduğu, korunaklı ve böceklerin bol olduğu yerleri tercih ederler. Bu durum onları evlerin içinde değil, daha çok dış ortamda görülen türlerden biri yapar.

Zehir ve Tıbbi Önem

Zehirli Olup Olmadığı: Evet, tüm gerçek örümcekler gibi Theridion melanurum de zehirlidir. Zehirleri, avlarını felç etmek ve sindirmek için kullanılır.
İnsanlar İçin Tehlikesi: Theridion cinsi, genellikle insanlar için tıbbi önemi olmayan türleri içerir. Theridion melanurum'un zehri insanlar için ciddi bir tehdit oluşturmaz. Isırık olasılığı çok düşüktür çünkü çeneleri küçüktür ve genellikle insanlardan kaçınma eğilimindedirler. Bir tehdit hissettiklerinde veya ezilme riski altında kaldıklarında ısırabilirler. Ancak ısırık olsa dahi, insan üzerinde hafif kaşıntı, kızarıklık veya lokal ağrı dışında herhangi bir toksik ya da alerjik etki yarattığı belgelenmemiştir. Zehirleri, bal arısı sokması veya sivrisinek ısırığı gibi çok hafif lokal reaksiyonlara neden olabilir.
Ahmet Taşçı – Yaban Hayatı Bilimcisi'nin görüşleri: "Theridiidae familyasının büyük çoğunluğu gibi, Theridion melanurum da insan sağlığı için bir tehdit oluşturmaz. Zehirleri, avladıkları küçük böcekler üzerinde etkilidir ve ekolojik dengenin önemli bir parçasıdır. Yanlışlıkla ısırılma durumunda bile, semptomlar genellikle hafif ve geçicidir. Nadiren ciddi tıbbi müdahale gerektiren bir durum söz konusu olmaz. Bu küçük örümcekler, doğadaki böcek popülasyonlarının kontrolünde faydalı bir role sahiptir."
Isırık Durumunda Beklenen Etkiler: Çok nadir bir ısırık durumunda, arı sokmasına benzer, geçici bir kaşıntı, kızarıklık ve lokal ağrı görülebilir. Belirtiler genellikle birkaç saat içinde iyileşir.
Tedavi Prosedürü (İlk Yardım): Özel bir tedavi gerektirmez. Isırık bölgesi sabunlu suyla temizlenerek soğuk kompres uygulanabilir. Gerekirse ağrı kesici alınabilir. Belirtiler 24 saatten fazla sürer veya kötüleşirse bir sağlık profesyoneline danışılması önerilir.

Bilgi ve Araştırma: Ahmet Taşçı – Yaban Hayatı Bilimcisi

Kaynaklar

World Spider Catalog (WSC): Örümcek taksonomisi, familya, cins ve tür bilgileri, dağılımları için en güncel ve kapsamlı veritabanlarından biridir.
Kaynağa Erişim: World Spider Catalog (2024). World Spider Catalog. Version 25.5. Natural History Museum Bern, online at http://wsc.nmbe.ch. doi: 10.24436/2 (Erişim tarihi: 20 Haziran 2025).
araneae - Theridion melanurum - Spiders of Europe: Türün morfolojik detayları, dağılımı ve fiziksel özellikleri hakkında bilgi.
Kaynağa Erişim: https://araneae.nmbe.ch/data/2208/Theridion_melanurum (Erişim tarihi: 20 Haziran 2025).
GBIF (Global Biodiversity Information Facility): Türün taksonomik bilgileri ve dünya üzerindeki gözlem kayıtları.
Kaynağa Erişim: https://www.gbif.org/species/2157147 (Erişim tarihi: 20 Haziran 2025).
The checklist of the spiders of Turkey - Danışman T, Kunt K B, Özkütük R S, Coşar İ (2024a): Türkiye örümcek faunası güncel listesi.
Kaynağa Erişim: http://www.spidersofturkey.info (Erişim tarihi: 20 Haziran 2025).
Spider Recording Scheme - Summary for Theridion melanurum (Araneae): Türün Birleşik Krallık'taki dağılımı, habitatı ve ekolojisi hakkında bilgiler.
Kaynağa Erişim: https://srs.britishspiders.org.uk/portal.php/p/Summary/s/Theridion+melanurum (Erişim tarihi: 20 Haziran 2025).
Wikipedia - Theridion melanurum: Tür hakkında genel bilgi.
Kaynağa Erişim: https://en.wikipedia.org/wiki/Theridion_melanurum (Erişim tarihi: 20 Haziran 2025).