Orcynopsis unicolor

Orcynopsis unicolor, Scombridae (Uskumrugiller) familyasına ait, Trança veya Düz Palamut (Plain Bonito) olarak bilinen, Atlantik ve Akdeniz'in ılıman sularında yaşayan bir balık türüdür. Kendi cinsi (Orcynopsis) içinde tek tür olmasıyla (monotipik) dikkat çeker.

1. Genel Bilgiler ve Fiziksel Özellikler

Yaygın İsimler: Trança (Türkiye'de bazen bu isimle anılır, ancak bu isim daha çok Pagrus pagrus'a aittir, burada Trança'nın Düz Palamut anlamına gelen türü kastedilmektedir), Düz Palamut (Plain Bonito), Palomette (Fransızca), Palamita Bianca (İtalyanca).
Boyut ve Yaşam Süresi: Maksimum çatallı uzunluğu 130 cm'ye ve ağırlığı 13 kg'a kadar ulaşabilir. Genellikle 90 cm civarında görülür.
Ayırt Edici Özellikler:
Vücut Şekli: Kısa, derin ve yanal olarak nispeten yüksek oranda basık bir gövdeye sahiptir.
Renk: Sırtı mavi-siyah renkte olup, yanlarda hafif benekli bir desen bulunabilir, ancak belirgin yatay veya eğik çizgilere sahip değildir (bu özelliğiyle Sarda sarda'dan ayrılır). Alt kısmı gümüşidir.
Ağız ve Dişler: Ağzı oldukça büyüktür ve üst çene gözün arka kenarına kadar uzanır.
Yüzgeçler: Birinci sırt yüzgecinin ön dörtte üçlük kısmı belirgin bir şekilde siyahtır. Vücut, yalnızca göğüs yüzgeci çevresindeki pul zırhının (corselet) arkasında pulsuzdur. Palamut gibi küçük yüzgeççiklere sahiptir.
Yüzme Kesesi: Bu türde de yüzme kesesi bulunmaz, bu da onu sürekli hareket eden pelajik bir avcı yapar.

2. Dağılım ve Ekoloji

Dağılım Alanı: Doğu Atlantik Okyanusu'nda (Norveç'ten Senegal'e kadar) ve Akdeniz ile Karadeniz'de bulunur. Ancak ana dağılım alanı Güney Akdeniz'de yoğunlaşmıştır.
Habitat: Neritik pelajik bir türdür; yani kıta sahanlığının üzerindeki sığ açık sularda yaşar. Çoğunlukla 4 metre derinlikten başlayarak daha derinlere inebilir.
Davranış: Özellikle yüzeye yakın bölgelerde küçük sürüler oluşturur. Bazen birinci sırt yüzgecini sudan dışarı çıkararak yüzdüğü gözlemlenmiştir. Genellikle deniz kuşları ile birlikte avlanırken görülür.
Beslenme: Aktif ve yırtıcı bir avcıdır. Diyetini çoğunlukla sardalya, hamsi, istavrit ve uskumru gibi küçük balıklar oluşturur.

3. Ticari Durum ve Korunma

Ticari Önem: Sarda sarda (Palamut) kadar büyük bir ticari öneme sahip olmasa da, yerel olarak avlanır. Konserve veya dondurulmuş olarak pazarlanır ve ayrıca popüler bir spor balığıdır (gamefish).
Üreme: Üreme dönemi, Akdeniz'de genellikle Mayıs'tan Eylül'e kadar sürer. Dişiler 500.000 ila 600.000 arasında yumurtayı kısım kısım bırakabilir. Cinsel olgunluğa yaklaşık 70-80 cm boyunda ulaşır (Akdeniz'de ise bazı çalışmalara göre 43-45 cm).
Koruma Durumu:
IUCN Kırmızı Listesi: Asgari Endişe (LC - Least Concern) olarak değerlendirilmektedir (Mart 2022).

Araştırma: Ahmet Taşçı Yaban Hayatı Bilimcisi