Steatoda grossa

Steatoda grossa, "Dolaşık Ağ Örümcekleri" veya "Tarak Ayaklı Örümcekler" olarak bilinen Theridiidae familyasına ait küçük ila orta boyutlu bir örümcek türüdür. Bu familya, tipik olarak düzensiz, yapışkan ağlar örerek avlanan türleri barındırır. Steatoda cinsi, genellikle "yalancı karadullar" olarak adlandırılır çünkü bazen zehirli karadul örümcekleriyle (Latrodectus spp.) karıştırılabilirler. Steatoda grossa özellikle "ev yalancı karadulu" veya "dolap örümceği" olarak da bilinir.

Steatoda grossa, Theridiidae familyasına ait küçük ila orta boyutlu, zehirli bir örümcek türüdür. İlk olarak 1838 yılında C. L. Koch tarafından tanımlanmıştır. "Grossa" tür adı Latince'de "iri" veya "büyük" anlamına gelir ve bu örümceğin bazı diğer Steatoda türlerine göre daha dolgun ve iri bir görünüme sahip olabilmesine atıfta bulunur.

Taksonomik Sınıflandırma ve Dağılım

Taksonomik Konum

Steatoda grossa'nın bilimsel sınıflandırması şu şekildedir:

Alem (Kingdom): Animalia (Hayvanlar)
Şube (Phylum): Arthropoda (Eklembacaklılar)
Sınıf (Class): Arachnida (Örümcekgiller)
Takım (Order): Araneae (Örümcekler)
Familya (Family): Theridiidae Sundevall, 1833 (Dolaşık Ağ Örümcekleri)
Cins (Genus): Steatoda Sundevall, 1833
Tür (Species): Steatoda grossa (C.L. Koch, 1838)

Coğrafi Dağılım ve Türkiye'deki Durumu

Steatoda grossa, Dünya Örümcek Kataloğu'na göre kozmopolit bir türdür, yani dünya genelinde geniş bir yayılıma sahiptir. Avrupa, ılıman Asya, Kuzey ve Güney Amerika, Makaronozya, Afrika, Yeni Zelanda ve Hawaii gibi birçok bölgeye yayılmıştır. Özellikle insan yerleşimlerinin yaygın olduğu alanlarda sıkça rastlanır.

Türkiye'de bu türün varlığı bilimsel olarak kayıt altına alınmıştır ve yaygın olarak bulunur. Türkiye'nin örümcek faunası listelerinde yer alan Steatoda türlerinden biridir. Bu durum, türün Türkiye genelinde, farklı iklim ve coğrafi özelliklere sahip birçok habitatında yaygın olarak bulunduğunu göstermektedir.

Fiziksel Özellikler

Boyut: Steatoda grossa küçük ila orta boyutlu bir örümcektir.
Dişi: Vücut uzunluğu genellikle 6 ila 10 mm arasındadır. Karnı oldukça dolgun ve yuvarlak olabilir.
Erkek: Vücut uzunluğu genellikle 4 ila 6 mm arasındadır. Erkekler dişilerden biraz daha küçük ve genellikle daha ince yapılıdır.
Gövde Yapısı ve Renk: Bu tür, parlak, koyu renkli gövdesi ve karın üzerindeki belirgin deseniyle tanınır.
Genel Görünüm: Karapaks (baş-göğüs kısmı) parlak siyah veya koyu kırmızımsı kahverengidir. Bacaklar da aynı renkte veya biraz daha açık tonlarda olup, bazen hafif koyu bantlar görülebilir.
Karın (Opisthosoma): Karın genellikle oval, parlak ve koyu mordansı-kahverengi veya siyahtır. Karın sırtında (dorsal) hilal şeklinde, açık renkli (beyaz, krem veya sarımsı) bir bant ve bunun arkasında genellikle üç adet soluk, üçgen şeklinde leke bulunur. Bu desenler bireyden bireye değişebilir; bazı bireylerde oldukça belirginken, bazılarında daha soluk olabilir veya neredeyse hiç görünmeyebilir.
Ayırt Edici Özellikler: Parlak, koyu renkli gövdesi ve karnındaki hilal şeklindeki bant ile üçgen lekeler bu türün görsel olarak tanınmasında önemli ipuçlarıdır. Bazen karadul örümcekleriyle karıştırılabilse de, Steatoda grossa'nın kırmızımsı kum saati deseni yoktur ve genellikle daha küçük ve daha dolgun bir yapıya sahiptir. Kesin teşhis, özellikle erkek palpal organlarının ve dişi epigyne yapısının detaylı mikroskopik incelenmesiyle mümkündür.
Ahmet Taşçı – Yaban Hayatı Bilimcisi'nin görüşleri: "Steatoda grossa, 'ev yalancı karadulu' olarak bilinen, oldukça yaygın ve koyu renkli bir Theridiidae türüdür. Özellikle karın sırtındaki hilal şeklindeki bant ve üçgen lekeleriyle tanınır. Bu örümcekler, genellikle kapalı alanlarda, evlerde ve binalarda yaşayarak küçük böcekleri avlar ve bu yönleriyle insanlara fayda sağlarlar. Zehirleri insanlar için tehlikeli değildir ve çoğu örümcek gibi, insanlardan aktif olarak kaçınma eğilimindedirler."

Yaşam Biçimi ve Habitat

Yaşam Tarzı: Steatoda grossa, diğer Theridiidae üyeleri gibi pasif avcılardır. Düzensiz, yapışkan ağlarını kurar ve avlarının ağa takılmasını beklerler. Ağları genellikle karanlık, korunaklı ve az rahatsız edilen yerlerde bulunur.
Avlanma Davranışı: Bu örümcekler genellikle evlerde, bodrum katlarında, garajlarda, kilerlerde, dolaplarda, çitlerde ve dış binalarda bulunurlar. Ağlarını duvarlardaki, mobilyalardaki veya diğer yüzeylerdeki çatlak ve yarıklara yakın yerlere örerler. Küçük böcekleri (sinekler, karıncalar, hamamböcekleri, diğer küçük örümcekler vb.) ve hatta bazen kendilerinden daha büyük olan tespih böceklerini avlarlar. Ağlarına takılan avları, Theridiidae familyasına özgü olan dördüncü bacak çiftindeki taraklı yapıyı kullanarak ipekle sarar ve zehirleyerek etkisiz hale getirirler.
Üreme: Dişiler, ağlarının içine veya yakınında, korunaklı bir yere ipekten yapılmış yumurta keseleri bırakırlar. Bir dişi yaşamı boyunca birkaç yumurta kesesi üretebilir. Yetişkin bireylere genellikle yıl boyunca rastlanabilir. Dişiler birkaç yıl yaşayabilirken, erkekler çiftleşmeden sonra kısa süre içinde ölür.
Habitat Tercihi: İnsan yapımı yapılar, kuru ve az rahatsız edilen köşeler ve karanlık alanlar bu türün tipik yaşam alanlarıdır.

Zehir ve Tıbbi Önem

Zehirli Olup Olmadığı: Evet, tüm gerçek örümcekler gibi Steatoda grossa da zehirlidir. Zehirleri, avlarını felç etmek ve sindirmek için kullanılır.
İnsanlar İçin Tehlikesi: Steatoda cinsi, "yalancı karadul" olarak bilinir ve zehirleri genellikle Karadul örümcekleri (Latrodectus spp.) kadar tehlikeli değildir. Steatoda grossa'nın zehri insanlar için ciddi bir tehdit oluşturmaz. Isırık olasılığı çok düşüktür çünkü çeneleri küçüktür ve genellikle insanlardan kaçınma eğilimindedirler. Bir tehdit hissettiklerinde veya ezilme riski altında kaldıklarında ısırabilirler. Ancak ısırık olsa dahi, insan üzerinde hafif kaşıntı, kızarıklık veya lokal ağrı dışında ciddi bir toksik ya da alerjik etki yarattığı belgelenmemiştir. Zehirleri, bal arısı sokması veya sivrisinek ısırığı gibi çok hafif lokal reaksiyonlara neden olabilir. Bazı raporlar, ısırık bölgesinde hafif şişlik ve kızarıklıkla birlikte, mide bulantısı veya baş ağrısı gibi çok hafif sistemik semptomların nadiren görülebileceğini belirtir, ancak bunlar genellikle kendiliğinden geçer ve kalıcı bir sorun yaratmaz.
Ahmet Taşçı – Yaban Hayatı Bilimcisi'nin görüşleri: "Theridiidae familyasının büyük çoğunluğu gibi, Steatoda grossa da insan sağlığı için bir tehdit oluşturmaz. Zehirleri, avladıkları küçük böcekler üzerinde etkilidir ve ekolojik dengenin önemli bir parçasıdır. Yanlışlıkla ısırılma durumunda bile, semptomlar genellikle hafif ve geçicidir. Nadiren ciddi tıbbi müdahale gerektiren bir durum söz konusu olmaz. Bu küçük örümcekler, özellikle evlerdeki zararlı böceklerin popülasyonunu kontrol ederek faydalı bir rol oynarlar."
Isırık Durumunda Beklenen Etkiler: Çok nadir bir ısırık durumunda, arı sokmasına benzer, geçici bir kaşıntı, kızarıklık ve lokal ağrı görülebilir. Semptomlar genellikle birkaç saat içinde iyileşir.
Tedavi Prosedürü (İlk Yardım): Özel bir tedavi gerektirmez. Isırık bölgesi sabunlu suyla temizlenerek soğuk kompres uygulanabilir. Gerekirse ağrı kesici alınabilir. Belirtiler 24 saatten fazla sürer veya kötüleşirse bir sağlık profesyoneline danışılması önerilir.

Bilgi ve Araştırma: Ahmet Taşçı – Yaban Hayatı Bilimcisi

Kaynaklar

World Spider Catalog (WSC): Örümcek taksonomisi, familya, cins ve tür bilgileri, dağılımları için en güncel ve kapsamlı veritabanlarından biridir.
Kaynağa Erişim: World Spider Catalog (2024). World Spider Catalog. Version 25.5. Natural History Museum Bern, online at http://wsc.nmbe.ch. doi: 10.24436/2 (Erişim tarihi: 20 Haziran 2025).
araneae - Steatoda grossa - Spiders of Europe: Türün morfolojik detayları, dağılımı ve fiziksel özellikleri hakkında bilgi.
Kaynağa Erişim: https://araneae.nmbe.ch/data/100/Steatoda_grossa (Erişim tarihi: 20 Haziran 2025).
GBIF (Global Biodiversity Information Facility): Türün taksonomik bilgileri ve dünya üzerindeki gözlem kayıtları.
Kaynağa Erişim: https://www.gbif.org/species/2157302 (Erişim tarihi: 20 Haziran 2025).
The checklist of the spiders of Turkey - Danışman T, Kunt K B, Özkütük R S, Coşar İ (2024a): Türkiye örümcek faunası güncel listesi.
Kaynağa Erişim: http://www.spidersofturkey.info (Erişim tarihi: 20 Haziran 2025).
Spider Recording Scheme - Summary for Steatoda grossa (Araneae): Türün ekolojisi, habitatı ve Birleşik Krallık'taki yayılışı hakkında detaylı bilgi.
Kaynağa Erişim: https://srs.britishspiders.org.uk/portal.php/p/Summary/s/Steatoda+grossa (Erişim tarihi: 20 Haziran 2025).
UK Safari - False Widow Spiders - Steatoda grossa: Türün İngiltere'deki dağılımı, habitatı ve özellikleri hakkında bilgi.
Kaynağa Erişim: https://www.uksafari.com/steatodagrossa.htm (Erişim tarihi: 20 Haziran 2025).
BugGuide.Net - Species Steatoda grossa - False Widow: Türün Kuzey Amerika'daki varlığı ve genel özellikleri hakkında bilgi.
Kaynağa Erişim: https://bugguide.net/node/view/162817 (Erişim tarihi: 20 Haziran 2025).
https://www.inaturalist.org/observations/256974920