Triecphorella kirschbaumi – Kirschbaum Tükürük Böceği / Kirschbaum Kurbağa Ağızlı Böcek

Triecphorella kirschbaumi, Hemiptera takımının Auchenorrhyncha alttakımı, Cercopoidea üstfamilyası ve Cercopidae familyasında yer alan bir böcek türüdür. Halk arasında belirli bir Türkçe adı olmamakla birlikte, "Kirschbaum Tükürük Böceği" veya "Kirschbaum Kurbağa Ağızlı Böcek" olarak adlandırılabilir. Bu tür, özellikle canlı siyah ve kırmızı/turuncu renk desenleriyle dikkat çeker. Diğer tükürük böcekleri gibi, nimf evresi kendini avcılardan ve kuruluktan korumak için bitki sapları üzerinde "tükürük" veya "köpük" olarak bilinen karakteristik bir madde içinde yaşar.

Triecphorella kirschbaumi erginleri genellikle 9-10 mm uzunluğundadır ve vücutlarının ve ön kanatlarının belirgin siyah zemin üzerine kırmızı veya turuncu bantlar ve lekelerle süslenmesiyle ayırt edilirler. Bu uyarıcı renklenme (aposematizm), avcılara karşı bir savunma mekanizması olarak işlev görür. Bitkilerin ksilem özsuyuyla beslenen bu böcekler, çeşitli otsu bitkiler ve çalılar üzerinde bulunurlar. Genel olarak tarım zararlısı olarak önemli bir tehdit oluşturmasalar da, popülasyon yoğunluğuna ve konukçu bitki türüne bağlı olarak lokalize zararlara neden olabilirler ve bazı bitki patojenlerinin potansiyel vektörleri olarak araştırılmaktadırlar.

Bilimsel Sınıflandırma

• Alem: Animalia – Hayvanlar
• Şube: Arthropoda – Eklembacaklılar
• Sınıf: Insecta – Böcekler
• Takım: Hemiptera – Yarımkanatlılar (Gerçek Böcekler)
• Alttakım: Auchenorrhyncha
• İnfra Takım: Cicadomorpha
• Üstfamilya: Cercopoidea Leach, 1815
• Familya: Cercopidae Leach, 1815
• Cins: Triecphorella Schmidt, 1907
• Tür: Triecphorella kirschbaumi Metcalf, 1955

Bu tür, daha önce Cercopis cinsine ait bazı türlerle karıştırılmış veya yeniden sınıflandırılmış olabilir. Triecphorella cinsi, özellikle kendine özgü renk desenleri ve morfolojik özellikleriyle Cercopidae familyası içinde tanınır. Metcalf, bu türü 1955'te tanımlamıştır.

Morfolojik Özellikler

Triecphorella kirschbaumi'nin en belirgin morfolojik özellikleri, ergin evredeki canlı renklenmesi ve vücut yapısıdır:

• Boyut: Erginler genellikle 9 ila 10 mm uzunluğundadır.
• Erginler (İmagolar):Ana Renk: Vücudun ve ön kanatların ana rengi parlak siyahtır. Tepe (vertex), pronotum ve mezonotum tamamen siyahtır.
• Kırmızı/Turuncu Desenler: Ön kanatlarda (elytra) belirgin ve göz alıcı kırmızı veya turuncu renkli şeritler ve bantlar bulunur. Bu desenler genellikle kanatların ortasında enine bir bant ve kanatların apikal (uç) kısmında bir leke şeklinde olabilir. Bu renklenme, avcılara karşı bir uyarı sinyali (aposematizm) olarak işlev görür.
• Kanatlar: Kanatlar siyah ve iyi kitinleştiğinden, enine ve boyuna damarlar genellikle belirgin değildir. Koriumdan (ön kanadın sertleşmiş kısmı) başlayıp klavusun (kanat damarı) hemen arka ucundan geçen dalgalı kırmızı bir bant taşırlar.
• Bacaklar: Bacaklar siyahtır. Femur ve tibianın (üst ve alt bacak kısımları) birbirine bakan eklem yerlerinde, yani dizlerde, belirgin kırmızı lekeler bulunabilir.
• Karın (Abdomen): Abdomen sternasının (alt yüzeyi) ortası siyah, arka ve yan kısımları ise kırmızıdır.
• Ağız Parçaları: Bitkilerin ksilem özsuyuyla beslenmek için özelleşmiş delici-emici bir hortuma (rostrum) sahiptirler.
• Nimfler (Yavrular):Nimfler, erginlere benzer ancak kanatsızdır ve genellikle daha soluk renktedir.
• En karakteristik özellikleri, kendilerini dış etkilerden (avcılar, kuruluk) korumak için bitki sapları üzerinde köpüklü bir madde ("tükürük") içinde yaşamalarıdır. Bu köpük beyaz renkli ve baloncukludur, nimfin bitki özsuyunu işlerken ürettiği fazla sıvıdan oluşur.

Yaşam Alanı ve Ekolojik Rol

• Habitat: Triecphorella kirschbaumi, genellikle yarık açık veya açık habitatlarda, özellikle kuru ormanlık alanlar, makilikler, çalılıklar ve otlaklarda bulunur. Bitki örtüsünün yoğun olduğu alanları ve ılıman iklimleri tercih ederler.
• Beslenme: Hem nimfler hem de erginler, bitki özsuyuyla (ksilem) beslenirler. Bu beslenme alışkanlığı, onları tarım ve ormancılıkta potansiyel bir tehdit haline getirir.
• Nimfler: Bitki kökleri veya yer üstündeki saplar üzerinde, kendi ürettikleri köpük içinde gizlenerek yaşarlar ve çeşitli otsu bitkilerin köklerinden özsu emerler.
• Erginler: Otsu bitkiler ve çalılar üzerinde beslenirler. Konukçu bitki yelpazesi geniştir, ancak spesifik tercihleri hakkında detaylı bilgi sınırlıdır.
• Ekolojik Rol:Besin Zinciri: Hem nimfler (köpük içinde) hem de erginler, kuşlar, örümcekler, yırtıcı böcekler ve parazitoidler gibi çeşitli avcılar için besin kaynağıdır. Canlı renklenmeleri, avcılara karşı bir uyarı işlevi görebilir.
• Bitki-Böcek Etkileşimleri: Yoğun popülasyonlarda bitkilerde doğrudan beslenme zararlarına (örn. büyüme geriliği) neden olabilirler.
• Hastalık Vektörlüğü Potansiyeli: Cercopoidea üstfamilyasının diğer üyeleri gibi, Triecphorella kirschbaumi de bitki hastalıklarına neden olan patojenlerin (özellikle Xylella fastidiosa gibi bakteriler veya fitoplazmalar) potansiyel vektörü olabilir. Ksilem özsuyuyla beslenmeleri, bu tür patojenlerin bitkiden bitkiye yayılmasında rol oynayabilecekleri anlamına gelir. Ancak, Triecphorella kirschbaumi'nin belirli bir hastalığın ana vektörü olduğuna dair kesin kanıtlar şu an için sınırlıdır.

Davranış ve Yaşam Döngüsü

• Davranış:Kamuflaj ve Savunma: Erginlerin parlak renkleri, avcılara karşı bir uyarı işlevi görür. Tehlike anında hızlıca sıçrama yeteneğine sahiptirler. Nimfler, kendilerini köpük içinde gizleyerek avcılardan ve çevresel streslerden (kuruluk, aşırı sıcaklık) korunurlar.
• Sıçrama: Erginler, çok etkili sıçrama yeteneklerine sahip arka bacakları sayesinde tehlikeden kolayca uzaklaşabilirler.
• Yaşam Döngüsü: Triecphorella kirschbaumi, eksik başkalaşım (hemimetabol) gösterir; yani yaşam döngüsü yumurta, nimf ve ergin evrelerinden oluşur. Pupa evresi yoktur.
• Yumurta: Dişiler yumurtalarını bitki saplarına veya toprağa bırakırlar. Yumurtalar genellikle kış mevsimini bu şekilde geçirir.
• Nimfler: Yumurtadan çıkan nimfler ilkbaharda ortaya çıkar ve bitki kökleri veya yer üstündeki saplar üzerinde karakteristik köpük kütlelerini oluşturarak beslenirler. Nimf gelişimi, birkaç hafta sürer ve bu süreçte birkaç kez deri değiştirirler.
• Erginler: Nimfler, son deri değişimlerini tamamlayarak erginlere dönüşürler. Erginler genellikle yaz boyunca aktiftir, çiftleşir ve yumurtalarını bırakırlar.
• Nesil Sayısı: Genellikle yıl içinde tek bir nesil (univoltin) tamamlarlar.

Dağılım

Triecphorella kirschbaumi, Palearktik bölgenin güney ve doğu kısımlarında yayılış göstermektedir. İsrail gibi Doğu Akdeniz ülkelerinden ve Güney Avrupa'dan kayıtları bulunmaktadır.

• Türkiye'deki Varlığı ve Türler: Türkiye, zengin Hemiptera faunasına sahip bir ülkedir ve Triecphorella kirschbaumi'nin Türkiye faunası içinde de varlığı kaydedilmiştir. Özellikle ülkenin güney bölgelerinde (örn. Hatay, Mersin) ve Bolkar Dağları gibi alanlarda yapılan entomolojik çalışmalarda bu türe rastlandığı belirtilmiştir. Bu türün Türkiye'deki dağılımı ve ekolojik rolü üzerine çalışmalar devam etmektedir.

İnsanlar Üzerindeki Tehlikesi ve Tedavisi

Triecphorella kirschbaumi, genel olarak insanlar için doğrudan bir tehlike oluşturmaz. Zehirli değildir, ısırmaz veya sokmaz.

• Doğrudan Tehdit Yok:İnsanlarla fiziksel temasları zararsızdır. Nimflerin ürettiği köpük de insan cildinde herhangi bir tahrişe veya alerjik reaksiyona neden olmaz.
• Isırıkları veya sokmaları yoktur.
• Dolaylı Tehlikeler (Tarım):Tarım Zararlısı Potansiyeli: Bitki özsuyuyla beslenmeleri nedeniyle, özellikle yoğun popülasyonlarda tarım bitkilerinde doğrudan beslenme zararlarına neden olabilirler. Ancak, genellikle önemli birincil zararlı olarak kabul edilmezler ve geniş çaplı ürün kayıplarına yol açtıklarına dair yaygın raporlar sınırlıdır.
• Hastalık Vektörlüğü Potansiyeli: Cercopoidea üstfamilyasının diğer üyeleri gibi, Triecphorella kirschbaumi da bitkisel hastalıklara neden olan patojenlerin (özellikle fitoplazmalar veya Xylella fastidiosa gibi bakteriler) potansiyel vektörü olabilir. Ksilemle beslenmeleri, bu tür patojenleri taşıma riski taşır. Henüz Triecphorella kirschbaumi'nin belirli bir hastalığın ana vektörü olduğuna dair kesin kanıtlar olmasa da, bu türün popülasyon yoğunluklarının izlenmesi ve potansiyel vektör rolünün araştırılması önemlidir.
• Tedavi Şekilleri:Triecphorella kirschbaumi ile temastan kaynaklanan herhangi bir tıbbi müdahale genellikle gerekmez. Bitkilerdeki zararlar ve hastalık yayılımı potansiyeli ise bitki koruma uzmanları tarafından uygun yöntemlerle (kültürel önlemler, biyolojik mücadele, kimyasal kontrol) yönetilmelidir.

Tıpta veya Başka Alanlarda Kullanım Bilgisi

Triecphorella kirschbaumi'nin, tıpta veya diğer endüstriyel alanlarda doğrudan ve yaygın bir kullanım alanı bulunmamaktadır.

Ancak, bilimsel araştırmalarda ve ekolojik çalışmalarda bazı öneme sahip olabilir:

• Biyoçeşitlilik ve Ekolojik Çalışmalar: Triecphorella kirschbaumi gibi türler, biyoçeşitlilik envanterleri, ekosistem sağlığı ve bitki-böcek etkileşimleri üzerine yapılan ekolojik araştırmalarda incelenir.
• Taksonomik Araştırmalar: Triecphorella cinsi ve Cercopidae familyası içindeki türlerin morfolojik benzerlikleri ve taksonomik ayrımı, böcek sistematiği alanında araştırmalara konu olmaktadır.
• Bitki Hastalığı Vektör Araştırmaları: Potansiyel olarak bitki patojenlerini taşıma riskleri nedeniyle, bu türün patojen taşıma yeteneği ve ekolojik rolü üzerine daha fazla araştırma yapılabilir. Bu, gelecekte bitki hastalıklarıyla mücadele stratejilerinin geliştirilmesine katkı sağlayabilir.

Özetle, Triecphorella kirschbaumi, doğrudan tıbbi veya endüstriyel kullanımları olmamasına rağmen, ekolojik süreçlerin anlaşılması ve potansiyel tarımsal ilişkileri açısından bilimsel ilgi çekmektedir.

Bilgi ve araştırma: Ahmet Taşçı – Yaban Hayatı Bilimcisi

Kaynaklar

• ResearchGate – Bolkar Dağları'nın Cercopidae Leach, 1815 (Hemiptera: Auchenorrhyncha) faunasına katkılar.
• ResearchGate – Some color variations of Cercopis distincta (Melichar, 1896) and a recent contribution to the asset of Hatay Cercopids: Triecphorella geniculata (Horváth, 1881) (İlgili tür hakkında genel bilgi içeren makale).
• ResearchGate – Contribution to the knowledge of the Auchenorrhyncha (Hemiptera: Fulgoromorpha and Cicadomorpha) fauna of the Mediterranean Region of Turkey (Genel faunistik bilgi).
• INPN – Triecphorella (cins hakkında genel bilgi).
• BOLD Systems – Triecphorella kirschbaumi (kayıt bilgileri).