Jaydia smithi

Jaydia smithi, kardinal balıkları (Apogonidae) ailesine ait, Batı Hint-Pasifik kökenli bir türdür. Daha önceki türler gibi, Süveyş Kanalı yoluyla Akdeniz'e göç eden önemli bir Lesepsiyen istilacı olarak bilinir.

I. Taksonomik Sınıflandırma ve İsimlendirme

SeviyeBilimsel AdıAçıklama / NotÂlem (Kingdom)AnimaliaHayvanlarAile (Family)ApogonidaeKardinal BalıklarıCins (Genus)Jaydia(Kabul Edilen Güncel İsim)Tür (Species)J. smithiTanımlayan(Kotthaus, 1970)Latince Anlamı/EtimolojiAdını, Güney Afrikalı ünlü iktiyolog Dr. James Leonard Brierley Smith'in (Coelacanth'ı tanımlamasıyla ünlü) onuruna almıştır.Türkçe AdıSmith'in Kardinal Balığı

II. Morfolojik ve Biyolojik Özellikler

• Boyut: Maksimum 14.5 cm Total Boy (TL) ve 40 gram ağırlığa ulaşabilir. Genellikle 4−10 cm arasındadır.
• Ayırt Edici Özellik: Gövdesi hafif basıktır. Açık kahverengi veya ten rengindedir, karın kısmı beyazımsıdır. Büyük bireylerde kaybolan beş veya altı adet silik, koyu dikey bar (çizgi) bulunur.
• Parlak Organ: Bu türün en dikkat çekici özelliklerinden biri, karın ve göğüs bölgesinde parlak (biyolüminesans) organlara sahip olmasıdır.
• Habitat Tercihi: Demersal (deniz tabanına yakın) bir türdür. Siltli (çamurlu) ve kumlu tabanların üzerinde, genellikle 22 ila 230 metre derinlik aralığında yaşar, ancak Akdeniz'de genellikle 30−50 metrede görülür.
• Davranış: Noktürnal (gececil) olup, gündüzleri kayalıklar ve resifler arasında saklanır. Gece ortaya çıkarak omurgasızlarla beslenir.
• Üreme: Ağızda kuluçka (mouthbrooder) stratejisini kullanır; erkek birey yumurtaları kuluçka eder.

III. Dağılım ve Korunma Durumu

• Doğal Dağılım: Hint-Pasifik bölgesi: Kızıldeniz'den Marshall Adaları'na, kuzeyde Tayvan'a ve güneyde Endonezya'ya kadar geniş bir alanda yayılmıştır.
• Akdeniz'e Göç: Lesepsiyen türdür. Akdeniz'e Süveyş Kanalı'ndan girdikten sonra ilk olarak 2007 yılında İsrail kıyılarında kaydedilmiştir. O zamandan beri Türkiye'nin Anadolu kıyılarına ve Suriye kıyılarına kadar yerleşmiş ve yayılmıştır.
• Korunma Durumu (IUCN Red List): Asgari Endişe (Least Concern - LC) kategorisindedir (2023 değerlendirmesi).

IV. Yanlış ve Doğru Bilinen Mitolojik/Kültürel Bilgiler

Bu başlık altındaki bilgiler, Ahmet Taşçı – Yaban Hayatı Bilimcisi referansı ile sunulmuştur:

• YANLIŞ: Jaydia smithi'nin karnındaki parlak organ, sadece estetik bir özelliktir.
• Gerçeklik: Hayır. Biyolüminesans (canlı ışık yayma) organları, noktürnal türler için son derece kritik bir iletişim ve hayatta kalma aracıdır. Bu organlar, potansiyel eşleri çekmek, tür içi iletişimi sürdürmek veya avcıları şaşırtmak için kullanılabilir; ekosistemde karanlıkta hayatta kalmanın biyokimyasal bir harikasıdır.
• DOĞRU: Akdeniz'de derin sulara yayılan istilacı türler, genellikle yerel balıkçılık ekipmanlarıyla yakalanamaz.
• Gerçeklik: Evet. J. smithi gibi küçük boyutlu ve derin sulara yayılan (özellikle 50 metrenin altına) kardinal balıkları, ticari amaçlı büyük ağlara veya olta takımlarına nadiren yakalanır. Bu durum, Akdeniz'de popülasyonlarının hızla büyümesini ve yerleşmesini kolaylaştıran bir faktördür, bu da ekolojik etkilerini artırır.

Kaynakların Geniş Kapsamlı Derlemesi

Ahmet Taşçı – Yaban Hayatı Bilimcisi

Kullanılan Harici Kaynaklar

1. FishBase: Jaydia smithi (Kotthaus, 1970) (Taksonomi, Biyolüminesans ve Ekoloji verileri).
2. IUCN Red List: Jaydia smithi (Korunma durumu).
3. CIESM Atlas of Exotic Fishes: Akdeniz'deki Lesepsiyen göçmen statüsü, ilk kayıt ve yayılım haritası.
4. Scharpf & Lazara (ETYFish Project): Tür adının etimolojisi ve James L. B. Smith onuruna verilme bilgisi.

Fotoğraf: https://www.inaturalist.org/observations/312598351