Scomberomorus commerson

Scomberomorus commerson, yaygın olarak Çizgili İskorpit veya Dikenli İskorpit (Spanish Mackerel) olarak bilinen, Scombridae (Orkinoslar ve Palamutgiller) familyasına ait büyük bir deniz balığı türüdür. Hem ticari hem de sportif balıkçılık için büyük öneme sahiptir.

1. Genel Bilgiler ve Fiziksel Özellikler

Yaygın İsimler: Çizgili İskorpit, Dikenli İskorpit (Spanish Mackerel), Tanguigue.
Boyut: Türünün en büyükleri arasındadır. Maksimum 240 cm çatal uzunluğuna ve 70 kg ağırlığa kadar ulaşabilir. Genellikle yakalanan boyları 120 cm civarındadır.
Ayırt Edici Özellikler:
Vücut Şekli: Uzun, ince ve yanlardan hafifçe sıkıştırılmış, torpido benzeri bir gövdeye sahiptir.
Renk ve Desen: Sırtı parlak mavi-gri, yanları ise gümüşi mavi yansımalıdır. En belirgin özelliği, yanlarında bulunan çok sayıda dar, dalgalı, dikey koyu çizgilerdir. Bu çizgilerin sayısı balık büyüdükçe artar (40 cm'lik bir örnekte 20 civarındayken, 150 cm'lik bir örnekte 65'e kadar çıkabilir).
Yan Çizgi: Yan çizgi, ikinci sırt yüzgecinin hemen altında keskin bir şekilde aşağı doğru eğilir, bu da onu benzer türlerden ayırmaya yarayan önemli bir tanımlayıcı özelliktir.
Dişler: Güçlü, üçgen şeklinde ve keskin dişlere sahiptir.

2. Habitat, Dağılım ve Ekoloji

Dağılım: Hint-Batı Pasifik bölgesinde çok geniş bir alanda yayılış gösterir. Bu bölge, Kızıldeniz ve Doğu Afrika'dan Güneydoğu Asya'ya, kuzeyde Çin ve Japonya'ya, güneyde ise Avustralya'nın güneydoğu kıyılarına kadar uzanır.
Lessepsiyen Göçmen: Süveyş Kanalı'nın açılmasıyla Hint Okyanusu'ndan Akdeniz'e göç eden (Lessepsiyen göçmen) türlerden biridir ve Doğu Akdeniz'de artık yaygın ve yerel balıkçılık için önemli bir hedef tür haline gelmiştir.
Habitat: Pelajik-neritik bir türdür, yani açık denizde yaşamakla birlikte kıta sahanlığı kenarına ve sığ kıyı sularına yakın bölgeleri, kayalık burunları ve lagünleri tercih eder. Derinliği 10 ila 70 metre arasındaki sularda bulunur, ancak 200 metreye kadar da inebilir.
Beslenme: Açgözlü ve fırsatçı bir etoburdur. Başlıca besinleri, hamsi, sardalya ve karangid gibi küçük sürü balıklarıdır. Ayrıca kalamar ve karides de tüketir. Genellikle tek başına avlanır veya küçük gruplar halinde gezer.
Göç: Hem kıyı şeridi boyunca uzun göçler yapan popülasyonları hem de belirli resif veya bölgelerde kalıcı olarak yaşayan popülasyonları olduğu bilinmektedir. Göçler genellikle besin mevcudiyetine ve su sıcaklığına bağlıdır.

3. Yaşam Döngüsü ve Koruma Durumu

Üreme: Okyanus koşullarında, resif kenarlarında ürerler. Yumurtalar pelajiktir (suda yüzer). Üreme dönemi tropikal sularda uzundur ve genellikle su sıcaklığının en yüksek olduğu zamanlarla ilişkilidir. Dişiler yaklaşık 2 yaşında ve 80 cm civarında cinsel olgunluğa erişir.
Koruma Durumu:
IUCN Kırmızı Listesi: Küresel olarak Neredeyse Tehdit Altında (Near Threatened - NT) kategorisinde listelenmiştir.
Balıkçılık Baskısı: Ticari önemi çok yüksektir ve başta Hint Okyanusu'nun kuzeybatısı ve Basra Körfezi olmak üzere bazı bölgelerdeki stoklarının aşırı avlanma nedeniyle tehdit altında olduğu değerlendirilmektedir. Bu durum, sürdürülebilir yönetim stratejilerinin önemini artırmaktadır.
İnsan Sağlığı Uyarısı: Avustralya'nın Queensland eyaleti gibi bazı bölgelerde yakalanan S. commerson türünün etinde, ciguatera toksinine benzer bir yağda çözünen toksin bulunduğu ve bu durumun zehirlenmeye yol açtığı bildirilmiştir.

Araştırma: Ahmet Taşçı Yaban Hayatı Bilimcisi