Pegusa lascaris

Pegusa lascaris, Yassı Balıklar takımı Pleuronectiformes içinde, gerçek dil balıklarının (Soleidae) bir üyesidir. Halk arasında Kum Dil Balığı veya Sandal Dil Balığı olarak bilinir. Genellikle kıyısal suların kumlu diplerinde yaşayan ve değerli eti nedeniyle ticari balıkçılık için önemli bir dip türüdür.

1. Genel Bilgiler ve Taksonomik Konum

Kum Dil Balığı, Doğu Atlantik Okyanusu'ndan başlayarak tüm Akdeniz'e yayılmış geniş bir dağılım alanına sahiptir. Türkiye'nin Ege, Marmara ve Akdeniz kıyı şeritlerindeki kıta sahanlığı sularında bulunan yaygın bir bentik türdür. Kuma gömülerek ve gece avlanarak yaşam döngüsünü sürdürür.

Taksonomik sınıflandırması şöyledir:

Âlem (Kingdom): Animalia (Hayvanlar)
Şube (Phylum): Chordata (Kordalılar)
Sınıf (Class):: Actinopterygii (Işınsal Yüzgeçliler)
Takım (Order):: Pleuronectiformes (Yassı Balıklar)
Aile (Family):: Soleidae (Dil Balığıgiller)
Cins (Genus):: Pegusa
Tür (Species):: Pegusa lascaris (Risso, 1810)

2. Fiziksel Özellikler ve Morfoloji

Boyut: Orta boy bir yassı balıktır; genellikle 30–40 cm uzunluğa ulaşır.
Vücut: Vücudu oval ve oldukça yassıdır.
Gözler: Her iki göz de başın sağ tarafında (gözlü tarafta) yer alır.
Burun Deliği (Ayırt Edici Özellik): Bu türün en önemli ve belirgin ayırıcı özelliği, kör taraftaki (beyaz taraf) ön burun deliğinin büyük olması ve etrafının papillalarla (küçük etli çıkıntılar) çevrili, belirgin bir rozet şeklini almasıdır. Bu yapı, avlanma sırasında koku almayı kolaylaştırmak için bir adaptasyondur.
Pektoral Yüzgeç: Gözlü taraftaki pektoral yüzgeç üzerinde genellikle küçük, soluk bir koyu leke veya bant bulunabilir, ancak bu leke Solea solea'daki kadar belirgin ve keskin değildir.
Renk: Gözlü tarafı grimsi kahverengi veya kum renginde olup, genellikle bazı koyu lekeler serpiştirilmiştir. Kör tarafı beyazdır.

3. Ekolojik ve Biyolojik Davranışlar

Habitat: Kıta sahanlığının sığ ve orta derinlikteki ince kumlu ve çamurlu deniz diplerini tercih eder. Tipik olarak 10 ila 100 metre arasındaki derinliklerde bulunur.
Davranış: Kesinlikle bentik (dipte yaşayan) ve gececil bir türdür. Gündüzleri kumun içine gömülerek avcılardan gizlenir.
Diyet: Diyeti, yaşadığı kumlu ve çamurlu zeminlerde bulunan küçük bentik omurgasızlar (kurtlar, küçük yumuşakçalar ve kabuklular) ile beslenir.
Üreme: Yumurtlayarak çoğalır ve üreme mevsimleri genellikle ilkbahar ve yaz aylarına denk gelir.

4. Ticari Önemi ve Koruma Durumu

Ticari Değer: Eti, Yaygın Dil Balığı (Solea solea) gibi çok lezzetli ve değerli kabul edilir. Bu nedenle ticari balıkçılık için önemli ve aranan bir hedef türdür.
Avcılık Yöntemi: Başta dip trolü olmak üzere, çeşitli ağlarla avlanır. Yüksek ticari değeri nedeniyle önemli av baskısı altındadır.
Koruma Durumu: Geniş dağılım alanına rağmen, yoğun avcılık baskısı ve kıyısal yaşam alanlarının kirlilikten etkilenmesi nedeniyle popülasyonları tehdit altındadır. Küresel olarak IUCN tarafından "Asgari Endişe" (Least Concern - LC) kategorisinde sınıflandırılmıştır. Ancak bu durum, lokal popülasyonların korunmasına yönelik yönetim ihtiyacını ortadan kaldırmaz.

Araştırma: Ahmet Taşçı Yaban Hayatı Bilimcisi

Kaynaklar:
Froese, R. and D. Pauly. Editors. (2024). FishBase. World Wide Web electronic publication.
Quéro, J.-C., D. F. G. A. L. N. N. M. B. C. V. L. S. D. N. P. (2001). Soleidae. In P. J. P. Whitehead et al. (eds.), Fishes of the North-eastern Atlantic and the Mediterranean, Vol. 3. UNESCO.
Tous, P., Harrison, L. & A. F. G. S. M. Serena. (2015). Pegusa lascaris. The IUCN Red List of Threatened Species 2015.
Serena, F. (2005). Field Identification Guide to the Sharks and Rays of the Mediterranean and Black Sea. FAO.
Fotoğraf: https://www.inaturalist.org/photos/274990030