Harpacticoida

Harpacticoida, Copepoda sınıfının (Kürek Ayaklılar) en büyük takımlarından biridir ve Calanoida ile Cyclopoida'nın aksine, türlerinin büyük çoğunluğu bentik (dipte yaşayan) veya interstisyel (sediman içindeki boşluklarda yaşayan) bir yaşam tarzı benimsemiştir. Bu takıma ait kopepodlar, deniz ve tatlı su habitatlarının dibindeki kumlu veya çamurlu bölgelerde, alglerin ve detritüsün (organik kalıntılar) ayrışmasında hayati bir rol oynarlar.

Temel Özellikler ve Taksonomi

Harpacticoida, Neocopepoda infra sınıfının Podoplea üst takımına aittir.

Taksonomik Konum:

Şube: Arthropoda (Eklembacaklılar)

Sınıf: Copepoda (Kürek Ayaklılar)

Üst Takım: Podoplea

Takım: Harpacticoida (G. O. Sars, 1903)

Morfoloji ve Vücut Şekli:

Tipik Vücut Şekli: Vücutları genellikle silindirik veya uzun, ince bir yapıdadır. Bu şekil, onların kum taneleri arasındaki dar boşluklarda (interstisyel habitat) kolayca hareket etmelerini sağlar.

Hareket: Diğer kopepodlarda genellikle baş ve göğüs arasındaki esnek bağlantı hareketin ana kaynağı iken, Harpacticoida'da vücudun karın (urosoma) ve göğüs (prosoma) kısımları daha az belirgindir. Dördüncü çift bacak genellikle yüzme yerine yürümek ve sediman üzerinde sürünmek için özelleşmiştir.

Antenler: Birinci çift antenleri genellikle kısadır ve yiyecek arama veya dokunma işlevine sahiptir.

Ekolojik ve Biyolojik Rolü

Harpacticoida, suların "böcekleri" olarak adlandırılan kopepodlar arasında, bentik (dip) ekosisteminin temel direkleridir.

• Bentik Habitat Uzmanları: Bu takımın üyeleri, tatlı su ve denizlerdeki tortularda, nehir ağızlarında, gelgit zonlarında ve hatta nemli orman tabanındaki çürümüş bölgelerde yaşayabilirler. Kopepod tür sayısının iki katına çıkabileceği tahmin ediliyorsa, bu artışın büyük kısmı bentik Harpacticoida, Poecilostomatoida ve Siphonostomatoida takımlarından gelmektedir.
• Detritüs Tüketimi: Çoğunlukla detritivor (ayrıştırıcı) veya otçuldurlar. Yani, ölü organik maddeleri (detritüs) ve bentik algleri tüketerek, bu maddelerin ekosistemde yeniden döngüye girmesinde kritik bir rol oynarlar.
• Biyolojik Kontrol Ajansı: Bazı tatlı su Mesocyclops cinsine ait türler (Harpacticoida değil, Cyclopoida takımından, ancak kopepodların genel faydasına bir örnektir) sıtma taşıyan sivrisineklerin kontrolünde biyolojik ajan olarak kullanılmıştır. Harpacticoida'nın kendisi de balık larvaları için önemli bir besin kaynağıdır.

Yanlış Bilinen Doğru Bilinen Mitolojik Bilgi: "Yerin Hafızası"

Ahmet Taşçı – Yaban Hayatı Bilimcisi'nin Notu: Harpacticoida, su ekosistemlerinin en az görülen ve en az incelenen kısmında, yani dipteki sedimanın içinde yaşar. Onlar, okyanusun tüm geçmişini sediman taneleri arasında saklayan "gizli işçilerdir."

• Yanlış Bilinen (Mit): Okyanusun dibi, hayatın sona erdiği ve metabolizmanın yavaşladığı cansız bir yerdir.
• Gerçek (Biyolojik Gerçek/Mitolojik Sembol): Aslında, Harpacticoida'nın yaşadığı sediman katmanları, yoğun bir biyolojik aktivitenin ve organik maddenin geri dönüştürülmesinin merkezidir. Mitolojide bu durum, "Yerin Hafızası" olarak yorumlanır. Kum ve çamur taneleri arasında yaşayarak, yüzeydeki yaşamdan kalan her şeyi işlerler. Bu canlılar, geçmişin ve unutulmuş olanın dönüşümünü simgeler. Onlar, suyun altında yatan ve tüm yaşamın döngüsünü sessizce sürdüren görünmez sürekliliğin temsilcileridir.

Kaynak

• Ahmet Taşçı – Yaban Hayatı Bilimcisi
• Harpacticoida - Vikipedi (Taksonomik sınıflandırma)
• World Register of Marine Species - Harpacticoida (Taksonomik otorite)
• (PDF) ECTINOSOMATIDAE... - ResearchGate (Bentik habitatlar, tür çeşitliliği ve kopepodların genel ekolojisi)
• A Contribution to the Marine Harpacticoid... - DergiPark (Türkiye faunasına katkı ve habitat bilgisi)
• Kopepodların bentik ve interstisyel yaşam tarzına dair genel bilgiler.