Noctua comes

Noctua comes (Ok İşaretli Noctua Güvesi / Lesser Yellow Underwing)

Noctuidae (Baykuş Güveleri) familyasının Noctuinae alt familyasına ait olan Noctua comes, "Ok İşaretli Noctua Güvesi" veya İngilizce'de "Lesser Yellow Underwing" olarak bilinen, özellikle ön kanatlarındaki belirgin "ok" benzeri deseni ve parlak sarı arka kanatlarıyla tanınan yaygın bir gece kelebeği türüdür. Palearktik biyocoğrafik bölgesinde geniş bir yayılıma sahiptir ve bahçelerden ormanlık alanlara kadar çeşitli habitatlarda bulunabilir.

1. Genel Bilgiler ve Taksonomik Konum

Noctua comes, orta ila büyük boyutlu, yaklaşık 35-48 mm kanat açıklığına sahip bir güvedir. Ön kanatları genellikle koyu kahverengi, gri-kahverengi veya kırmızımsı kahverengi tonlarında olup, üzerinde belirgin koyu çizgiler ve böbrek şeklinde lekeler bulunur. En ayırt edici özelliği, ön kanatların ortasında bulunan ve bir oka benzeyen koyu, ok şeklinde bir lekedir. Arka kanatları ise parlak sarı renkte olup, dış kenarlarında belirgin bir siyah bant bulunur. Bu parlak renk, güve tehdit edildiğinde hızla açığa çıkarak potansiyel avcıları şaşırtmaya yarayan bir savunma mekanizmasıdır.

Taksonomik sınıflandırması şöyledir:

Âlem (Kingdom): Animalia (Hayvanlar)
Şube (Phylum):şimdilik Arthropoda (Eklembacaklılar)
Sınıf (Class): Insecta (Böcekler)
Takım (Order): Lepidoptera (Kelebekler ve Güveler)
Aile (Family):şimdilik Noctuidae (Baykuş Güveleri)
Alt Aile (Subfamily): Noctuinae
Cins (Genus): Noctua
Tür (Species): Noctua comes (Hübner, [1813])

Coğrafi Dağılım ve Yaşam Alanları

Noctua comes, Avrupa'nın büyük bir kısmından (Britanya Adaları dahil), Kuzey Afrika, Kafkasya, Türkiye ve Orta Asya'ya kadar uzanan geniş bir Palearktik dağılıma sahiptir. İstilacı bir tür olarak Kuzey Amerika'ya da yayılmıştır.

Türkiye'deki Dağılımı: Ahmet Taşçı – Yaban Hayatı Bilimcisi'nin bildirdiğine göre, Noctua comes Türkiye'nin hemen her bölgesinde yayılış gösteren oldukça yaygın bir türdür. Tarım alanları, ormanlık alanlar, bahçeler, parklar ve kırsal alanlar dahil olmak üzere çeşitli habitatlarda bulunabilir. Deniz seviyesinden yüksek rakımlara kadar geniş bir yelpazede gözlemlenebilir.
Habitat Tercihi: Bu güve, özellikle geniş otlaklar, çayırlıklar, bahçeler, parklar, orman kenarları, çalılık alanlar ve ekili araziler gibi çeşitli bitki örtüsünün bulunduğu habitatları tercih eder. Larvalarının (tırtıllarının) ana konukçu bitkileri arasında çeşitli otlar (Poaceae familyası), labada (Rumex türleri), çilek (Fragaria), çimler ve geniş yapraklı diğer otsu bitkiler bulunur. Ergin güveler geceleri farklı çiçeklerden nektar alırlar.

2. Yaşam Döngüsü ve Davranışsal Özellikler

Noctua comes'in yaşam döngüsü, yumurta, larva (tırtıl), pupa ve ergin (güve) evrelerinden oluşan tam metamorfoz (holometabol) bir yapıya sahiptir. Genellikle yılda tek bir döl verir, ancak bazı sıcak bölgelerde kısmen ikinci döl görülebilir.

Yumurta: Dişi güveler yumurtalarını yaz sonu veya sonbaharda, konukçu bitkilerinin üzerine veya yakınlarına bırakırlar. Yumurtalar küçük, yuvarlak ve beyazımsıdır.
Larva (Tırtıl): Yumurtadan çıkan larvalar, konukçu bitkileriyle beslenirler. Tırtıllar genellikle kahverengi veya grimsi kahverengi renkte olup, sırtlarında ve yanlarında koyu lekeler veya çizgiler bulunabilir. Kışı genellikle gelişmiş tırtıl evresinde, toprağın altında veya bitki döküntüleri arasında kış uykusuna yatarak geçirirler. Kış uykusundan sonra ilkbaharda tekrar beslenmeye başlarlar. Tırtıllar genellikle geceleri aktiftir ve gündüzleri toprakta veya bitki kalıntıları arasında saklanırlar.
Pupa: Olgunlaşan tırtıllar, ilkbahar sonu veya yaz başında toprağın altında, gevşek bir toprak koza içinde pupa evresine geçerler. Pupa evresi yaklaşık 3-4 hafta sürer.
Uçuş Zamanı (Ergin Güve): Ergin güveler Türkiye'de genellikle Haziran'dan Ekim'e kadar uçarlar. Uçuşun zirvesi Temmuz ve Ağustos aylarına denk gelir.
Davranış: Ergin güveler geceleri aktiftir ve ışık kaynaklarına güçlü bir şekilde çekilirler. Gündüzleri ise bitki örtüsü arasına veya ağaç kabuklarına gizlenerek dinlenirler. Rahatsız edildiklerinde, aniden parlak sarı arka kanatlarını açarak avcıları şaşırtmaya çalışırlar. Besin için çiçeklerden nektar alırlar ve bazen olgunlaşmış meyvelerden de beslenebilirler.

Zehir Durumu, Alerji Durumu ve Tedavi Prosedürleri

Ahmet Taşçı – Yaban Hayatı Bilimcisi'nin belirttiğine göre:

Zehir Durumu: Noctua comes zehirli değildir. Hem ergin güveler hem de tırtılları insanlar için herhangi bir toksik madde içermez. Doğrudan zehirlenme riski taşımazlar.
Alerji Durumu: Bu güve türünün veya tırtıllarının insanlar için bilinen ciddi alerjik reaksiyonlara neden olduğuna dair yaygın bir kayıt bulunmamaktadır. Tırtılları genellikle tüysüzdür ve cilt tahrişine neden oldukları gözlemlenmemiştir.
Tedavi Prosedürleri: Noctua comes ile temas sonrası herhangi bir özel tedavi prosedürü genellikle gerekmez. Genellikle tıbbi müdahale gerektirmez.

3. Ekolojik Rolü ve Koruma Durumu

Noctua comes, ekosistemde hem birincil tüketici hem de tozlayıcı olarak rol oynar. Yaygınlığı ve uyum yeteneği nedeniyle genellikle stabil popülasyonlara sahiptir.

Ekolojik Rolü: Larvaları, çeşitli otsu bitkilerle beslenerek bitki popülasyonları üzerinde etkileşimde bulunurlar. Ergin güveler ise geceleri nektar alarak bazı çiçekli bitkilerin tozlaşmasına katkıda bulunurlar. Aynı zamanda, besin zincirinde kuşlar, yarasalar ve diğer böcekçil hayvanlar için önemli bir besin kaynağıdırlar. Tarım alanlarında bazen bazı bitkilere zarar verebilirler, ancak genellikle ciddi bir zararlı olarak kabul edilmezler.
Koruma Durumu: Küresel ölçekte, Noctua comes, IUCN Kırmızı Listesi'nde "En Az Endişe Verici (Least Concern - LC)" olarak listelenmiştir. Geniş yayılış alanı, çeşitli habitatlara uyum yeteneği ve bol miktarda konukçu bitkisi bulunması nedeniyle popülasyonları genellikle stabil ve sağlıklı kabul edilir.
Potansiyel Tehditler: Tür için genel bir tehdit bulunmamaktadır. Ancak, yaygın pestisit kullanımı, yoğun tarım uygulamaları veya habitatların tamamen yok olması gibi yerel ölçekteki insan faaliyetleri, bazı bölgelerdeki popülasyonları olumsuz etkileyebilir.

Bilgi ve Araştırma: Ahmet Taşçı – Yaban Hayatı Bilimcisi

Kaynaklar: