Plodia interpunctella

Plodia interpunctella – Ambar Güvesi

(Depolanmış gıda ürünlerinde en yaygın rastlanan, evsel ve ticari ortamlarda zararlı olan bir güve türü)

Bilimsel Sınıflandırma

• Alem: Animalia (Hayvanlar)
• Şube: Arthropoda (Eklem Bacaklılar)
• Sınıf: Insecta (Böcekler)
• Takım: Lepidoptera (Kelebekler ve Güveler)
• Familya: Pyralidae (Kepçegüveler)
• Alt familya: Phycitinae
• Cins: Plodia
• Tür: Plodia interpunctella (Hübner, 1813)

Yayılış ve Yaşam Alanı

• Doğal Yayılış: Kozmopolit – dünya genelinde, özellikle insan yerleşimi olan her bölgede yaygındır
• Türkiye’deki Durumu: Tüm Türkiye’de hem evlerde hem gıda depolarında yaygın olarak bulunur
• Habitat:
• Ev içi mutfak ve kilerler
• Tahıl, un, bakliyat, kuru meyve ve yem depoları
• Marketler, fırınlar ve tahıl ambarları

Morfolojik Özellikler

• Kanat Açıklığı: 16–20 mm
• Ön Kanatlar:
• Taban kısmı gri-krem, uç kısmı kırmızımsı-kahverengi
• Renk geçişi belirgindir ve bu özelliğiyle kolay tanınır
• Arka Kanatlar: Açık gri, kenarları ince tüylü
• Gövde: İnce ve uzun yapılı
• Anten: Uzun, ipliksi
• Ayırt Edici Özellik:
• Kanat rengindeki iki bölmeli (bicolor) görünüm, diğer küçük güvelerden ayrılmasını sağlar

Yaşam Döngüsü

1. Yumurta

• Dişi birey, gıda yüzeyine, ambalajlara veya doğrudan tahıl içine 100–400 arası yumurta bırakır
• Yumurtalar 2–14 gün içinde açılır (ortam sıcaklığına bağlı)

2. Tırtıl (Larva)

• Renk: Krem-beyaz ya da hafif pembe tonlarında
• Kafa kapsülü koyu kahverengi
• Beslendiği ortamda ipeksi ağlar bırakır
• Gelişim süresi 2–6 hafta
• Gıda maddelerinde gözle görülür örülmüş ağ, kırıntı ve dışkı bırakır

3. Pupa

• Tırtıl gelişimini tamamlayınca ambalaj köşeleri, duvar kenarı ya da raf aralarında ipek koza içinde pupalaşır
• Pupa süresi 5–20 gün arası değişir

4. Ergin (Güve)

• Uçuş dönemi: Kapalı ortamlarda yıl boyunca, dış ortamda ilkbahardan sonbahara
• Yaşam süresi: 1–2 hafta
• Beslenme: Ergin güveler beslenmez; sadece çiftleşip yumurta bırakır

Beslenme ve Zarar

• Tırtıllarının beslendiği ürünler:
• Tahıl ve unlar
• Kuru meyve (incir, üzüm, hurma)
• Fındık, ceviz, badem, yer fıstığı
• Kakao, çikolata, evcil hayvan yemleri
• Baharatlar ve çaylar
• Zarar tipi:
• Ürünlerin içine tırtıllar girer ve ağ örerek bozar
• Gıdalarda koku, tat ve görsel bozulma yaratır
• Gıda güvenliği açısından önemli zararlıdır

Kontrol ve Önleme

• Temizlik:
• Raf araları, dolap içleri düzenli temizlenmeli
• Dökülmüş tahıllar hemen süpürülmeli
• Ambalaj:
• Gıdalar hava geçirmez kapaklı cam veya metal kaplarda saklanmalı
• Donma/ısı:
• Yumurtaları öldürmek için gıdalar -18 °C’de 3 gün dondurulabilir
• 60 °C'de fırınlama da etkilidir
• Feromon tuzakları:
• Ergin erkek güveleri cezbetmek için kullanılır
• Popülasyon takibi ve sayıyı azaltma amaçlıdır

🧪 Bilimsel Not

• Plodia interpunctella, dünyada evsel zararlılar arasında en yaygın güve türü olarak tanınır
• Tarım ve Gıda Bakanlıkları tarafından “önemli depo zararlısı” olarak listelenmiştir
• Biyolojik mücadele kapsamında parazitoit yaban arıları (Trichogramma spp., Habrobracon hebetor) ile çalışmalar yapılmaktadır