Peribatodes rhomboidaria
Peribatodes rhomboidaria – Söğüt güzelliği güvesi / Elmas Desenli Güve
(Geometridae familyasına ait, gri tonlarında, orman ve şehir çevrelerinde yaygın bir gece güvesi türü)
**Bilimsel Sınıflandırma
- Alem: Animalia (Hayvanlar)
- Şube: Arthropoda (Eklem Bacaklılar)
- Sınıf: Insecta (Böcekler)
- Takım: Lepidoptera (Kelebekler ve Güveler)
- Familya: Geometridae (Ölçü güveleri)
- Alt familya: Ennominae
- Cins: Peribatodes
- Tür: Peribatodes rhomboidaria (Denis & Schiffermüller, 1775)
Yayılış ve Habitat
- Doğal Yayılış: Batı ve Orta Avrupa, Akdeniz havzası, Kuzey Afrika, Batı Asya
- Türkiye’deki Durumu: Türkiye'nin batı ve kuzey bölgelerinde yaygın, özellikle orman kenarları, şehir parkları, bahçeler ve çalılıklar
- Habitat:
- Geniş yapraklı ormanlar
- Bahçeler, parklar
- Şehir çevresi yeşil alanlar
- Ağaçlık ve çalılıklar
Morfolojik Özellikler
- Kanat Açıklığı: 36–44 mm
- Kanat Deseni:
- Ön ve arka kanatlar gri kahverengi tonlarında
- Üzerinde koyu renkli elmas şekilli bant deseni
- Dalgamsı enlemesine çizgiler belirgin
- Anten: Erkeklerde dişli (pectinate), dişilerde ipliksi
- Gövde: Kanatlarla aynı renkte; kalın, kısa tüylü
- Ayırt Edici Özellik:
- Desenler çok değişken olsa da ortadaki koyu “rhomboid” (elmas) desen ayırt edicidir
- Hypomecis roboraria, Alcis repandata gibi benzer türlerle karışabilir; dikkatli desen karşılaştırması gerekir
Yaşam Döngüsü
1. Yumurta
- Sonbaharda yapraklara ya da dal çatallarına bırakılır
- Yumurtalar kışı geçirir (diapoz halinde)
2. Tırtıl (Larva)
- Baharda çıkar; yeşil ya da kahverengi, ince ve silindirik yapılı
- Uzun süre hareketsiz kalarak dal taklidi (kriptik davranış) yapar
- Beslendiği bitkiler: Salix (söğüt), Quercus (meşe), Prunus, Betula, Crataegus, çeşitli çalılar
3. Pupa
- Toprak altında gevşek koza içinde
- Pupalaşma 2–4 hafta sürebilir; bazen 1 yıldan fazla da sürebilir (diyapoz)
4. Ergin (Güve)
- Uçuş dönemi:
- Temmuz – Ekim arası
- Yılda tek nesil (univoltin)
- Gece aktiftir; ışığa kuvvetle çekilir
- Gündüz hareketsizdir, duvar veya ağaç kabuğunda kamufle olur
Beslenme
- Tırtıl:
- Ağaç ve çalı yapraklarıyla beslenir (polifag – çok konaklı)
- Ergin:
- ❌ Genellikle beslenmez veya sınırlı nektar alır
- Kısa ömürlüdür, çiftleşme odaklıdır
Koruma ve Ekosistem Rolü
- Koruma Durumu:
- IUCN değerlendirmesi yoktur
- Türkiye’de yaygın ve tehdit altında değildir
- Ekosistem Rolü:
- Geniş konak spektrumu ile doğal dengeye katkı sağlar
- Yırtıcı böcekler, kuşlar ve yarasalar için önemli av türüdür
- Zararlı mı?
- ❌ Hayır. Tarımsal zarar oluşturmaz; doğada yaprak tüketimi ekosistem içinde tolere edilebilir düzeydedir
Gözlem Notları
- Gece lambalarına sık gelir, pencere önlerinde görülür
- Gündüz, gri-kahverengi renkleriyle taş, duvar ve ağaç kabuğunda çok iyi kamufle olur
- Elmas desenli orta bant yapısı fotoğrafla teşhis için idealdir
🧪 Bilimsel Not
- Peribatodes rhomboidaria, geometrid güveler içinde kentsel adaptasyona en iyi uyum sağlamış türlerden biridir
- Desen varyasyonları nedeniyle genetik çalışmalarda referans tür olarak da kullanılır
- Kriptik tür komplekslerine örnek olabilir (aynı görünümlü ama genetik olarak farklı popülasyonlar)
