Psyllobora vigintiduopunctata

Psyllobora vigintiduopunctata – 22 Benekli Uğur Böceği

(Sarı zemin üzerine 22 siyah benekli, mikroskobik mantarlarla (külleme) beslenen faydalı bir uğur böceği türü)

Bilimsel Sınıflandırma

• Alem: Animalia (Hayvanlar)
• Şube: Arthropoda (Eklem Bacaklılar)
• Sınıf: Insecta (Böcekler)
• Takım: Coleoptera (Kınkanatlılar)
• Familya: Coccinellidae (Uğur böcekleri)
• Cins: Psyllobora
• Tür: Psyllobora vigintiduopunctata (Linnaeus, 1758)

Yayılış ve Habitat

• Doğal Yayılış: Tüm Avrupa, Orta Asya, Kuzey Afrika; kuzeyde İskandinavya’ya kadar uzanır
• Türkiye’deki Durumu: Türkiye genelinde yaygındır – özellikle tarım alanlarında, orman açıklıklarında ve bahçelerde gözlenir
• Habitat:
• Tarla ve bağ-bahçeler
• Orman açıklıkları
• Yapraklı bitki örtüsü, özellikle külleme (Erysiphales) mantarı görülen yerlerde

Morfolojik Özellikler

• Vücut Boyu: 3.5–5 mm
• Renk ve Desen:
• Zemin rengi açık sarı veya soluk turuncu
• Üzerinde tam 22 siyah benek (11 sağ, 11 sol simetrik)
• Pronotum (baş arkası): Siyah benekli açık sarı
• Ayırt Edici Özellik:
• Diğer uğur böceklerinden farklı olarak beslenme biçimi ve desen sabitliğiyle kolay tanınır
• Parlak renklidir ve kolay gözlemlenir

Yaşam Döngüsü

1. Yumurta

• Dişi birey, yumurtalarını külleme mantarı bulunan yaprakların altına bırakır
• Küçük, sarımsı yumurtalar genellikle grup hâlindedir
• 4–7 gün içinde açılır

2. Larva

• Renk: Gri-sarımsı, üzerinde siyah noktalar
• Vücut tırtıklı, uzunca yapıdadır
• Tüm evre boyunca Erysiphales türü külleme mantarlarını tüketir
• 10–15 gün içinde olgunlaşır

3. Pupa

• Bitki yüzeyinde hareketsiz hâlde, yapışık olarak durur
• 5–10 gün süren pupalaşma sonrası ergin çıkar

4. Ergin (Uğur Böceği)

• İlkbahar ortasından itibaren çıkar
• Yıl boyunca birkaç nesil verir
• Güneşli günlerde aktif, serin ve yağışlı günlerde saklanır

Beslenme Alışkanlığı

• ❌ Afit (bitki biti) ya da yaprak bitiyle beslenmez
• Mikroskobik mantarlarla, özellikle külleme hastalığına neden olan Erysiphales ile beslenir
• Bitkilere zarar vermez, aksine yaprakların mantar yükünü azaltır

Ekolojik Rol ve Tarımsal Önemi

• Ekosistem Rolü:
• Fungal biyolojik dengeleyici olarak yararlıdır
• Özellikle kimyasal ilaçlara alternatif olarak doğal külleme kontrol ajanı olarak değerlendirilir
• Koruma Durumu:
• Yaygın ve tehdit altında değildir
• Ancak aşırı pestisit kullanımı, popülasyonlarını lokal düzeyde azaltabilir

Gözlem Notları

• Özellikle üzüm, kabak, domates, gül, ayva gibi küllemeye duyarlı bitkilerin yapraklarında görülebilir
• Gündüz aktif, gece bitki gövdelerinde veya yaprak altlarında dinlenir
• Işığa ve sıcaklığa duyarlıdır; sabah saatlerinde daha hareketlidir

Bilimsel Not

• Psyllobora vigintiduopunctata, mikofag (mantarla beslenen) birkaç uğur böceği türünden biridir
• Fungal popülasyon dinamiği, tarım ekolojisi ve pest kontrol araştırmalarında biyolojik indikatör olarak değerlidir
• Türkiye'de doğal düşmanı olmadığı için doğal koruma sistemlerinde teşvik edilebilir