Sorex raddei
Genel Özellikler ve Ekoloji
Sorex raddei, Kafkasya, Türkiye’nin doğu bölgeleri ve Kuzey İran’a kadar yayılım gösteren küçük bir memeli türüdür. Vücut uzunluğu 6–8 cm, kuyruk uzunluğu 3–4 cm ve ağırlığı 5–10 gram arasında değişir. Tüyleri kahverengimsi veya grimsi, karın kısmı açık renklidir. Tür, ince uzun burun yapısı ve keskin dişleriyle böcek ve diğer küçük omurgasızları yakalamaya adapte olmuştur. Gececil ve toprak yüzeyine yakın yaşam tarzına sahiptir. Beslenme alışkanlığı böcekler, solucanlar ve küçük omurgasızları içerir; bu yönüyle ekosistemde zararlı böceklerin kontrolünde önemli rol oynar. Kayalık alanlar, orman kenarları, çalılıklar ve nemli otluklar tercih edilen habitatlardır. Tür ZEHİRLİ DEĞİLDİR.
Taksonomik Sınıflandırma
Âlem (Kingdom): Animalia
Şube (Phylum): Chordata
Sınıf (Class): Mammalia
Takım (Order): Eulipotyphla
Familya (Family): Soricidae
Cins (Genus): Sorex
Tür (Species): Sorex raddei (Ognev, 1922)
Davranış ve Üreme
Sorex raddei gece aktif bir türdür ve gündüzleri yaprak, taş altı veya çalı diplerinde gizlenir. Üreme dönemi ilkbahar ve yaz aylarında gerçekleşir. Dişi bir batında 2–6 yavru doğurur. Yavrular gözleri kapalı ve tüyleri kısa olarak doğar; anne yavruların bakımını üstlenir. Yavrular hızlı bir gelişim gösterir ve kısa sürede bağımsız hale gelir. Tür kış uykusuna yatmaz, ancak soğuk dönemlerde aktivitesini azaltır.
Korunma Durumu ve İnsanlarla İlişkisi
IUCN Kırmızı Listesi’nde “Asgari Endişe (Least Concern – LC)” kategorisinde yer almaktadır. Türün yaygınlığı sayesinde küresel ölçekte tehdit altında değildir ancak yerel ölçekte habitat kaybı, tarımsal ilaç kullanımı ve arazi değişiklikleri popülasyonu etkileyebilir. İnsanlara zararsızdır ve herhangi bir toksik etkisi yoktur.
Mitoloji ve Halk İnanışları
Küçük memelilerle ilgili halk inanışlarında Sorex türleri genellikle zararsız ama “kurnaz” ve “çevik” hayvanlar olarak kabul edilir. Anadolu’da fare ve benzeri küçük kemirgenlerin uğursuzluk getirebileceğine dair eski inançlar bulunmakla birlikte, Sorex raddei gibi küçük yarasayeni ve kertenkele benzeri küçük yırtıcılar ekosistemde faydalı oldukları için özellikle bahçe ve tarım alanlarında olumlu bir rol üstlenir. Kültürel efsanelerde ise küçük ama çevik avcılar olarak bilinir.
Doğru ve Yanlış Bilinenler
Yanlış Bilinenler: Küçük memelilerin hepsi zararlı ve hastalık taşıyıcıdır; Sorex raddei’nin ısırıkları tehlikelidir.
Doğru Bilinenler: Sorex raddei tamamen zararsızdır, insanlara zarar vermez ve toksik değildir; yalnızca böcek ve küçük omurgasızları avlar.
Araştırma ve Kaynak
Araştırma : Ahmet Taşçı – Yaban Hayatı Bilimcisi
Hutterer, R. (2005). Order Soricomorpha. In D. E. Wilson & D. M. Reeder (Eds.), Mammal Species of the World: A Taxonomic and Geographic Reference (pp. 220–311). Johns Hopkins University Press.
Amori, G., & Hutterer, R. (2021). Sorex raddei. The IUCN Red List of Threatened Species 2021.
Ognev, S. I. (1922). Mammals of the Caucasus. Moscow.
