Amephana dalmatica

Amephana dalmatica, Noctuidae familyasına (Baykuş Güveleri) ait bir güve türüdür. Bu türün Türkçe'de veya İngilizce'de yaygın olarak kullanılan bir adı bulunmamaktadır. Latince adı "dalmatica", türün Dalmaçya kıyılarında yayılış gösterdiğine işaret eder.

1. Genel Bilgiler ve Taksonomik Konum

Amephana dalmatica, küçük ila orta boyda bir güve olup, kanat açıklığı 25-30 mm civarındadır. Yetişkin bireylerin ön kanatları genellikle grimsi-kahverengi veya sarımsı-kahverengi tonlarda olup, üzerinde belirgin koyu lekeler ve çizgiler bulunur. Arka kanatları ise soluk renktedir. Tırtılları genellikle yeşil veya kahverengi olup, konak bitkilerinin üzerinde kamufle olmalarını sağlayan bir yapıya sahiptir.

Taksonomik sınıflandırması şöyledir:

Âlem (Kingdom): Animalia (Hayvanlar)
Şube (Phylum): Arthropoda (Eklembacaklılar)
Sınıf (Class):: Insecta (Böcekler)
Takım (Order):: Lepidoptera (Kelebekler ve güveler)
Aile (Family):: Noctuidae (Baykuş güveleri)
Cins (Genus):: Amephana
Tür (Species):: Amephana dalmatica (Rebel, 1904)

Coğrafi Dağılım ve Yayılış Alanları

Bu tür, Güneydoğu Avrupa'nın bazı bölgelerinde, özellikle Balkanlar ve Türkiye'de yayılış gösterir.

Habitat Tercihi: Genellikle kayalık yamaçlar, çalılıklar ve makilik alanlar gibi kurak ve sıcak iklim bölgelerinde yaşar. Konak bitkilerinin bulunduğu alanları tercih eder.

2. Fiziksel Özellikler ve Biyolojik Davranışlar

Amephana dalmatica güveleri, uçuş dönemi olarak genellikle yaz aylarında, yani haziran ve temmuz aylarında görülür.

Yaşam Döngüsü: Tırtılları, ana besin bitkisi olan çalı adaçayı (Phlomis), özellikle de Phlomis fruticosa türünün yaprakları ve çiçekleri ile beslenirler.
Davranış: Tırtıllar, gündüzleri konak bitkisinin yaprakları arasında saklanır ve geceleri beslenirler. Pupa evresi, genellikle toprağın altında geçirilir.

3. Ekolojik ve Biyolojik Önemi

Ekolojik Rolü: Yaşadığı ekosistemlerde, özellikle konak bitkilerinin bulunduğu alanlarda, besin zincirinin bir parçasıdır. Tırtılları, kuşlar ve diğer böcekler için önemli bir besin kaynağıdır.
Biyolojik Önemi: Doğal döngü içinde yer alan ve habitatlarının sağlığı hakkında bilgi veren bir türdür. Bu tür, bir tarım zararlısı olarak kabul edilmez.

4. Koruma Durumu ve Tehditleri

Koruma Durumu: Amephana dalmatica, yaygın bir tür olduğu için nesli tehlike altında değildir. Küresel düzeyde asgari endişe (Least Concern) kategorisinde listelenmektedir.
Tehditler: Yaşam alanlarının tahrip edilmesi ve zirai ilaç kullanımı gibi tehditlere maruz kalabilir.

Araştırma: Ahmet Taşçı Yaban Hayatı Bilimcisi

Kaynaklar:
Tolman, T., Lewington, R. (2020). Collins Butterfly Guide: The Most Complete Field Guide to the Butterflies of Britain and Europe.
Kudrna, O., Fric, Z. F., & Hula, V. (2011). Butterflies of Europe: A Guide to the Species and Their Distribution.
European Environment Agency.
Uluslararası Doğa Koruma Birliği (IUCN) Kırmızı Listesi.

Fotoğraf: https://www.inaturalist.org/observations/266352529