Nymphalis antiopa

Nymphalis antiopa – Sahil Süslüsü

(İngilizce: Mourning Cloak, Almanca: Trauermantel)

Bilimsel Sınıflandırma

• Alem: Animalia
• Şube: Arthropoda
• Sınıf: Insecta
• Takım: Lepidoptera
• Familya: Nymphalidae
• Alt familya: Nymphalinae
• Cins: Nymphalis
• Tür: Nymphalis antiopa (Linnaeus, 1758)

Doğal Dağılım ve Habitat

Sahil süslüsü, Palearktik ve Nearktik bölgede çok geniş bir yayılıma sahiptir:

• Kuzey Amerika, Avrupa, Asya (Kore, Japonya, Çin, Orta Asya, Rusya)
• Türkiye: Özellikle Karadeniz, Doğu Anadolu ve Trakya bölgelerinde gözlenir.
• Habitat:
• Orman açıklıkları, çayırlıklar, fundalık alanlar
• Su kenarları, parklar ve kırsal yerleşim alanları
• Özellikle huş (Betula), söğüt (Salix), kavak (Populus) gibi ağaçların bulunduğu yerlerde yaygındır

Tanımlayıcı Özellikler

• Kanat açıklığı: 62–75 mm
• Kanat üstü:
• Koyu kırmızı–bordo zemin
• Kanat kenarlarında göz alıcı sarı şerit
• Sarı şeridin iç kısmında siyah zemin üzerine mavi benek sırası
• Kanat altı: Ağaç kabuğu gibi desenli; kriptik kamuflaj sağlar
• Vücut: Yoğun tüylü, koyu renkli
• Larva: Siyah zemin üzerine kırmızımsı dikenli çıkıntılar, yanlarda beyaz noktalar

Ekoloji ve Davranış

• Uçuş dönemi:
• Mart–Ekim (bazı bireyler kıştan çıkar çıkmaz görülebilir)
• Kışı erişkin kelebek olarak geçiren nadir türlerden biridir
• Beslenme (Erişkin):
• Olgun meyve suları, özsu sızmaları
• Ağaç reçinesi, çürüyen meyve, nadiren çiçek nektarı
• Beslenme (Larva):
• Söğüt (Salix), huş (Betula), karaağaç (Ulmus), kavak (Populus)
• Davranış:
• Erkekler teritoryal davranır
• Ağaç gövdelerinde hareketsiz kalarak kamuflaj yapar
• Parlak renkleriyle batesyen mimikriye katkıda bulunabilir

Yaşam Döngüsü

• Dişi: 100–300 yumurta bırakır, genellikle yaprak altına sıralı dizilimle
• Larva dönemi: ~2–3 hafta
• Pupa: Kahverengi-yeşilimsi krizalit; ağaç dallarında asılı halde
• Metamorfoz: Toplam döngü yaklaşık 4–6 hafta
• Kışlama: Erişkin birey olarak taş altlarında, ağaç kovuklarında

Korunma Durumu

• IUCN Küresel Statü: Değerlendirilmemiş (NE)
• Türkiye’de Durum: Nadiren gözlenen ama bazı bölgelerde sabit popülasyonlara sahip
• Tehditler:
• Ormansızlaşma
• Ağaç türlerinin azalması (özellikle söğüt ve kavak)
• Tarımsal pestisit kullanımı

İnsana Zararlılık Durumu

• Zararsızdır.
• İnsanlara, evcil hayvanlara veya tarımsal ürünlere zarar vermez
• Bahçecilik açısından herhangi bir olumsuz etkisi yoktur

Zehirlilik Durumu

• Zehirli değildir.
• Tüylerinde, larvalarında ya da vücut sıvılarında toksin bulunmaz
• Ancak dikenli larvalar hassas ciltlerde hafif tahrişe neden olabilir (alerjen değil, mekanik temas)

İlk Yardım ve Tıbbi Müdahale

• Larvalar temasında:
• Cilt tahrişi oluşursa soğuk suyla yıkama yeterlidir
• Göz teması durumunda bol su ile yıkama ve gerekirse doktor kontrolü
• Erişkinlerle temas: Herhangi bir müdahaleye gerek yoktur

Latince Adının Etimolojisi

• Nymphalis: "Peri gibi zarif" anlamına gelir (Latince nympha)
• antiopa: Mitolojide Antiopa, güzelliğiyle tanınan bir figürdür → kanatlarındaki zarif desenle ilişkilidir

Ekolojik Rol ve Bilimsel Önemi

• İlkbaharda uçuşa başlayan ilk kelebeklerden biri olarak biyolojik saat göstergesi kabul edilir
• Çürüyen meyve ve özsu gibi kaynaklara yönelmesiyle böcek çeşitliliği etkileşimleri açısından önemlidir
• Kışlayan kelebekler üzerine yapılan biyoklimatik ve davranışsal adaptasyon çalışmalarında model türdür

Kaynakça

1. Tolman, T., Lewington, R. (2009). Collins Butterfly Guide. HarperCollins.
2. Kudrna, O. et al. (2015). Distribution Atlas of Butterflies in Europe.

Glassberg, J. (2001). Butterflies Through Binoculars. Oxford University Press.

Ebert, G. (1993). Die Schmetterlinge Baden-Württembergs, Band 1.

Lepiforum e.V. – www.lepiforum.org

GBIF Database – Nymphalis antiopa Distribution Records

Avrupa Kelebek İzleme Programı (eBMS)