Hemistola chrysoprasaria
Hemistola chrysoprasaria – Zümrüt Yeşili Geometrid / Ortak Zümrüt Güvesi
(Bu tür, zümrüt yeşili kanat rengiyle gece gözleminde kolay ayırt edilir. Narin yapısı, yaprak benzeri kanat şekli ve sessiz uçuşu ile hem kamuflajda hem de estetikte öne çıkar. Geometridae familyasının görsel olarak en dikkat çeken üyelerindendir.)
Latince Adın Kökeni ve Anlamı
- Hemistola:
- Hemi- (Yunanca: yarım) + stola (Latince/Eski Yunanca: giysi, örtü) → “yarım örtülü” veya “ince kaplanmış” – kanat zarafetine gönderme
- chrysoprasaria:
- chrysoprasus (Latince: zümrüt taşı, yeşil değerli taş) → “zümrüt renginde olan”
- Anlamı: “Zümrüt yeşili zarif güve”
Bilimsel Sınıflandırma
- Alem: Animalia
- Şube: Arthropoda
- Sınıf: Insecta
- Takım: Lepidoptera
- Familya: Geometridae (Ölçer güveler)
- Alt familya: Geometrinae (Zümrüt güveleri)
- Cins: Hemistola
- Tür: Hemistola chrysoprasaria (Esper, 1794)
Yayılış ve Habitat
- Yayılış:
- Avrupa’nın batı ve orta bölgeleri
- Balkanlar, Anadolu’nun batısı, Kafkasya ve Hazar çevresi
- Türkiye’deki Durumu:
- Batı Karadeniz, Marmara ve Kuzey Ege'deki nemli ormanlık alanlarda kaydedilmiştir
- Habitat:
- Orman açıklıkları, nemli çalılıklar, ıslak yapraklı ağaç toplulukları
- 0–1500 m rakım arası en sık gözlenir
Morfolojik Özellikler
- Kanat açıklığı: 30–35 mm
- Renk:
- Taze bireylerde parlak zümrüt yeşili
- Zamanla renk solar ve sarımsı yeşile dönebilir
- Desen:
- Ön ve arka kanatlarda ince beyaz enine çizgiler
- Kenarlarda ince beyaz sınır çizgisi
- Anten:
- Erkeklerde taraklı, dişilerde ipliksi
- Vücut:
- İnce yapılı, yeşil renkte, oldukça hafif bir yapıya sahiptir
- Kamuflaj:
- Dinlenme hâlinde yapraklara benzer görünüm alır
Yaşam Döngüsü ve Ekoloji
- Uçuş dönemi:
- Genellikle Haziran – Ağustos ayları arası (tek döl)
- Aktivite:
- Gece aktiftir; ışığa gelir
- Larval besin bitkileri:
- Özellikle Cornus spp. (kızılcık)
- Bazen fındık, dişbudak ve karaağaç türlerinde de gözlenmiştir
- Pupalaşma:
- Toprakta veya yaprak altlarında kozaya sarılı biçimde gerçekleşir
Ekolojik Rol ve Gözlem Önemi
- Biyoindikatör tür:
- Nemli ve sağlıklı orman ekosistemlerinin göstergesidir
- Habitat kalitesindeki bozulmaya karşı hassastır
- Yavaş ve geniş kanatlı uçuşu, gece gözlemine uygundur
- Geometrinae alt familyası, gece kelebekleri içinde en zarif ve en renkli olanlar arasında yer alır
Koruma Durumu
- IUCN değerlendirmesi: Henüz yapılmamıştır (yaygın kabul edilir)
- Tehditler:
- Orman tahribatı, habitat parçalanması, kimyasal tarım uygulamaları
- Yerel azalma:
- Batı Avrupa'da eski ormanlık alanların kaybıyla popülasyonlar azalmıştır
Kültürel ve İlginç Bilgiler
- Eski Avrupa doğa rehberlerinde “yeşil hayalet” olarak anılmıştır
- Geometrinae güveleri, doğu kültürlerinde huzur ve doğanın ruhu ile ilişkilendirilir
- Renk solması o kadar yaygındır ki, müze örneklerinin çoğu soluk sarı-yeşil görünür
- Doğa fotoğrafçıları tarafından “zümrütten kanatlı gecelik kelebek” olarak bilinir
