Poecile palustris
Taksonomi
- Türkçe Adı: Bataklık Baştankarası
- Latince Adı: Poecile palustris
- Eski Adı: Parus palustris
- Familya: Paridae (Baştankaragiller)
- Takım: Passeriformes (Ötücü kuşlar)
Yayılış ve Habitat
- Yayılış Alanı: Avrupa, Sibirya, Kafkaslar ve Anadolu boyunca yayılır.
- Türkiye’deki Durumu: Türkiye’nin kuzey ormanlık kuşaklarında (özellikle Karadeniz bölgesi) yaygın yerli ve yerleşik bir türdür.
- Habitat Tercihi: Yaprak döken ormanlar, bataklık kenarındaki ağaçlıklar, nemli vadiler, dere kenarları ve karışık meşelikler.
- Adına rağmen her zaman bataklıkla sınırlı değildir; özellikle nemli orman içi habitatlarda daha yaygındır.
Fiziksel Özellikler
- Boy: Yaklaşık 12 cm
- Kanat açıklığı: 18–21 cm
- Ağırlık: 10–12 gram
- Tüy Yapısı: Üstü gri-kahverengi, alt tarafı krem-bej. Baş kısmı parlak siyah (kapşon gibi), çene altı siyahtır. Yanaklar beyaz.
Poecile montanus (Dağ Baştankarası) ile Karışıklık
- İkisi çok benzer türlerdir ve ancak sesleri, genetik analiz ve detaylı morfoloji ile ayırt edilebilir.
- Türkiye'de batı ve kuzeyde Poecile palustris, doğuda Poecile montanus daha yaygındır.
Davranış ve Beslenme
- Beslenme: Böcekler, larvalar, örümcekler, tohumlar ve bazı meyvelerle beslenir.
- Özellikle yazın böcekçil, kışın daha çok tohumcul bir diyete sahiptir.
- Enerjik, kıvrak ve orman içi dallarda aktif hareketlidir.
Üreme ve Yuva Davranışı
- Üreme dönemi: Nisan–Haziran
- Yuva: Ağaç kovukları, çürümüş kütük içleri veya eski ağaçkakan oyuklarını kullanır.
- Yumurta Sayısı: Genellikle 6–9 arası
- Yavruların beslenmesi: Ebeveynler tarafından yoğun böcek avıyla sağlanır.
Ses ve Ötüş
- İnce, nazal ve kısa bir “pit-pit-pit” veya “zey-zey-zey” şeklinde çağrılar yapar.
- Ötüşü Poecile montanus’tan biraz daha yumuşak ve az tonludur.
Koruma Durumu
- IUCN Statüsü: Least Concern (LC) – Tehlike altında değil
- Tehditler:
- Orman habitatlarının parçalanması ve budanması
- Eski ağaçların kesilmesi (yuva kovukları yok olur)
- Tarım ilaçları böcek popülasyonlarını azaltabilir
Türkiye’de Gözlemlendiği Yerler
- Karadeniz ormanları: Bolu, Zonguldak, Kastamonu, Trabzon
- Yüksek rakımlı nemli vadiler: Ilgaz, Küre Dağları, Kaçkarlar
- Batı Karadeniz orman içi parkurları
