Suncus etruscus
Genel Özellikler ve Ekoloji
Suncus etruscus, Avrupa, Kuzey Afrika ve Türkiye’nin güney bölgelerinde yaygın olarak görülen en küçük memelilerden biridir. Vücut uzunluğu 3,5–5,2 cm, kuyruk uzunluğu 2,5–4 cm ve ağırlığı 1,2–2,7 gram arasındadır. Tüyleri sırt kısmında gri-kahverengi, karın kısmında ise açık renklidir. Sivri burun ve keskin dişleri sayesinde böcek ve küçük omurgasızları avlamaya adapte olmuştur. Gececil bir türdür ve yaprak altları, taş araları veya çalılık diplerinde saklanır. Habitat olarak çalılıklar, tarım alanları, taşlık ve ormanlık bölgeler tercih edilir. Ekosistemde böcek popülasyonlarını kontrol ederek önemli bir rol oynar. Tür ZEHİRLİ DEĞİLDİR.
Taksonomik Sınıflandırma
Âlem (Kingdom): Animalia
Şube (Phylum): Chordata
Sınıf (Class): Mammalia
Takım (Order): Eulipotyphla
Aile (Family): Soricidae
Cins (Genus): Suncus
Tür (Species): Suncus etruscus (Savi, 1822)
Davranış ve Üreme
Suncus etruscus gece aktiftir ve gündüzleri yaprak altları, taş araları veya çalılık diplerinde saklanır. Üreme dönemi ilkbahar ve yaz aylarında gerçekleşir. Dişi bir batında 2–6 yavru doğurur. Yavrular gözleri kapalı ve tüyleri kısa doğar; anne yavruların bakımını üstlenir. Yavrular hızlı gelişir ve kısa sürede bağımsız hale gelir. Kış uykusuna yatmaz, ancak soğuk dönemlerde aktivitelerini azaltır. Metabolizması çok hızlıdır ve sürekli beslenmeye ihtiyaç duyar.
Korunma Durumu ve İnsanlarla İlişkisi
IUCN Kırmızı Listesi’nde “Asgari Endişe (Least Concern – LC)” kategorisindedir. Habitat kaybı ve tarımsal pestisitler bazı popülasyonları olumsuz etkileyebilir. İnsanlarla ilişkisi olumlu olup, bahçe ve tarım alanlarında böcekleri kontrol ederek ekosisteme fayda sağlar. İnsanlara zarar vermez ve toksik değildir.
Mitoloji ve Halk İnanışları
Suncus etruscus gibi minik memeliler, halk arasında çevik ve kurnaz olarak kabul edilmiştir. Anadolu’da çok küçük boyutları nedeniyle görünmezlik ve gizlilik ile ilişkilendirilmiş, evin veya bahçenin gizli düzenini koruyan bir hayvan olarak görülmüştür. Avrupa folklorunda ise bu tür küçük sinek fareleri, doğadaki dengeyi koruyan “minik koruyucular” olarak betimlenir.
Doğru ve Yanlış Bilinenler
Yanlış Bilinenler: Küçük memeliler zararlıdır; ısırıkları zehirlidir veya hastalık taşır.
Doğru Bilinenler: Suncus etruscus tamamen zararsızdır, toksik değildir ve insanlara doğrudan zarar vermez; yalnızca böcek ve küçük omurgasızları avlar.
Araştırma ve Kaynak
Araştırma : Ahmet Taşçı – Yaban Hayatı Bilimcisi
Hutterer, R. (2005). Order Soricomorpha. In D. E. Wilson & D. M. Reeder (Eds.), Mammal Species of the World: A Taxonomic and Geographic Reference (pp. 220–311). Johns Hopkins University Press.
Amori, G., & Hutterer, R. (2021). Suncus etruscus. The IUCN Red List of Threatened Species 2021.
Nowak, R. M. (1999). Walker's Mammals of the World. Johns Hopkins University Press.
