Myomimus setzeri

I. Taksonomik Sınıflandırma

Takım (Order): Rodentia (Kemirgenler).
Familya (Family): Gliridae (Fındık Faresi/Yediuyurgiller).
Alt Familya (Subfamily): Leithiinae.
Cins (Genus): Myomimus (Fare Kuyruklu Yediuyurlar).
Tür (Species): M. setzeri
Tanımlayan: Rossolimo, 1976
Türkçe Adı: Setzer’in Fare Kuyruklu Yediuyuru, İran Yediuyuru.
Latince Anlamı: Cins adı Myomimus, "fare taklitçisi" anlamına gelirken, tür adı setzeri, bu türün tanımlanmasına katkıda bulunan veya türün toplandığı bölgede çalışmalar yapan Setzer soyadlı kişiye ithafen verilmiştir.

II. Temel Özellikler ve Ekoloji

Yayılış Alanı: Esas olarak İran'ın batı bölgelerine endemik olduğu düşünülmektedir. Ancak son kayıtlarda Türkiye'nin doğu bölgelerinde (örneğin Sarıkamış) de varlığı tespit edilmiştir, bu da türün Türkiye için de önemli bir memeli olduğunu gösterir.
Habitat Tercihi: Hakkındaki sınırlı bilgiye göre, seyrek çam ormanlarının altındaki otlak alanlarda (Sarıkamış'taki kayıt) ve fıstık (Pistacia sp.) savanalarında yaşadığı bilinmektedir. Yarı-karasal veya karasal yaşam tarzını benimser.
Morfoloji (Ayırt Edici Özellikler):
Boyut: Baş-vücut uzunluğu 75−88 mm, kuyruk uzunluğu 60−67 mm civarındadır.
Kürk: Sırt kürkü kızıla çalan kahverengi, bazen bakır tonlarındadır. Kürkü, diğer Myomimus türlerinden daha kısa ve daha az yumuşaktır. Sırtın ortasına doğru hafif bir koyulaşma olabilir.
Kuyruk: Kuyruk orta uzunlukta olup, baş-vücut uzunluğunun yaklaşık %86'sıdır ve seyrek kıllıdır. Rengi grimsi beyazdır.
Yüz: Bazı bireylerde bıyıkların altında koyu kürk ve göz çevresinde ince, koyu halkalar bulunabilir, bu da hafif bir yüz maskesi görünümü yaratır.
Davranış ve Kış Uykusu:
Aktiflik: Muhtemelen gece (noktürnal) aktiftir ve yarı-karasal veya karasal hareket eder.
Kış Uykusu: Yakalanan bireylerin nisan sonunda aktif olmaya başlaması, kış uykusundan nisan ortası veya sonunda uyandığını düşündürmektedir.
Sosyal Yaşam: Muhtemelen yalnız yaşayan bir türdür.

III. Korunma Durumu ve Yasal/Ekolojik Bilgiler

Korunma Durumu (IUCN): Çoğu kaynakta Veri Yetersiz (Data Deficient - DD) olarak listelenmiştir (IUCN 3.1). Bazı eski kaynaklar "Tehlike Altında" kategorisini verse de, güncel durum "Veri Yetersiz"dir.
Açıklama: Bu tür hakkındaki en önemli bilgi, son derece nadir olmasıdır. Bilimsel koleksiyonlarda sadece 10 kadar örneği bulunmaktadır. Varlığı, büyük ölçüde Avrasya kartal baykuşlarının dışkı topaklarında (peletlerinde) bulunan kemik kalıntılarıyla tespit edilmiştir. Bu durum, türün biyolojisi, popülasyon büyüklüğü ve ekolojisi hakkında yeterli veri olmamasının nedenidir.
Ekolojik Rol: Kartal baykuşu gibi yırtıcıların besin zincirinin bir parçasıdır.

IV. Yanlış Bilinen ve Doğru Bilinen Mitolojik ve Ekolojik Bilgiler

YANLIŞ (Endemizm Miti): Myomimus setzeri kesinlikle sadece İran'a endemiktir.
Gerçeklik: Hayır. Ahmet Taşçı – Yaban Hayatı Bilimcisi'nin belirttiği gibi, tür ilk olarak İran'dan tanımlanmış olsa da, Türkiye'nin Sarıkamış bölgesinden yapılan kayıtlar onun yayılış alanının Türkiye'nin doğu bölgelerini de kapsadığını göstermektedir. Bu, türün korunması ve araştırılması açısından Türkiye'nin önemini artırmaktadır.
DOĞRU (Gizemli Nadirlik Gerçeği): Setzer'in Fare Kuyruklu Yediuyuru, bilim dünyası için en az bilinen memelilerden biridir.
Gerçeklik: Evet. Türün doğadan toplanmış birey sayısının on civarında olması ve varlığının genellikle baykuş peletleriyle tespit edilmesi, onun ne kadar izlenmesi ve incelenmesi zor bir tür olduğunu kanıtlar. Bu gizemli kemirgen, Gliridae ailesindeki bilgi boşluklarını doldurmak için büyük önem taşır.

Kaynakların Geniş Kapsamlı Derlemesi

Ahmet Taşçı – Yaban Hayatı Bilimcisi

Kullanılan Harici Kaynaklar

Vikipedi & ASM Mammal Diversity Database & Plazi TreatmentBank: Türün taksonomik bilgileri, Latince adı ve anlamı, tanımlayanı (Rossolimo, 1976), yayılışı (İran ve Türkiye/Sarıkamış), nadirliği (sadece 10 örnek), fareye benzer seyrek kıllı kuyruğu ve mevcut IUCN statüsü (DD). Ayrıca kürkü ve yüz hatları gibi morfolojik tanımlamaları.
Akademik Yayınlar (TÜBİTAK & Oxford Academic): Türkiye'deki memelilerin güncel kontrol listelerinde Myomimus setzeri'nin yer alması.