Jaydia queketti

Jaydia queketti, kardinal balıkları (Apogonidae) ailesinden, Batı Hint Okyanusu'nun yerlisi olup, Lesepsiyen göçmen olarak Akdeniz'e yayılmış küçük bir deniz balığıdır.

I. Taksonomi ve İsimlendirme

SeviyeBilimsel AdıNotlarAile (Family)ApogonidaeKardinal BalıklarıCins (Genus)JaydiaOrijinal olarak Apogon cinsinde tanımlanmıştır.Tür (Species)J. quekettiTanımlayan(Gilchrist, 1903)John Dow Fisher Gilchrist tarafından 1903 yılında tanımlanmıştır.EtimolojiAdını, John Frederick Whitlie Quekett'ten almıştır.

II. Morfolojik ve Yaşam Özellikleri

Boyut: Maksimum 12.3 cm Total Boy (TL).
Ayırt Edici Özellik: En belirgin özelliği, birinci sırt yüzgecinin üzerinde yer alan büyük, koyu renkli okselus (göz lekesi) deseni ve basık, uzunumsu vücududur.
Habitat Tercihi: Bentopelajik bir türdür; genellikle dip yakınlarında, kayalık ve sert zeminli alanlarda bulunur.
Derinlik: Genellikle 66 ila 90 metre derinliklerde yaşar.
Davranış: Noktürnal (gece aktif) olup, geceleri su sütununa yükselerek temel olarak zooplankton ile beslenir.
Üreme: Erkek bireyin yumurtaları ağzında taşıdığı ağızda kuluçka yöntemiyle ürer.
Korunma Durumu (IUCN Red List): Değerlendirilmemiş (Not Evaluated).

III. Dağılım ve Akdeniz'deki Durumu

Doğal Dağılım: Batı Hint Okyanusu, Kızıldeniz'in güneyi, Basra Körfezi ve Güney Afrika kıyıları.
Akdeniz'e Göç: Lesepsiyen göçmen türlerdendir. Akdeniz'e Süveyş Kanalı yoluyla girmiş olup, Türkiye'de ilk kez 2004 yılında İskenderun Körfezi'nde kaydedilmiştir. Doğu Akdeniz'de hızla yayılan dört Hint-Pasifik kardinal balığı türünden biridir.

IV. Yanlış ve Doğru Bilinen Mitolojik/Kültürel Bilgiler

Bu başlık altındaki bilgiler, Ahmet Taşçı – Yaban Hayatı Bilimcisi referansı ile sunulmuştur:

YANLIŞ: Jaydia queketti, Akdeniz'de ekolojik bir niş doldurarak yerel türlere yardımcı olmaktadır.
GERÇEKLİK: Hayır. Lesepsiyen göçmenler nadiren boş nişleri doldurur. Aksine, J. queketti gibi başarılı istilacılar, yerel türlerle besin ve habitat rekabetine girerek, Akdeniz'in zaten baskı altındaki ekosistem dengesini değiştirmekte ve biyolojik çeşitlilik değişimini hızlandırmaktadır.
DOĞRU: Vücudundaki lekenin konumu, avcıları şaşırtmaya yarayan bir savunma taktiğidir.
GERÇEKLİK: Evet. Birinci sırt yüzgecindeki koyu leke (okselus), balığın gerçek gözünü gizler ve avcıların dikkatini daha az önemli vücut kısımlarına yönlendirir. Bu göz yanılsaması, balığın hayati organlarını koruyarak kaçış şansını artırır.

Kaynakların Geniş Kapsamlı Derlemesi

Ahmet Taşçı – Yaban Hayatı Bilimcisi

Kullanılan Harici Kaynaklar

FishBase: Jaydia queketti (Taksonomi, Morfoloji ve Ekoloji verileri).
Gilchrist, 1903 Orijinal Tanımı: Türün ilk bilimsel kaydını sağlayan kaynak.
Akdeniz'e Göç Yayınları: Jaydia queketti'nin Akdeniz'deki yayılımını ve ilk kaydını belgeleyen bilimsel makaleler (Örn: Goren et al., Aquatic Invasions).
Apogonidae Aile Revizyonları: Kardinal balıklarında yapılan Jaydia gibi cinslere ayırma çalışmalarına ait bilimsel referanslar (Örn: Fraser & Mabuchi).

Fotoğraf: https://en.wikipedia.org/wiki/Jaydia_queketti#/media/File:Jaydia_queketti_2.jpg