Scomber colias

Scomber colias, Scombridae (Uskumrugiller) familyasına ait, ticari ve ekolojik açıdan önemli bir pelajik balık türüdür. Yaygın olarak Atlantik Benekli Uskumrusu veya Tinker Uskumrusu olarak bilinir ve daha önce Pasifik'teki benzeri olan Scomber japonicus'un bir alt türü olduğu düşünülmekteydi, ancak artık ayrı bir tür olarak kabul edilmektedir.

1. Genel Bilgiler ve Fiziksel Özellikler

Yaygın İsimler: Atlantik Benekli Uskumrusu (Atlantic Chub Mackerel), Tinker Uskumrusu, Bıyıklı Uskumru (Türkiye'de bazen bu isimle anılır).
Boyut: Maksimum uzunluğu 55-60 cm'ye ulaşabilir, ancak yaygın olarak avlanan bireylerin boyu 30 cm civarındadır. Yaklaşık 7 yıla kadar yaşayabilir.
Ayırt Edici Özellikler:
Vücut Şekli: İnce ve akıcı bir gövdeye sahiptir, kuyruk yüzgeci derince çatallıdır.
Renk ve Desen: Sırtı yeşilimsi-mavi renktedir. En belirgin özelliği, sırtın üst kısmında zikzak veya dalgalı koyu çizgilerin yanı sıra, karın bölgesinde ve yanlarda belirgin koyu lekeler veya benekler bulunmasıdır. Bu benekli yapı, onu Scomber scombrus'tan (Atlantik Uskumrusu) ayırır, ki S. scombrus'un karnı tamamen gümüşi beyazdır.
Yüzgeçler: İki ayrı sırt yüzgeci ve kuyruğa yakın küçük yüzgeççikler (finletler) bulunur.
Yüzme Kesesi: Scomber colias, yakından akraba olduğu S. scombrus'un aksine yüzme kesesine (swim bladder) sahiptir. Bu, derinlikleri hızlı bir şekilde değiştirebilmesini sağlar.
Diğer Özellikler: Gözleri büyüktür ve genellikle yağlı bir zar (adipoz doku) ile kaplıdır.

2. Habitat, Dağılım ve Ekoloji

Dağılım: Atlantik Okyanusu'nun sıcak ve ılıman sularında geniş bir dağılıma sahiptir.
Doğu Atlantik'te: Bay of Biscay'den Güney Afrika'ya kadar, Kanarya, Madeira, Azor Adaları dahil olmak üzere bulunur. Aynı zamanda Akdeniz ve Karadeniz'in güneyinde de bulunur, ancak Akdeniz'de daha az yaygındır.
Batı Atlantik'te: Nova Scotia'dan (Kanada) Arjantin'e kadar, Meksika Körfezi dahil olmak üzere dağılım gösterir.
Habitat: Pelajik-neritik bir türdür. Genellikle kıta sahanlığı üzerinde, yüzeyden yaklaşık 300 metre derinliğe kadar olan sularda yaşar.
Davranış: Büyük sürüler halinde yaşar. Gündüzleri dibe yakın (bentik) bölgelerde kalırken, geceleri yüzeye çıkarak plankton ve küçük balıklarla beslenir.
Göç: Mevsimsel göçler yapar; yaz aylarında kıyılara yaklaşır ve daha sıcak aylarda kuzeydeki bölgelere, kışın ise daha derin ve güneydeki sulara çekilir.
Beslenme: Yetişkinler ve genç bireyler esas olarak zooplankton (kopepodlar ve kril) ile beslenir, ancak büyüdükçe diyetlerindeki kalamar, kabuklular ve küçük pelajik balıkların önemi artar.

3. Üreme ve Koruma Durumu

Üreme: Kısmi yumurtlayıcıdır (batch spawner). Bir dişi, üreme mevsimi boyunca 400.000'e kadar yumurta bırakabilir.
Zamanlama: Yumurtlama, su sıcaklığının 15∘C ile 20∘C arasında olduğu ilkbahar ve yaz aylarında gerçekleşir. Bölgesel olarak farklılık gösterir (örneğin, Kanarya Adaları'nda Kasım-Şubat, Portekiz kıyılarında Şubat-Haziran).
Olgunluk: Yaklaşık 2-3 yaşlarında, ortalama 22-25 cm uzunluğunda cinsel olgunluğa ulaşır.
Ticari Önemi: Besin değeri yüksek, omega-3 yağ asitleri açısından zengin bir balıktır. Ticari balıkçılıkta önemlidir. Sardalya ve hamsi avcılığını hedefleyen gırgır ve pelajik trol avcılığında sıklıkla yan av olarak yakalanır, ancak hedef türlerin az olduğu dönemlerde alternatif bir gelir kaynağı haline gelmiştir. Konserve sanayisinde ve yem balığı olarak kullanılır.
Koruma Durumu:
IUCN Kırmızı Listesi: En Son Değerlendirme'de (LC - Least Concern) yani Asgari Endişe kategorisinde listelenmiştir (Haziran 2022). Geniş dağılımı ve popülasyonunun nispeten istikrarlı görünmesi nedeniyle bu statüye sahiptir.
Yönetim: Ticari avcılığı birçok bölgede, özellikle Avrupa Birliği sularında katı yönetmeliklere tabidir. Örneğin, 18 cm'den küçük bireylerin avlanması yasaktır. Atlantik Okyanusu'nda farklı popülasyon birimleri olduğu düşünülmekte ve bölgesel yönetim tavsiye edilmektedir.